ლალი ჩხიკვაძე

ყბის ზრდის, საღეჭი კუნთებისა და ყბის სახსრების მდგომარეობის ცვლილებას შორის ფარდობით.

დიდი ფესვიანი კბილების სამი მოლარი, რომლებიც მონაწილეობენ საკვების დაქუცმაცებაში, ამოდის 6, 12 და 18 წლის ასაკში. ე.წ. სიბრძნის კბილი ადამიანს, სხვა პრიმატებთან შედარებით, უფრო გვიან ამოსდის. შედარებისთვის - შიმპანზეს ამოსდის 3, 6 და 12 წელზე.

არიზონის შტატის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა შექმნეს 21 პრიმატის თავის ქალას 3D მოდელი მათი ზრდის მთელ პერიოდზე. ყურადღება ექცეოდა ყბის ზრდის სიჩქარეს. აღმოჩნდა, რომ თითოეული მოლარის ამოსვლა განპირობებულია დროისა და ადგილის ზუსტი შეფარდებით. ის ისე უნდა ამოვიდეს, რომ ხელი არ შეუშალოს პარალელურად მზარდი საფეთქელ-ქვედა ყბის მზარდი სახსრის მუშაობას. თუ კბილი „რიგგარეშე“ ამოდის, ღეჭვისას ის დააზიანებს ყბის სახსარს და დაარღვევს საღეჭი აპარატის მუშაობას. ამას გარდა, აღმოჩნდა, რომ მოლარების ამოსვლა უკავშირდება ყბის ზრდის დაწყებასა და ხანგრძლივობას, რომელიც დამოკიდებულია პრიმატების სიცოცხლის ხანგრძლივობაზე.

მოლარების დაგვიანებული ამოსვლა ადამიანში სამი შემადგენელის ერთობლიობაა: ნელი ზრდა, მოკლე ყბა და ბრტყელი სახე. გრძელი ყბის სახეობებს უფრო ნაკლები დრო სჭირდებათ კბილების შესაბამისი სტრუქტურების განვითარებისათვის.