რა იწვევს პერიორალურ დერმატიტს
1964 წელს მეცნიერებმა შემოიტანეს (დაამკვიდრეს) სახელწოდება „ორალური დერმატიტი“, რადგან პათოლოგიური პროცესის ლოკალიზაცია პირის ღრუს ირგვლივ, სახეზე შეინიშნებოდა დამახასიათებელი კლინიკური სურათით. ეს დაავადება უფრო ხშირად აღენიშნებათ ახალგაზრდა ქალებს.
ზოგი ავტორი პერიორალურ დერმატიტს სებორეული დერმატიტის ან ატიპური ფორმის როზაცეას ერთ-ერთ ვარიანტად მიიჩნევს. თუმცა, სხვა მკვლევარები თვლიან, რომ არსებობს მნიშვნელოვანი განსხვავებები ამ დაავადებებს შორის და მიუთითებენ, რომ პირის ღრუს დერმატიტი არის დამოუკიდებელი დაავადება, კარგად გამოხატული კლინიკით.
პერიორალური დერმატიტის განვითარებაში ძირითადი მნიშვნელობა ენიჭება პირის კანზე სხვადასხვა გარეგანი ფაქტორების, მათ შორის აქტიური კოსმეტიკური საშუალებების, დასაბანი საშუალებებისა და კბილის პასტების გავლენას. არსებობს საფუძველი იმის დასაჯერებლად, რომ ხშირად ფუზობაქტერიები, ნერვული, საჭმლის მომნელებელი და ენდოკრინული სისტემების დისფუნქციებიც გარკვეულ როლს თამაშობს პერიორალური დერმატიტის განვითარებაში.
დღემდე მაინც ასე მიიჩნევა, რომ პერიორალური დერმატიტის გამომწვევი ძირითადი (კონკრეტული) მიზეზი უცნობია. მაპროვოცირებელი როლი შეიძლება ითამაშოს ძლიერმოქმედმა გლუკოკორტიკოსტეროიდებმა, ხანგრძლივი გამოყენებისას გარეგანი მეთოდით, ასევე ფტორის შემცველმა პრეპარატებმა (მაგალითად, კბილის პასტები და კრემები). ასეთ პრეპარატებს შეუძლიათ იმოქმედონ აგრეთვე როგორც გამაუარესებელმა ფაქტორებმა დაავადების მიმდინარეობისას;
საყურადღებოა, რომ საბოლოოდ ვერ დადასტურდა დაავადების განვითარებასთან ისეთი ორგანიზმების კავშირი, როგორებიცაა: ფუზიმორმული ბაქტერია, კანდიდა, დემოდექსის ტკიპა, თუმცა არსებობს მითითებები ამ ტიპის ორგანიზმებით დაავადების განვითარების შესახებ, განსაკუთრებით იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებთან (შიდსი, ლეიკემია). რაც შეეხება ფტორის შემცველ პასტებსა და მალამოებს, უნდა განვასხვაოთ მათ მიერ გამოწვეული ალერგიული კონტაქტური რეაქცია, რომელიც შეიძლება გამოიხატოს პირის არის კანზე და პერიორალური დერმატიტი. აღსანიშნავია ასევე მდგომარეობის გაუარესება წყალთან კონტაქტისას და დამატენიანებელი კოსმეტიკური საშუალებების გამოყენებისას.
ბოლო დროს მიჩნეულია, რომ სახეზე პერიორალური დერმატიტის გაჩენა უკავშირდება ისეთი მალამოების გამოყენებასაც, როგორებიცაა ჰიდროკორტიზონი, პრედნიზოლონი და ა.შ. ასევე ტონალური კრემის ხანგრძლივად გამოყენებას (განსაკუთრებით ახალგაზრდა გოგონებს შორის). აღნიშნული ტიპის დერმატიტის პროვოცირება შეიძლება მოახდინოს ულტრაიისფერმა გამოსხივებამაც და ამინდის გარკვეულმა პირობებმა.
პირის ღრუს არეში დერმატიტის განვითარების ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი არის ასევე ჰორმონული სტატუსი ანუ ჰორმონული მდგომარეობა ქალებთან, რომლებიც იღებენ ჰორმონულ კონტრაცეპტივებს. პერიორალური დერმატიტის განვითარებას ხელს უწყობს ჰორმონული კრემების (მაგალითად, დაბერების საწინააღმდეგო ეფექტით ან ეგზემის სამკურნალოდ მოწოდებული) გამოყენებაც.
პერიორალური დერმატიტი ხშირია ბავშვებს შორისაც. ამ უკანასკნელთა სახეზე დერმატოზი შეიძლება გამოწვეული იყოს კორტიკოსტეროიდული მალამოებისა და კრემების, ასევე კოსმეტიკური საშუალებების გამოყენებით. ჩვილების პერიორალური დერმატიტის განვითარების მიზეზი შეიძლება გახდეს კანის გამოშრობა ქარიან ამინდში, განსაკუთრებით სიცივეში ძუძუს წოვისას. ნაწლავის მიკროფლორის დისბაქტერიოზი ასევე თავისებურ როლს თამაშობს ბავშვთა პერიორალური დერმატიტის ჩამოყალიბებაში, ისევე როგორც საზოგადოდ სხვა სახის დერმატიტის განვითარებაში (სებორეული დერმატიტი, ატოპიური დერმატიტი, ალერგიული დერმატიტი, კონტაქტური დერმატიტი).
დაბადების შემდეგ, ბავშვს შეიძლება აღენიშნებოდეს გარკვეული ჰორმონული გადაწყობა (ცვლილებები) ორსულობის დროს დედის ორგანიზმში ჰორმონების დაგროვების გამო, რაც ასევე შეიძლება საფუძვლად დაედოს პერიორალური დერმატიტის გამოვლენას. ჩვეულებრივ, დაბადებიდან სამი-ოთხი კვირის შემდეგ ასეთი გენეზის დერმატიტი ქრება. თუმცა, ეს არც ისე ხშირად ხდება.