უსაფრთხო სამზარეულო
ბაქტერიოლოგის თვალთახედვით, ახალგადაწმენდილი მაგიდა მთელ ოჯახში შეიძლება ყველაზე ბინძური ზედაპირი იყოს, რადგანაც მასზე გადაინაცვლებენ საწმენდ ღრუბელზე დაბუდებული მიკრობები. ამიტომაც არ არის გასაკვირი, რომ საშიში როტავირუსული ინფექციით 6 თვიდან 2 წლამდე ასაკის ბავშვები ავადდებიან - ცხოვრების ამ ეტაპზე პატარები ბაღში იშვიათად დადიან, მათ, როგორც წესი, დედები, ბებიები, ძიძები უვლიან. გამოდის, რომ ინფექციის მიზეზი არა თანატოლებთან კონტაქტი, არამედ ოჯახში ჰიგიენის დეფიციტია.
რატომ გვტკივა მუცელი
როტავირუსები არცთუ დიდი ხნის წინათ - 1973 წელს აღმოაჩინეს. ასეთი სახელწოდება კი ბორბლის მსგავსი ფორმის გამო მიიღეს - ლათინური სიტყვა `როტა~ ბორბალს ნიშნავს. როტავირუსები იწვევენ ნაწლავურ ინფექციას, რომელიც ვლინდება მსუბუქი სურდოთი, ყელის ტკივილით, კუჭ-ნაწლავის აშლილობით. დაავადების პიკი, სხვა ნაწლავური ინფექციებისგან განსხვავებით, შემოდგომაზე და ზამთარში აღინიშნება. დაავადების რისკჯგუფს 2 წლამდე ასაკის ბავშვები წარმოადგენენ. სწორედ ისინი შეადგენენ პაციენტთა 90%-ს. როგორ ხდება დასნებოვნება? პატარა ჭუჭყიანი ხელებით იღებს საკვებს ან გემრიელ ლუკმას გაურეცხავ თეფშზე მოიპოვებს. ასე ხვდება როტავირუსი წვრილ ნაწლავში და იწვევს ანთებას - ენტერიტს. მწვავე გასტროენტერიტს ახასიათებს ტემპერატურის 39 გრადუსამდე მატება, ღებინება, ძლიერი ფაღარათი. როტავირუსული ინფექცია განსაკუთრებით საშიშია ძალიან პატარებისთვის, ვინაიდან ფაღარათს მოსდევს ორგანიზმის გაუწყლოება. დაავადება, ჩვეულებრივ, ერთი კვირა გრძელდება, თუმცა ვირუსი კიდევ 14 დღის განმავლობაში გამოიყოფა. სტატისტიკა სანუგეშო ნამდვილად არ არის - როტავირუსული ინფექციის სიხშირე იმატებს. შემოდგომისა და ზამთრის პერიოდში ფაღარათის შემთხვევათა 60-70% სწორედ მის წილად მოდის. ეს იმის ბრალია, რომ სხვა მწვავე ნაწლავური ინფექციების გამომწვევთაგან განსხვავებით, როტავირუსები დაბალ ტემპერატურაზე შესანიშნავად გრძნობენ თავს. თუმცა როტავირუსებთან ბრძოლა შესაძლებელია. მოდი, საამისო გზები განვიხილოთ. ცნობილია, რომ ჯანმრთელი ადამიანი დღის განმავლობაში 100 000 ბაქტერიას `მიირთმევს~. ეს სულაც არ არის საშიში - ძლიერი იმუნიტეტი ადვილად უმკლავდება მიკრობების ამ რაოდენობას. სხვაგვარად არის საქმე ბავშვების შემთხვევაში: მათი იმუნური სისტემა ჯერ კიდევ ფორმირების სტადიაშია, ამიტომ ორგანიზმი ყოველთვის ვერ უმკლავდება მიკრობთა შემოტევას და პატარებს ხშირად აწუხებთ მუცლის ტკივილი და ფაღარათი. ასე რომ, თუნდაც დარწმუნებული იყოთ, რომ სისუფთავეს იდეალურად იცავთ, როცა ოჯახს პატარა წევრი შეემატება, დამოკიდებულება დალაგების, სისუფთავის და საკვების მომზადების მიმართ მაინც უნდა შეიცვალოს. ქვემოთ გაგაცნობთ იმ წესებს, რომელთა დაცვაც ბავშვის ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში დაგეხმარებათ.
- კარგად დაიბანეთ ხელები. ამ მარტივი წესის შეხსენება ერთი შეხედვით უხერხულიც კია, მაგრამ მაინც უნდა აღვნიშნოთ, რომ საკვების მომზადებამდე აუცილებელია ხელების დაბანა. ბაქტერიები ორგანიზმში უმეტესად სწორედ ხელის თითებიდან ხვდებიან. ხელების დაბანისას აუცილებელია საპნის გამოყენება. კარგად უნდა დავიბანოთ არეები თითებს შორის, ფრჩხილების დაბანისას გამოვიყენოთ ჯაგრისი. ხელები უნდა დავიბანოთ უმი ხორცის ან თევზის დამუშავების შემდეგაც.
- სწორად შეინახეთ პროდუქტები. დაუშვებელია ნედლი სურსათის (უმი ხორცის, თევზის, კვერცხის ნაჭუჭის) შეხება მზა საკვებთან. ცნობილია მასობრივი მოწამვლის შემთხვევები მხოლოდ და მხოლოდ მოხარშული კარტოფილისა და ხორცის ფარშის ერთად შენახვის გამო. ბაქტერიების უმრავლესობა სიცოცხლის უნარს საკმაოდ დაბალ ტემპერატურაზეც ინარჩუნებს, ასე რომ, თუ პროდუქტი ფუჭდება, გაცივება ამ პროცესს ვერ შეაჩერებს, მხოლოდ შეაფერხებს, გაცხელებისას კი მათი რიცხვი კრიტიკულამდე გაიზრდება. ბაქტერიების განადგურება მხოლოდ ადუღებით არის შესაძლებელი, თუმცა ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ხორცის ნაჭრის ტემპერატურა სიღრმეში უფრო ნაკლებია, ვიდრე ბულიონისა, ამიტომ ერთი კილოგრამი ხორცის ნაჭერი ერთი საათი უნდა ვხარშოთ მდუღარე წყალში, რათა სალმონელები განადგურდეს.
- ხშირად გადაწმინდეთ მაგიდა. სამზარეულოს მაგიდის გადასაწმენდად უმჯობესია ღრუბელი გამოიყენოთ, რადგან ნაჭერზე უფრო მეტი ბაქტერია გროვდება. თუ მაგიდის საწმენდს არასასიამოვნო სუნი აქვს და გარეცხვაც არ შველის, დაუყოვნებლივ უნდა გადააგდოთ - არასასიამოვნო სუნი მიკრობების დაბუდების უტყუარი ნიშანია. დროდადრო აუცილებელია მაგიდის გაწმენდა სათანადო სადეზინფექციო ხსნარებით.
- რეგულარულად გადაყარეთ ნაგავი. საკვების ნარჩენები უმჯობესია ცალკე პაკეტში ჩავაწყოთ და ისე ჩავაგდოთ სანაგვეში. ეს აუცილებელია, რადგანაც საკვების ნარჩენი იდეალური არეა ბაქტერიების გამრავლებისთვის. ამავე მიზეზით დაუყოვნებლივ უნდა გაირეცხოს ჭურჭელი, ხორცის დასაჭრელი დაფა.
- მზა საკვებისა და ნედლი პროდუქტისთვის სხვადასხვა საჭრელი დაფა უნდა გვქონდეს. ცნობილია, რომ მიკრობები ძალიან კარგად გროვდება რბილი ხის დაფის ნაკაწრებში, ამიტომ საჭიროა მისი პერიოდული გაფხეკა და ხშირი დამუშავება სარეცხი სადეზინფექციო საშუალებით.
- გამოუყავით ბავშვს ცალკე ჭურჭელი. მედიკოსების მტკიცებით, როტავირუსებთან კონტაქტი ყველას გვქონია. ამას ადასტურებს გამოკვლეულთა 90%-ის სისხლში მისი საწინააღმდეგო ანტისხეულების არსებობა. სწორედ ამიტომ არის (და არა მარტო ესთეტიკური მოსაზრებით) აუცილებელი ბავშვისთვის ინდივიდუალური ჭურჭელი.
- ნუ გარეცხავთ ბავშვის ჭურჭელს საერთო ღრუბლით.
- წყლის გადავლება ჭურჭლის გასარეცხად საკმარისი არ არის; აუცილებელია სპეციალური სარეცხი საშუალების გამოყენება ან მდუღარე წყლის გადავლება.
- ეცადეთ, ჭურჭელს არ ჰქონდეს რეცხვისთვის მოუხერხებელი ფორმა.
- თუ პატარამ ბოთლიდან რძე დალია, ნარჩენს მაცივარში ნუ შეინახავთ - მასში ბაქტერიები გამრავლდება.