აღმოჩნდა, რომ კბილების გასათეთრებელ პროფესიულ თუ ნახევრად პროფესიულ საშუალებებში შემავალი ეს ნივთიერება თითქმის ისეთსავე ზემოქმედებას ახდენს, როგორსაც მჟავე ხილის წვენები - შლის მინანქარს და კბილს გაცილებით მყიფეს ხდის. როგორც გამოკვლევის ხელმძღვანელმა განაცხადა, ხილის მჟავები იმდენად აქტიურია, რომ კბილიდან ფაქტობრივად ჩამორეცხავს მინანქარს. მაგალითად, ფორთოხლის წვენი 84%-ით ამცირებს მინანქრის სიმტკიცეს. მინანქრის განლევა და დაშლა კი აჩქარებს კბილების ცვეთას და ზრდის მათი დაკარგვის რისკს. მკვლევარები აღნიშნავენ, რომ მინანქარს მხოლოდ ხილის წვენები კი არა, თითქმის ყველა არაალკოჰოლური სასმელი აზიანებს. რაც უფრო მეტხანს გრძელდება მჟავებთან კბილის კონტაქტი, მით უფრო მეტია მინანქრის დაზიანების რისკი. ადამიანებს, რომლებსაც წვენებისა და გამაგრილებელი სასმელების ნება-ნება სმა უყვართ, უფრო სწრაფად უვითარდებათ კბილის ეროზია, ვიდრე მათ, ვინც სასმელს ერთბაშად სვამს. სტომატოლოგები წვენების მოყვარულებს ურჩევენ, შეამცირონ მჟავე წვენებთან კბილის კონტაქტის ხანგრძლივობა და ზედმიწევნით დაიცვან პირის ღრუს ჰიგიენა: კბილები გაიხეხონ დღეში ორჯერ ფთორის შემცველი კბილის პასტით, ხოლო წელიწადში ერთხელ სტომატოლოგს ეწვიონ ფთორის შემცველი ლაქით კბილის დასამუშავებლად.
ძალადობრივ გარემოში გაზრდილ ბავშვს კიბო უფრო მეტად ემუქრება
კანადელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ძალადობისა და შიშის ატმოსფეროში გაზრდილ ბავშვებს მოწიფულ ასაკში ერთნახევარჯერ მეტი აქვთ ონკოლოგიური დაავადების განვითარების რისკი. ტორონტოს უნივერსიტეტის მკვლევარები იკვლევდნენ იმ ფსიქოსოციალურ ფაქტორებს, რომლებსაც უშუალო კავშირი აქვთ კიბოს განვითარებასთან. აღმოჩნდა, რომ მათ, ვისაც ბავშვობაში მკაცრად ეპყრობოდნენ, მოწიფულ ასაკში საგრძნობლად მეტი ჰქონდათ ონკოლოგიური დაავადების განვითარების ალბათობა.
ბავშვობის ასაკში გადატანილ ფიზიკურ ძალადობასა და კიბოს განვითარებას შორის კავშირი ასეთივე რჩება ყველა სხვა რისკფაქტორის (სტრესები, სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსი, მოწევა, ალკოჰოლის გამოყენება, არაწორი კვება და ჰიპოდინამია) გათვალისწინების შემთხვევაშიც კი. "ჩვენი აზრით, ამ კავშირის ასახსნელად კორტიზოლის მოქმედების მექანიზმის შემდგომი შესწავლაა საჭირო", - აცხადებს გამოკვლევის ხელმძღვანელი. კორტიზოლი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ჰორმონია, რომელიც ადამიანს საფრთხეზე რეაგირებაში ეხმარება. იგი მართავს ბიოქიმიური რეაქციების მთელ კასკადს და მთავარ როლს ასრულებს ორგანიზმის თავდაცვით რეაქციაში სტრესისა და შიმშილის დროს. მეცნიერთა ვარაუდით, სწორედ ამ ჰორმონის პროდუცირება ერღვევათ ძალადობრივ გარემოში გაზრდილ ბავშვებს, რაც იწვევს კიდეც კიბოს განვითარების რისკის მატებას. ფსიქოფიზიოლოგები დიდი ხანია ატარებენ კვლევებს ჯანმრთელობაზე ოჯახური ძალადობის გავლენის დასადგენად. ცნობილია, რომ ოჯახური ძალადობა საშუალოდ 70%-ით ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადების განვითარების რისკს. თუ ბავშვის ცემას ერთვის სქესობრივი ძალადობა, ფსიქოლოგიური ტერორი, არასაკმარისი კვება და სხვა, რისკმა შესაძლოა 350%-საც კი მიაღწიოს. ამასთანავე, მოსალოდნელია ფსიქიკური დარღვევების განვითარება, სოციალური კავშირების რღვევა, ფსიქოლოგიური პრობლემების გაჩენა. ასეთი ბავშვები ხშირად ყალიბდებიან სოციალურად არაადაპტირებულ პიროვნებებად, რომლებიც კანონდარღვევისა და თვითიზოლაციისკენ არიან მიდრეკილნი.
სისხლის ზედაპირული კოლტები საფრთხის ნიშანია
ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ქვედა კიდურებზე სისხლის კოლტების ზედაპირულად არსებობის შემთხვევაში პაციენტების მეოთხედს ღრმა ვენების თრომბოზის განვითარება ემუქრება. ქვედა კიდურებზე სისხლის ზედაპირული კოლტების გაჩენის მიზეზად შესაძლოა იქცეს ვენების ვარიკოზული გაგანიერება, ორალური კონტრაცეპტივები, ტრავმები და სიმსივნე. ბევრი ამ მდგომარეობას სერიოზულად არ ეკიდება, მაგრამ ფაქტია, რომ მოსალოდნელია ღრმა ვენების თრომბოზი, რომელიც ღრმა ვენებში სისხლის კოლტებით სისხლის ნაკადის ბლოკირებას იწვევს. ღრმა ვენების თრომბოზმა შესაძლოა სიკვდილიც კი გამოიწვიოს, თუ თრომბი მოწყდა, ფილტვებისკენ წავიდა და ფილტვის სისხლძარღვს დაეცო. 2006-2007 წლებში გრაცის სამედიცინო უნივერსიტეტის (ავსტრია) მეცნიერთა ჯგუფი ზედაპირული ვენების თრომბოზის მქონე 46 პაციენტს აკვირდებოდა. ყველას სათანადო კლინიკური და ლაბორატორიული გამოკვლევა ჩაუტარდა. მკვლევარებმა ღრმა ვენების თრომბოზი პაციენტთა 24%-ს აღმოუჩინეს. აღსანიშნავია, რომ მათი უმრავლესობა არავითარ გამოვლინებას არ უჩიოდა. პაციენტთა 73%-ს ღრმა ვენების თრომბოზი იმავე ფეხზე განუვითარდა, რომელზეც ზედაპირული კოლტები ჰქონდა. მეცნიერებს სამომავლოდ უფრო ფართომასშტაბიანი კვლევის ჩატარება აქვთ განზრახული.
მწვანე ჩაის ერთ-ერთი კომპონენტი აივ-ინფექციას თრგუნავს
ბეილორის სამედიცინო კოლეჯისა და ტეხასის ბავშვთა ჰოსპიტლის მეცნიერები აცხადებენ, რომ მწვანე ჩაიში არსებულ ქიმიკატს იმუნური სისტემის უჯრედების აივ-1 ვირუსით (HIV-1) ინფიცირებისგან დაცვისა და მკურნალობის უნარი აღმოაჩნდა. მწვანე ჩაის ერთ-ერთი კომპონენტი Epigallocatechin Gallate ან EGCG ბლოკავს HIV-1 ვირუსის უჯრედში შემყვან მოლეკულასთან (gp120) შეკავშირების უნარს, შედეგად კი ვირუსის მიერ უჯრედის ინფიცირების უნარიც ითრგუნება. "ჩვენ დავრწმუნდით, რომ EGCG ეფექტურია აივ-ვირუსის არა მარტო ამ სპეციფიკური შტამის მიმართ, არამედ მრავალი სხვა ქვეტიპისა და შტამის მიმართაც", - აღნიშნავს კვლევის ხელმძღვანელი. დადგენილ იქნა ასევე, რომ აღნიშნული ნაერთი ბოჭავს აივ-ვირუსის მოქმედებას ლიმფოციტებსა და თ-უჯრედებში. ნაერთის მოლეკულური კომპონენტებია pryogallol და galloyl, რომლებიც, როგორც ირკვევა, პასუხისმგებლები არიან იმუნური სისტემის მთავარი კომპონენტის - T-უჯრედის CD4 მოლეკულისა და gp120 პროტეინის შეკავშირების პრევენციაზე. ასეთია ეფექტი ადამიანისთვის არატოქსიკური კონცენტრაციის პირობებში. ამრიგად, EGCG, როგორც აივ-ინფექციის პოტენციური იაფი ინჰიბიტორი, შეიძლება გამოყენებული იქნეს, სულ მცირე, როგორც დამხმარე საშუალება ანტირეტროვირუსულ მკურნალობაში. აქამდე არსებული აივ-ის უჯრედში შეღწევის მაბლოკირებელი მადიკამენტები საპასუხო მუტაციის გამო უეფექტო ხდებოდა. კვლევის ხელმძღვანელი იმედს გამოთქვამს, რომ ნატურალური პროდუქტისგან მიღებული EGCG-ის შემთხვევაში მუტაცია ნაკლებმოსალოდნელია. უახლოეს მომავალში დაიწყება აივინფიცირებულებზე პრეპარატის უსაფრთხოების დასადგენი კვლევის პირველი ფაზა.
შიდსი ქალებს უფრო მალე უვითარდებათ
ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რატომ უვითარდებათ აივინფიცირებულ ქალებს შიდსი მამაკაცებზე სწრაფად. აივინფიცირების ადრეულ სტადიაზე ქალის ორგანიზმი უფრო ბრძოლისუნარიანია, მერე კი შიდსი უფრო სწრაფად ვითარდება, ვიდრე ინფიცირების იმავე სტადიაში მყოფი მამაკაცის ორგანიზმში. ამ ფაქტს მეცნიერები კარგა ხანს ვერ ხსნიდნენ. სინამდვილეს ახლახან მოეფინა ნათელი: აღმოჩნდა, რომ საიდუმლოს გასაღებია ქალის იმუნური სისტემის ერთ-ერთი ძირითადი კომპონენტის რეაქცია. მარტივად რომ ვთქვათ, მთავარ როლს სქესთა ჰორმონული განსხვავება ასრულებს. კვლევის დროს ყურადღების ცენტრში მოხვდა პლაზმაციტური დენდრიტული უჯრედები (pDCs), რომლებიც პირველები რეაგირებენ იმუნური სისტემის დარღვევაზე. სწორედ ეს უჯრედები ავლენენ "დამნაშავეებს" და აფრთხილებენ ორგანიზმის დანარჩენ "მცველებს". ლაბორატორიულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ქალური ჰორმონის პროგესტერონის მაღალი დონე pDC-ის აქტივობას ზრდის. pDC ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსს თოლლ-რეცეპტორ 7-ის (TLR7) საშუალებით ამოიცნობს, TLR7-ის ამუშავების შემდეგ კი pDCs "გამოიძახებს" იმუნური სისტემის მნიშვნელოვან მოლეკულას - ინტერფერონ ალფას. მკვლევარებმა დაადგინეს კავშირი ინტერფერონ ალფასა და იმუნური სისტემის CD8 უჯრედის აქტივაციას შორის. ადრინდელ კვლევებში აღინიშნა ერთი საინტერესო ფენომენი: რაც უფრო მეტად აქტიურდება CD8, მით უფრო სწრაფად პროგრესირებს შიდსი, რის შედეგადაც იმუნური სისტემა ისე ირღვევა, რომ ორგანიზმი ოპორტუნისტულ ინფექციას ვეღარ უმკლავდება. მკვლევარების თქმით, აღმოჩენა ახალ შესაძლებლობებს სახავს იმ მედიკამენტთა წარმოებისთვის, რომლებიც წინ აღუდგება ამ პროცესს.
ორი ფინჯანი ყავა ალცჰაიმერის დაავადებისგან დაგვიცავს
როგორც ირკვევა, დღეში ორი ფინჯანი მაგარი ყავა არა მარტო აფერხებს ალცჰაიმერის დაავადების პროგრესს, არამედ მისი ზოგიერთი სიმპტომის უკუგანვითარებასაც კი იწვევს. ამერიკელმა მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ალცჰაიმერის დაავადების დროს კოფეინს აქვს როგორც პროფილაქტიკური, ისე სამკურნალო მნიშვნელობა. ამ საკითხთან დაკავშირებით სამხრეთ ფლორიდაში საგანგებო გამოკვლევა ჩატარდა. მიუხედავად იმისა, რომ ამ გამოკვლევის შედეგები ცხოველებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტებს ემყარება, მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ეს ერთ-ერთი ყველაზე პერსპექტიული კვლევაა, რომელიც კი კოფეინის ზემოქმედების შესასწავლად ჩატარებულა. მნიშვნელოვანია, რომ კოფეინი არის ერთ-ერთი ყველაზე უვნებელი "ნარკოტიკული საშუალება", რომელიც ადვილად აღწევს თავის ტვინში და, როგორც მეცნიერები ვარაუდობენ, გავლენას ახდენს ალცჰაიმერის დაავადების განვითარების პროცესზე.
