თინათინ გოცაძე

• ბელგიელებმა ოვულაციის პროცესის ვიდეოჩანაწერი გამოაქვეყნეს

ბელგიელმა მეცნიერებმა მსოფლიოში პირველად ვიდეოკამერით გადაიღეს ოვულაციის პროცესი. ეს მოხდა ორი კვირის შემდეგ იმ დღიდან, როცა ბელგიელმა ქირურგებმა შემთხვევით მიიღეს ამავე პროცესის მაღალხარისხოვანი ფოტოგამოსახულება. ლუვენის რეპროდუქციისა და ემბრიოლოგიის ინსტიტუტის თანამშრომლებმა სტეფან ჰორდტსმა და ივო ბროსენსმა გადაღებისთვის ტრანსვაგინალური ლაპაროსკოპია გამოიყენეს.

ობიექტივითა და ნათურით აღჭურვილი ენდოსკოპი საშვილოსნოს კედელზე გაკეთებული მცირე ზომის ჭრილობიდან შეიყვანეს მუცლის ღრუში. გადაღებისთვის სათანადო გარემოსა და სივრცის შესაქმნელად მკვლევარებმა საშვილოსნოს დანამატები (ფალოპის მილები და საკვერცხე) იზოტონურ მარილიან ხსნარში "აწონეს". ოვულაციის დრო განსაზღვრეს სისხლში ლუთეინური ჰორმონის გამომუშავების პიკის მიხედვით, რაც საკვერცხეებში ყვითელი სხეულის მომწიფებასა და ოვულაციის დაწყებას შეესაბამება. ვიდეოჩანაწერზე ჩანს, თუ როგორ ეხება საკვერცხე ფალოპის მილის ხაოებს და როგორ იწელება მათ შორის საკვერცხის ლორწოვანის ხიდი.

• აღმოჩენილია კავშირი ტრანსპლანტანტის მოცილებასა და დონორის სქესს შორის

შვეიცარიელმა მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ მამაკაცის თირკმელგადანერგილ ქალებს ტრანსპლატატის მოცილების დიდი ალბათობა აქვთ და ქირურგებს ურჩიეს, ტრანსპლანტაციისთვის პაციენტის სქესის დონორის ორგანო გამოიყენონ.

ბაზელის უნივერსიტეტის საავადმყოფოში 1985-2004 წლებში ევროპის 400-ზე მეტ საავადმყოფოში განხორციელებული ტრანსპლანტაციის 19516 შემთხვევა შეისწავლეს და შეამჩნიეს, რომ ტრანსპლანტატის მოცილების რეაქცია ყველაზე ხშირად მამაკაცის თირკმელგადანერგილ ქალებს უვითარდებოდათ. ოპერაციის პირველ წელს ეს მაჩვენებელი საშუალოზე 11%-ით მეტი აღმოჩნდა, დაკვირვების მთელი პერიოდის განმავლობაში კი - 8%-ით მეტი.

აქამდეც ჩატარებულა კვლევები, რომელთა შედეგებიც ცხადყოფდა კავშირს დონორისა და პაციენტის სქესს შორს. ასე, მაგალითად: ქალის ღეროვანი უჯრედების მამაკაცისთვის შეყვანისას იზრდებოდა "ტრანსპლანტატი ახალი მასპინძლის წინააღმდეგ" რეაქციის რისკი, ხოლო მამაკაცის ღეროვანი უჯრედების ქალისთვის შეყვანისას - გადანერგილი უჯრედების მოცილების რისკი.

სიეტლში მდებარე ვაშინგტონის სახელობის უნივერსიტეტის ექსპერტი კონი დევისი მიიჩნევს, რომ მეცნიერთა ხელთ არსებული ფაქტები არ გამორიცხავს განსხვავებული სქესის დონორის ტრანსპლანტატზე რეციპიენტის იმუნური რეაქციის თანდათანობით განვითარებას, ბრიტანეთის ტრანსპლანტაციის სამსახურის წარმომადგენლებმა კი განაცხადეს, რომ დიდ ბრიტანეთში ჩატარებულმა კვლევამ არ დაადასტურა ორგანოების გადანერგვის შედეგზე სქესის გავლენა, ამიტომ არ არსებობს საფუძველი, იმავე სქესის ტრანსპლანტატის შერჩევა აუცილებლად ჩაითვალოს.

• რევოლუცია დაუნის სინდრომის დიაგნოსტიკაში

მეცნიერებმა შეიმუშავეს სისხლის ანალიზის უმარტივესი და უსაფრთხო მეთოდი, რომელიც ორსულს საშუალებას მისცემს, შეიტყოს, დაავადებულია თუ არა მისი მომავალი შვილი დაუნის სინდრომით.

ანალიზი ათიდან ცხრა შემთხვევაში ავლენს დაუნის სინდრომს და თითქმის ყოველთვის ზუსტად აჩვენებს მის არარსებობას. მცდარ დადებით შედეგს ტესტების მხოლოდ სამი პროცენტი იძლევა.

ჰონკონგში შემუშავებული ეს ტესტი ჯერჯერობით არც ისე ბევრ პაციენტზეა გამოცდილი. დიაგნოსტიკის ამ მეთოდის ეფექტიანობის საბოლოო დადგენას, სავარაუდოდ, კიდევ 3-5 წლის მუშაობა დასჭირდება.

ამჟამად დაუნის სინდრომის გამოსავლენ გენეტიკურ ანალიზს მხოლოდ მაღალი რისკის ჯგუფში შემავალ (40 წელს გადაცილებულ) ორსულებს უტარებენ. დიაგნოსტირება სანაყოფე წყლების ანალიზით ხდება, მაგრამ მათი აღებისას იქმნება აბორტის საფრთხე, ამიტომ ბევრი ამ გამოკვლევაზე უარს ამბობს. სისხლის ანალიზით დაუნის სინდრომის დიაგნოსტირებას კი არავითარი საშიშროება არ ახლავს თან და ამ პროცედურის ჩატარება ნებისმიერ ორსულს შეუძლია, თუმცა მედალს მეორე მხარეც აქვს: დიაგნო-სტირების გამარტივებამ შესაძლოა აბორტების რიცხვის მკვეთრი მატება გამოიწვიოს. სპეციალისტები ირწმუნებიან, რომ დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვები სულიერი და ემოციური განვითარების თვალსაზრისით სრულფასოვან პიროვნებებს წარმოადგენენ, თუმცა ჯერჯერობით ყველა ეთანხმება იმ აზრს, რომ ყოველმა ოჯახმა თვითონ უნდა გადაწყვიტოს, შეუძლია თუ არა ასეთი ბავშვის აღზრდა.

• კიბოს საწინააღმდეგო ყალბი საშუალებების ნუსხა

აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ხარისხის კონტროლის სამმართველომ კიბოს საწინააღმდეგო 125 ყალბი საშუალების სია გამოაქვეყნა. ეს პრეპარატები ონკოლოგიურ დაავადებათა მკურნალობისას არათუ უშედეგოა, არამედ საფრთხესაც კი უქმნის ჯანმრთელობას. სიაში მოხვდა ტაბლეტები, ჩაი, მალამოები და სხვა საშუალებები, რომლებიც ინტერნეტის საშუალებით მთელ მსოფლიოში იყიდება და ფართოდ მოიხმარება. FDA აღნიშნავს, რომ ინტერნეტმა ამგვარი "პანაცეის" მწარმოებლებს პროდუქციის გასაღების შესანიშნავი საშუალება მისცა.

თავის ოფიციალურ საიტზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში FDA-მ გულისტკივილი გამოთქვა იმის გამო, რომ ავადმყოფებმა ეფექტური და ნაცადი წამლების ნაცვლად შესაძლოა ყალბი, უეფექტო და საშიში პრეპარატები შეიძინონ. სამმართველომ ამ პრეპარატების მწარმოებლებსა და გამსაღებლებს რეკლამის აკრძალვის შესახებ გაფრთხილება გაუგზავნა.

პოტენციურად საშიშ პრეპარატებად მიჩნეულ იქნა მარწყვაბალახა, ზვიგენის ხრტილი, კატის ბრჭყალები, სხვადასხვა სახეობის სოკო, კალციუმის პრეპარატები და ბალახეული ჩაი. ბალახეული ხსნარების მწარმოებელმა ამერიკულმა ასოციაციამ განაცხადა, რომ თავისთავად ეს პრეპარატები საშიში არ არის, მაგრამ სამკურნალო საშუალებად მათი გასაღება დაუშვებელია.