როგორ გავიჯანსაღოთ ხერხემალი
ამ სიტყვებში მართლაც დიდი სიბრძნე დევს. დღეს ყველამ იცის, რომ დაავადების მკურნალობას მისი თავიდან აცილება სჯობია. სხვა საქმეა, ვინ როგორ ახერხებს ამას. ფაქტია, რომ ხერხემლის დაავადებათა პროფილაქტიკა დღეს მეტად აქტუალური საკითხია. ჭარბი წონა, ჭარბი ფიზიკური (სპორტული თუ შრომითი) დატვირთვა, ცხოვრების მჯდომარე სტილი, საზოგადოდ, ჰიპოდინამია თუ ადინამია (უმოძრაობა) სერიოზულ პრობლემებს უქმნის ჩვენს ხერხემალს.
კისრის, ზურგის, წელისა თუ მხრის სარტყლის არეში აღმოცენებული მწველი ტკივილი უკვე პათოლოგიური პროცესის მანიშნებელია. არადა კისრის ოსტეოქონდროზისა და წელის რადიკულიტის თავიდან აცილება არცთუ ისე ძნელია. მთავარია, გახსოვდეთ ხერხემალი და სათანადო ყურადღება მიაქციოთ მას.
კომპიუტერთან მუშაობისას თუ მჯდომარე პოზაში ნებისმიერი სხვა სამუშაოს შესრულებისას აუცილებელია, ზურგსა და ფეხებს დროდადრო უცვალოთ მდგომარეობა. სკამზე გამართულად უნდა ისხდეთ, აუცილებლად ეყრდნობოდეთ საზურგეს. რაც მთავარია, ფეხები ჩამოშვებული უნდა გქონდეთ, ტერფებით იატაკს ეხებოდეთ ან სწორად გეწყოთ დაბალ სკამზე.
გაჭიმვების მნიშვნელობა ხერხემლის დაავადებათა პროფილაქტიკაში
ყველამ, ვინც სპორტს მისდევს, კარგად იცის გაჭიმვების მნიშვნელობა ხერხემლისა და, საზოგადოდ, სხეულის ჯანმრთელობისთვის. გაჭიმვისას კუნთები დუნდება და მათი დაჭიმულობით გამოწვეული ტკივილი უმალვე ქრება.
გაჭიმვა ზრდის კუნთთა ელასტიკურობას და იცავს ადამიანს საყოფაცხოვრებო ტრავმებისაგან. იმავდროულად, ის ზრდის კუნთთა შრომისუნარიანობას და ადამიანს მოძრაობათა ფართო შესაძლებლობებს ანიჭებს. გაჭიმვები არა მხოლოდ კუნთების, არამედ ყველა შინაგანი ორგანოს სისხლის მიმოქცევას აუმჯობესებს, შესაბამისად, აქტიურდება ნივთიერებათა ცვლა, გულ-სისხლძარღვთა და სასუნთქი სისტემების მუშაობა.
გაჭიმვა კეთილისმყოფელ გავლენას ახდენს ხერხემალზე, ამაღლებს მის მოქნილობას, დადებით გავლენას ახდენს ნერვული სისტემის ფუნქციობაზე. გაჭიმვა შესაძლებელია როგორც სპეციალური ვარჯიშებით, ასევე ძელზე დაკიდებით, ცურვით და წყალში საგანგებო მოძრაობათა შესრულებით.
ხერხემლის განტვირთვა-გაჯანსაღებისთვის მოწოდებული რამდენიმე წესი და ვარჯიში
-
წესი პირველი - მყარი საწოლი
რბილი და ზამბარებიანი საწოლი ხერხემლისთვის მავნებელია. ძილი რეკომენდებულია სწორ და მყარ საწოლზე. მხოლოდ ამ გზით არის შესაძლებელი დღის განმავლობაში გადაქანცული და დეფორმირებული ხერხემლის განტვირთვა-გასწორება. რა თქმა უნდა, საუკეთესო გზაა, დღეში რამდენჯერმე შევასრულოთ ხერხემლის განტვირთვა-გაჯანსაღებისთვის განკუთვნილი ვარჯიშები, მაგრამ, დღის რეჟიმიდან გამომდინარე, ამას ბევრი ვერ ახერხებს. მეტიც - სრულიად არ აქცევს ყურადღებას იმას, როგორ ზის, როგორ დგას, რა პოზაში ასრულებს ამა თუ იმ სამუშაოს, ერთი სიტყვით - რა მდგომარეობაში აქვს ხერხემალი.
ღამით მაინც დაასვენეთ ის სათანადოდ! შესაძლოა, მყარი და სწორი საწოლი არაკომფორტული და უსიამოვნოც კი მოგეჩვენოთ, მაგრამ დროთა განმავლობაში მიეჩვევით. გახსოვდეთ, მხოლოდ მყარ და სწორ საწოლზე გრძნობს შვებას ხერხემალი, კუნთები სათანადოდ ეშვება, სხეულის წონა თანაბრად ნაწილდება და ხერხემლის გადაძაბული მალები განიტვირება, ჩვეულ ადგილს იკავებს. ამით მხოლოდ ხერხემალი კი არ ისვენებს, არამედ ნერვული სისტემისა და შინაგანი ორგანოების ფუნქციობაც უმჯობესდება.
-
წესი მეორე - მყარი სასთუმალი
იაპონელებს მიაჩნიათ, რომ "გაღუნული კისერი ხანმოკლე სიცოცხლის ნიშანია". ისინი, ტრადიციისამებრ, მყარ სასთუმალს ანიჭებენ უპირატესობას. რაც მთავარია, ისეთ პოზაში ისვენებენ და თავი ბალიშზე იმგვარად უდევთ, რომ კისრის მხოლოდ 3-4 მალა ეხება სასთუმალს. ბალიში, ფაქტობრივად, კისრის ქვეშ აქვთ ამოდებული თავის ფიქსაციისთვის და არა თავქვეშ და, მით უფრო, მხრებქვეშ. დიდი ბალიშებისა და მუთაქების მოყვარულებს ასეთი რამ ალბათ ვერც კი წარმოუდგენიათ. არადა, როცა თავქვეშ დიდი და ფუმფულა ბალიში გიდევთ და კი არ წევხართ, ფაქტობრივად, ნახევრად ზიხართ, ხერხემალი არათუ ვერ ისვენებს, არამედ უფრო მეტად იძაბება და დეფორმირდება. ამასთან, თავს იჩენს მრავალი სხვა პრობლემაც - თავის ტკივილი, ყურის, ცხვირის, ასევე თვალებთან დაკავშირებული პრობლემები.
-
წესი მესამე - ვარჯიში "ოქროს თევზი"
ეს მეტად სასარგებლო ვარჯიშია. თუ მას დღეში სულ რამდენიმე წუთის განმავლობაში სისტემატურად შეასრულებთ, შედეგით გაოცებული დარჩებით. ის მხოლოდ შვებას კი არ ჰგვრის ხერხემალს, არამედ ხელს უწყობს სისხლის მიმოქცევის ნორმალიზებას მთელს ორგანიზმში, აუმჯობესებს ნერვული სისტემის კოორდინაციულ ფუნქციობას, აბალანსებს ნაწლავების, ღვიძლის, თირკმელებისა და გულის მუშაობას, კეთილისმყოფელ გავლენას ახდენს ტვინის ფუნქციაზე.
ვარჯიშის შესასრულებლად იატაკზე ან მყარზედაპირიან საწოლზე ზურგით უნდა დაწვეთ, ხელები თავქვეშ ამოიდოთ, ტერფები მაქსიმალურად მოზიდოთ სხეულისკენ და თევზის კუდად წარმოიდგინოთ. ამ "კუდით" ანუ ტერფებით უნდა დაიწყოთ ვიბრირება და შემდეგ მთელი სხეული ააყოლოთ, ისე, თითქოს თევზი იყოთ. იაპონელებს მიაჩნიათ, რომ ამ ვარჯიშის წყალობით სულ რამდენიმე წუთში ადამიანი მართლაც "ოქროს თევზად" იქცევა. ხერხემალი საოცარ შვებას გრძნობს, მთელი ორგანიზმი ისე აქტიურდება და ჯანსაღდება, რომ მოკლე ხანში ოქროს თევზივით ნებისმიერ სურვილს შეგისრულებთ - ჯანმრთელობის, გააქტიურებისა და ძალთა მოზღვავების გამო არაფერი ეზარება, ყველაფერი ხელეწიფება და გამოსდის კიდეც!
-
წესი მეოთხე - ვარჯიში "ახალშობილის სიხარული"
ეს ვარჯიში მაქსიმალურად ადუნებს და განტვირთავს ზურგის კუნთებს. იმავდროულად ის კაპილარების გასაჯანსაღებლადაც არის განკუთვნილი, აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას მთელს ორგანიზმში, ხელს უწყობს ლიმფის განახლებას და აფერხებს მის შეგუბებას. ეს ვარჯიშიც ვიბრაციას ეფუძნება.
ახალშობილებიც კი, რომლებსაც ჯერ კიდევ არ შეუძლიათ დამოუკიდებლად გვერდზე გადაბრუნება, შესანიშნავად ასრულებენ მას, განსაკუთრებით მაშინ, როცა რაღაც უხარიათ - ხელ-ფეხს მაღლა აჭიმავენ ხოლმე განუსაზღვრელი მოძრაობებითა და ფერთხვა-ვიბრაციით გამოხატავენ სიხარულს. ზრდასრული ადამიანისთვის ამის გაკეთება არცთუ ისე ადვილია, მაგრამ ეს მოძრაობები მეტად სასარგებლოა, ასე რომ, სცადეთ:
დაწექით ზურგზე, თავქვეშ პატარა მყარი ბალიში ან დახვეული პირსახოცი ამოიდეთ, ხელ-ფეხი მაქსიმალურად გაჭიმეთ და სხეულის პერპენდიკულარულად ასწიეთ (აზიდეთ) მაღლა. ამის შემდეგ ერთგვარი ვიბრაციული მოძრაობების შესრულებას შეეცადეთ. საკმარისია, ამ ვარჯიშს დღეში სულ რამდენიმე წუთი დაუთმოთ. წამოდგომის შემდეგ მთელ სხეულში საოცარ შვებასა და სიმსუბუქეს იგრძნობთ.
-
წესი მეხუთე - ტერფებისა და მტევნების შეერთება
ამ ვარჯიშით მენჯის, მუცლისა და ბარძაყების არეში კუნთების, ნერვებისა და სისხლძარღვების ფუნქციათა კოორდინაცია მიიღწევა.
დაწექით ზურგზე, ხელები მკერდზე დაიწყვეთ, მტევნები გაშალეთ და ხელისგულები მაქსიმალურად მიატყუპეთ ერთმანეთს. ხელის თითებით მსუბუქად დააწექით ერთმანეთს და პერიოდულად მოადუნეთ. ამ მდგომარეობაში ხელები ამოძრავეთ წინ და უკან, ანუ ჯერ განზიდეთ, მერე კი მკერდისკენ მოზიდეთ. ამის შემდეგ ხელები მაქსიმალურად მიიტანეთ მკერდთან და ასე გააჩერეთ. ზურგზე დაწოლილი მოიხარეთ და წამოსწიეთ ფეხები ისე, რომ ტერფების ერთმანეთთან მიახლოება შეძლოთ. ტერფებშეტყუპებული ფეხები ათჯერ გასწიეთ წინ და უკან. ვარჯიშის დასასრულს რეკომენდებულია 5-10 წუთით დასვენება, მერე კი შეგიძლიათ წამოდგეთ.
-
წესი მეექვსე - ვარჯიში ზურგისა და მუცლისათვის
ეს არის სერია ვარჯიშებისა, რომლის შესრულების დროსაც ხერხემლის მოძრაობასთან ერთად მუცლით სუნთქვაც ხორციელდება. შედეგად ორგანიზმში აღდგება მჟავა-ტუტოვანი წონასწორობა და სტიმულირდება ნივთიერებათა ცვლა.
ვარჯიშის შესასრულებლად დაჯექით თურქულად (დააჯექით მუხლებს), ზურგი მაქსიმალურად გამართეთ და შეინარჩუნეთ წონასწორობა. თავი დახარეთ ჯერ მარჯვნივ, მერე - მარცხნივ, მერე - წინ და უკან. ხელები ერთმანეთის პარალელურად გაიწოდეთ წინ. მარცხენა მხარს იქით გაიხედეთ ისე, რომ კუდუსუნის დანახვა შეძლოთ. დაუბრუნდით საწყის მდგომარეობას და იგივე გაიმეორეთ მარჯვენა მხარეს. ახლა ხელები ზემოთ ასწიეთ და იმავე თანამიმდევრობით გადაიხედეთ მხრებს იქით. ამის შემდეგ ხელები ერთმანეთის პარალელურად ასწიეთ მაღლა, იდაყვის სახსარში მართი კუთხით მოხარეთ, მტევნები მუშტებად შეკარით, თავი უკან გადასწიეთ ისე, რომ ნიკაპი ჭერს უყურებდეს. ამ პოზიციაში იდაყვები უკან გასწიეთ, თითქოს ზურგს უკან გინდათ გადაიტანოთ, ნიკაპი კი მაქსიმალურად ასწიეთ მაღლა.
ვარჯიშთა მომდევნო სერიაში უნდა მიიღოთ იგივე პოზა, ანუ დაჯდეთ თურქულად და დაიწყოთ წელში გამართული სხეულის გადახრა ჯერ მარჯვნივ, მერე მარცხნივ. კარგი იქნება, თუ იმავდროულად მუცლის წინ და უკან გაწევასაც მოახერხებთ. ვარჯიშთა
აღნიშნული სერია დაახლოებით 10 წუთის განმავლობაში უნდა შეასრულოთ. თუ არ დაიზარებთ, სულ მალე იგრძნობთ, როგორ გაიჭიმა, გაიმართა თქვენი ხერხემალი, როგორ გათავისუფლდა ზეწოლისაგან მალათაშუა დისკები. ვარჯიშები მარტივია და, რაც მთავარია, ძალზე ეფექტური. საბოლოოდ ზურგის კუნთები ისვენებს და ადამიანი აქტიურდება.