რომელიც ვაქცინით იყო გაჟღენთილი, მეცნიერებმა არა მარტო სიმსივნური წარმონაქმნის, არამედ მისი მეტასტაზების ლიკვიდაციაც მოახერხეს. კიბოს მკურნალობისას ერთ-ერთი უმთავრესი პრობლემა ის არის, რომ ავთვისებიანი უჯრედები ადვილად "ემალებიან" იმუნიტეტს. სავარაუდოდ, ამერიკელმა მეცნიერებმა ეს პრობლემა მოაგვარეს.
ექსპერიმენტი კანის ავთვისებიანი სიმსივნით, მელანომით, დაავადებულ მღრღნელებზე ჩატარდა. მეცნიერებმა ცხოველებს კანქვეშ ჩაუნერგეს 8,5 მმ დიამეტრის ფოროვანი ფირფიტა, რომელიც ციტოკინებისა და სიმსივნის ანტიგენების ნარევით იყო გაჟღენთილი და ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ ამ ნივთიერებათა გამოყოფას იწყებდა. ციტოკინები იმუნურ სისტემას ააქტიურებდა, სიმსივნის ანტიგენები კი თ-ლიმფოციტებს გასანადგურებელი სამიზნის არჩევაში ეხმარებოდა. აღსანიშნავია, რომ ფირფიტა დამზადებულია ისეთი პლასტიკატისგან, რომელიც ორგანიზმში თანდათან გაიწოვება (მედიკოსები ასეთ ნივთიერებებს ბიოდეგრადირებადს უწოდებენ). ექსპერტების თქმით, მღრღნელებზე ჩატარებული გამოკვლევა უდავოდ წინ გადადგმული ნაბიჯია კიბოს საწინააღმდეგო ეფექტური ვაქცინების შექმნის საქმეში. ავთვისებიანი კიბოს ვაქცინაციის აქამდე არსებული მიდგომა პაციენტის სხეულიდან ლიმფოციტების ამოღებას, სიმსივნური უჯრედების გასანადგურებლად "დაპროგრამებას" და უკანვე ჩანერგვას გულისხმობს, მაგრამ ამ მეთოდის ნაკლი ის არის, რომ უჯრედების თითქმის 90% ორგანიზმში დაბრუნების შემდეგ იღუპება. ექსპერიმენტის ავტორის დევიდ მუნის თქმით, ვაქცინაციის პარალელურად შესაძლებელია ავთვისებიანი სიმსივნის სხვა მეთოდებით მკურნალობაც. მკვლევარები სამომავლოდ ახალი მეთოდის ადამიანებზე გამოცდას გეგმავენ.
სამი წლის გოგონებს სიმსუქნის ეშინიათ
ამერიკელებმა აღმოაჩინეს, რომ 3-დან 6 წლამდე ასაკის გოგონების თითქმის ნახევარს აფიქრებს საკუთარი წონა და ეშინია, არ გასუქდეს. მკვლევარები დაინტერესდნენ იმ ფილმებისა და მულტფილმების გავლენით, რომლებშიც არაბუნებრივად მშვენიერი აღნაგობის მთავარი გმირები მონაწილეობენ. როგორც გამოკვლევამ აჩვენა, გოგონები, რომლებიც ბავშვობაში უკმაყოფილო იყვნენ თავიანთი გარეგნობით, მოწიფულ ასაკში მიდრეკილნი არიან ისეთი დარღვევისკენ, როგორიც ანორექსიაა. ფლორიდის უნივერსიტეტში 3-დან 6 წლამდე ასაკის 121 გოგონა გამოიკვლიეს. მათმა 31%-მა აღიარა, რომ გამუდმებით ფიქრობს იმაზე, ხომ არ არის მსუქანი, ხოლო 18%-მა განაცხადა, რომ ზოგჯერ წუხს თავისი გარეგნობის გამო. მეორე ექსპერიმენტის დროს გოგონების ერთ ჯგუფს აჩვენეს მულტფილმი, რომელშიც მთავარი გმირი ძალიან ლამაზი იყო და ამას ხშირად უსვამდნენ ხაზს სხვა პერსონაჟები, მეორეს კი მულტფილმი, სადაც არც გამორჩეულად ლამაზი პერსონაჟი ყოფილა და არც გამონათქვამები სილამაზის შესახებ. ამის შემდეგ ბავშვებს შესთავაზეს, ეთამაშათ ოთახში, სადაც ეკიდა ტანსაცმელი, იდგა სარკიანი მაგიდა სავარცხლითა და კოსმეტიკით. აღმოჩნდა, რომ ყველა გოგონა, განურჩევლად იმისა, რომელი მულტფილმი ნახა, თითქმის თანაბარ დროს უთმობდა ,,გალამაზებას". მიუხედავად ამისა, გამოკვლევის ავტორი, პროფესორი სტეის ტანტლეფ-დანი, მიიჩნევს, რომ სკოლამდელი ასაკის გოგონების გარეგნობაზე ფიქრის მთავარი მიზეზია, ერთი მხრივ, სილამაზის ტელევიზიისეული სტანდარტები, მეორე მხრივ კი მშობლების, და-ძმებისა და თანატოლების კრიტიკული შეფასებები. პროფესორი ურჩევს მშობლებს, თავი შეიკავონ გოგონების თანდასწრებით ამგვარი გამოთქმებისგან და აუხსნან პატარებს, რომ მულტფილმების პრინცესების საუცხოო აღნაგობა არარეალურია და იმისთვის, რომ კარგად გამოიყურებოდე, არ არის აუცილებელი, მათ ჰგავდე.
ფოლიუმის მჟავას ნაკლებობა ბავშვის ქცევაზე აისახება
კარგა ხანია დადგენილია, რომ ნაყოფის ჯანსაღი ნერვული სისტემის განვითარებისთვის აუცილებელია ფოლიუმის მჟავას ნორმალური დონე. ერთ-ერთ ბრიტანულ სამედიცინო ჟურნალში გამოქვეყნებული სტატიის თანახმად, მუცლადყოფნის პერიოდში ფოლიუმის მჟავას ნაკლებობა 7-9 წლის ასაკში ყურადღების პრობლემებითა და ჰიპერაქტიურობით ვლინდება. დოქტორ ვოლფ შლოტცის თქმით, დაკვირვების შედეგად მიღებული მონაცემები ცხადყოფს, რომ ორსულობის დროს დედის კვებას დიდი მნიშვნელობა აქვს ბავშვის ორგანიზმის განვითარებისთვის. ვიტამინების ნაკლებობას ბავშვის ჯანმრთელობისთვის პოტენციურად სახიფათო შედეგი მოსდევს. პედიატრებმა აღმოაჩინეს, რომ ბავშვებს, რომელთა დედებსაც ორსულობისას ფოლიუმის მჟავა აკლდათ, დაბადებისას თავი ნორმაზე პატარა ჰქოდათ, რაც მუცლადყოფნისას ტვინის შენელებულ განვითარებაზე მიუთითებდა. ექიმები გვაფრთხილებენ, რომ მუცლადყოფნის პერიოდში ფოლიუმის მჟავას უკმარისობამ შესაძლოა ქცევით დარღვევებს, სოციალურ ურთიერთობებსა და სწავლასთან დაკავშირებულ პრობლემებს დაუდოს სათავე. სპეციალისტები ამ შედეგებით შეშფოთებულნი არიან, რადგან მრავალი ორსული ვიტამინების მიღების აუცილებლობას უგულებელყოფს.
ალერგიისა და ასთმის საწინააღმდეგო ახალი იარაღი
ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა და მათმა კოლეგებმა შექმნეს შაქრის მოლეკულებით დაფარული პოლიმერული ძაფი, რომელიც შერჩევითად ანადგურებს ალერგიული რეაქციისა და ასთმის შეტევის მექანიზმის ამამოქმედებელ უჯრედებს. ორ ათეულ წელზე მეტია, რაც მეცნიერთა ჯგუფი ჯონ ჰოპკინსის ალერგიისა და კლინიკური იმუნოლოგიის სამედიცინო კოლეჯის დირექტორის, დოქტორ ბრიუს ს. ბოხნერის ხელმძღვანელობით იკვლევს უნიკალურ ცილას Siglec-8-ს (Sialic Acid-binding, Immunoglobulin-like LECtin number 8). ეს ცილა იმუნური სისტემის ზოგიერთი უჯრედის, მათ შორის - ეოზინოფილებისა და ბაზოფილების ზედაპირზე მდებარეობს. ამ ტიპის უჯრედები ასრულებენ განსხვავებულ, მაგრამ ერთმანეთთან დაკავშირებულ ფუნქციებს იმუნური სისტემის როგორც ნორმალური ფუნქციობის, ასევე ალერგიული რეაქციების დროს. ადეკვატური მუშაობისას ისინი ორგანიზმს ინფექციებისგან იცავენ და, აქედან გამომდინარე, ჯანმრთელობისთვის დიდი სარგებლობა მოაქვთ, მაგრამ ალერგიული რეაქციებისა და ასთმის შემთხვევაში ახორციელებენ ძალიან ძლიერ იმუნურ პასუხს, რაც ორგანიზმს სარგებლობაზე მეტად ზიანს აყენებს. გამოკვლევამ ცხადყო, რომ თუ Siglec-8 ცილასთან სპეციფიკურად დაკავშირების უნარის მქონე ანტისხეულებს ეოზინოფილების ზედაპირზე განლაგებულ ამ ცილებს მივუერთებთ, უჯრედები სწრაფად დაიღუპებიან, რაც შესაძლოა ალერგიული რეაქციებისა და ასთმის შეტევის კუპირებისთვის იქნეს გამოყენებული. ვინაიდან ანტისხეულების წარმოება ძალიან ძვირი ჯდება, მეცნიერებმა ცილა Siglec-8-ის აქტივაციის სხვა საშუალება იპოვეს.
რამდენიმე წლის წინ ბოხნერმა და მისმა კოლეგებმა აღმოაჩინეს უჩვეულო შაქარი, რომელსაც Siglec-8 ცილასთან სელექციურად დაკავშირება და მისი გააქტიურება შეუძლია, მაგრამ, ბოხნერის თქმით, უჯრედების მოსაკლავად საჭიროა ცილის ზედაპირზე რამდენიმე ცილოვანი კლასტერის არსებობა, ხსნარში არსებული შაქრის ცალკეული მოლეკულებით კი ამის მიღწევა შეუძლებელია. მიზნის მისაღწევად მეცნიერებმა შექმნეს რბილი, ელასტიკური პოლიმერული ძაფი, რომელიც შაქრის მოლეკულებით არის დაფარული და მიკროსკოპულ სპაგეტის ჰგავს. მეცნიერებმა Siglec-8 ცილით დაფარულ გენეტიკურად მოდიფიცირებულ უჯრედებთან ერთად გამოიყენეს ცილით დაუფარავი უჯრედებიც, რათა შეემოწმებინათ, დაუკავშირდებოდა თუ არა რომელიმე მათგანს პოლიმერი. იმუნურ უჯრედებს არ დაუკავშირდა პოლიმერული ძაფი, რომელშიც არ იყო შაქრის მოლეკულები ან სხვა ტიპის მოლეკულებს შეიცავდა. გაირკვა ისიც, რომ თუ წინასწარ მოხდება სპეციფიკური ანტისხეულებით უჯრედების ზედაპირზე არსებული Siglec-8 ცილების ბლოკირება, შაქრის შემცველი პოლიმერი არც მაშინ დაუკავშირდება უჯრედებს, რაც მოწმობს, რომ შაქარი სწორედ Siglec-8-ს უკავშირდება და არა სხვა ცილას. მიღებული შედეგის დასაზუსტებლად მეცნიერები დააკვირდნენ, დაუკავშირდებოდნენ თუ არა პეტრის ფინჯანში უმოძრაო მდგომარეობაში მყოფი უჯრედები პალიმერებს. Siglec-8 ცილით დაფარული უჯრედები მყარად უკავშირდებოდნენ შემუშავებულ პოლიმერებს, მაგრამ არ უკავშირდებოდნენ პოლიმერებს, რომლებიც არ შეიცავდნენ მოცემული ცილისთვის სპეციფიკურ შაქარს.
დასასრულ, ფიზიოლოგიურთან მიახლოებულ პირობებში პოლიმერის გამოსაცდელად მეცნიერებმა ნიმუშებს ადამიანის სისხლი დაუმატეს, რათა ენახათ, რომელი უჯრედები დაამყარებდნენ კავშირს პოლიმერებთან. ასეთი მხოლოდ ეოზინოფილები აღმოჩნდა. მეცნიერებმა გამოიყენეს ეოზინოფილების სუფთა კულტურა და დააკვირდნენ, შეძლებდა თუ არა პოლიმერი უჯრედის მოკვლას. გარდა ამისა, წინა ექსპერიმენტის მსგავსად, უჯრედებს სპეციფიკური ანტისხეულებით ანადგურებდნენ. გაირკვა, რომ პოლიმერებმა 72 საათის განმავლობაში გაანადგურეს უჯრედების 65%, მაშინ, როცა ანტისხეულებმა 24 საათში უჯრედების 90% მოსპეს. "ამ კვლევით პირველად დამტკიცდა, რომ შაქრის მოლეკულების ორგანიზმისთვის პოლიმერით მიწოდებამ Siglec-8 ცილასთან სელექციურად დაკავშირებისა და ეოზინოფილების განადგურების თვალსაზრისით შესაძლოა სასურველი ეფექტი მოგვცეს, მაგრამ წინ კიდევ დიდი სამუშაო გველის", - ამბობს ბოხნერი. მასა და მის კოლეგებს მიღებული შედეგის გაუმჯობესება სურთ, რისთვისაც აპირებენ, შაქარი და უჯრედები სხვა ხერხით დააკავშირონ, მათ შორის - უფრო უხეში პოლიმერით, რომელიც მეტად იქნება დაფარული შაქრით, ანდა ეცდებიან, პოლიმერის ნაცვლად შაქრითFდაფარული ნანონაწილაკები გამოიყენონ.
