ეპილეფსია - რა ვიცით მის შესახებ?
ტვინის გადამეტებული აქტივობისა და გენერალიზებული კრუნჩხვების გარდა, შეიძლება აღინიშნებოდეს უჩვეულო ქცევა და შესაძლოა ცნობიერების დაკარგვა ტვინის ელექტრული ფუნქციის ცვლილების გამო.
არსებობს ფოკალური და გენერალიზებული კრუნჩხვები.
ფოკალური კრუნჩხვის დროს გულყრა თავის ტვინის რომელიმე უბანში აღმოცენდება, ამიტომ მას ლოკალიზაციადამოკიდებულ ეპილეფსიურ გულყრასაც უწოდებენ. იმისდა მიხედვით, თავის ტვინის რომელ უბანში ხდება გულყრის გენერაცია (შუბლისა, საფეთქლისა, თხემისა თუ კეფისა), გამოვლინებაც სხვადასხვაგვარია.
რაც შეეხება აბსანსს, ანუ გენერალიზებულ კრუნჩხვებს, იგი არა თავის ტვინის ლოკალური უბნის, არამედ მთელი ამ ორგანოს, მისი ორივე ჰემისფეროს ნეირონთა ცვლილებით არის განპირობებული.
სიმპტომები
განმეორებითი კრუნჩხვები არის მთავარი სიმპტომი.
ერთი კრუნჩხვის არსებობა არ ნიშნავს, რომ გაქვთ ეპილეფსია, მაგრამ მინიმუმ ორი კრუნჩხვის არსებობა ტრიგერის გარეშე მინიმუმ 24 საათის ინტერვალით არის ეპილეფსიის შესაძლო დაწყების მანიშნებელი.
ყველაზე გავრცელებული სიმპტომები მოიცავს:
- ცნობიერების ან აღქმის დაკარგვა;
- კუნთების ტონუსის დაკარგვა;
- ხელების და ფეხების კანკალი;
- დროებითი დაბნეულობა;
- სივრცეში ყურება;
- შფოთვა;
- მხედველობის, სმენის, გემოს, ყნოსვის ცვლილებები;
- დაბუჟების შეგრძნება;
- ჩხვლეტის შეგრძნებები;
- საუბრისა და გაგების პრობლემები;
- უფრო სწრაფი გულისცემა;
- კოლაფსი
გამომწვევი მიზეზები
ეპილეფსიის გამომწვევი ზუსტი მიზეზი არ არის ცნობილი. თუმცა, ზოგიერთმა ფაქტორმა შეიძლება ხელი შეუწყოს კრუნჩხვების განვითარებას:
- გენეტიკური გავლენა;
- თავის ტვინის ტრავმული დაზიანება;
- ძალიან მაღალი სიცხე;
- თავის ტვინის ანომალიები;
- ტვინის უჯრედებში ჟანგბადის ნაკლებობა;
- ინფექციები;
- მავნე ქიმიური ნივთიერებების გამოყენება;
- ჭარბი ალკოჰოლი;
- პრენატალური დაზიანება;
- თავის ტვინის მალფორმაცია;
- გენეტიკური დარღვევები, როგორიცაა აუტიზმი;
- ნევროლოგიური დაავადებები;
- თავის ტვინის ნაწიბურები ტვინის დაზიანების შემდეგ;
- აივ, შიდსი და მენინგიტი
დიაგნოსტიკა
ეს მდგომარეობა შეიძლება განვითარდეს ნებისმიერ ასაკში.
კონსულტაციისას ეპილეფსიის დიაგნოზი ექიმთან ერთი ვიზიტით არ დაისმება, რადგან ეპილეფსიის დიაგნოსტიკა დროს საჭიროებს. იმავდროულად, მოერიდეთ აქტივობებს, რომლებმაც შეიძლება რისკის ქვეშ დაგაყენოთ კრუნჩხვების დაბრუნების შესაძლებლობის გამო.
შეიძლება რთული იყოს ეპილეფსიის სწრაფი დიაგნოსტიკა, რადგან სისუსტემ, პანიკის შეტევებმა ან შაკიკმა შეიძლება გამოიწვიოს მდგომარეობის მსგავსი სიმპტომები.
ექიმი ატარებს ტესტების სერიას დიაგნოზის დასასმელად. ტესტები, რომლებიც უნდა ჩატარდეს იმის გასარკვევად, თუ რა ტიპის ეპილეფსია შეიძლება გქონდეთ არის:
- სისხლის ანალიზები;
- ნეიროფსიქოლოგიური ტესტები;
- ელექტროენცეფალოგრამა (EEG);
- მაღალი სიმკვრივის EEG;
- მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (MRI);
- ფუნქციური MRI (fMRI);
- პოზიტრონის ემისიური ტომოგრაფია - PET სკანირება;
- კომპიუტერული ტომოგრაფია (CT) ;
- სკანირება;
- ერთფოტონიანი კომპიუტერული ტომოგრაფია (SPECT)
მკურნალობა
მიიჩნევა, რომ გენერალიზებული ტიპის ეპილეფსიები კარგად ემორჩილება მკურნალობას და შემთხვევათა 80-90%-ში იკურნება. ბავშვთა ასაკში მრავლად გვხვდება ეპილეფსიური სინდრომების ისეთი ფორმები, რომლებსაც კეთილთვისებიანი მიმდინარეობა ახასიათებს. ისინი მკურნალობას მეტწილად არც კი მოითხოვს. ასეთია, მაგალითად, ბავშვთა ასაკის აბსანს-ეპილეფსია, რომელიც უპირატესად 6-7 წლის ასაკში ცნობიერების ხშირი გამოთიშვით ვლინდება. ასეთ ფორმას მკურნალობა ხშირად არც კი სჭირდება ანდა მედიკამენტი მცირე ხნით ინიშნება, ხოლო მისი მოხსნის შემდეგ გულყრის ხელახალი განვითარების ალბათობა ძალიან მცირეა.
ფოკალური ეპილეფსიები უფრო რთული სამკურნალოა, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც გულყრას თავის ტვინის ლოკალური ორგანული დაზიანება იწვევს.
ფოკალური ეპილეფსია წარმოშობის მიხედვით ორგვარია: სიმპტომური, რომელსაც რომელიმე ორგანული პათოლოგია, მაგალითად, სისხლის მიმოქცევის დარღვევა იწვევს და პირობითად სიმპტომური, კრიპტოგენური. ამ უკანასკნელის შემთხვევაში გამოკვლევები ორგანულ დაზიანებას არ ავლენს.
აღსანიშნავია, რომ კრიპტოგენური ფორმა უფრო უკეთ ემორჩილება მკურნალობას, ვიდრე სიმპტომური. მიიჩნევა, რომ ადეკვატური მკურნალობის შედეგად ორივე ვარიანტის განკურნების შემთხვევათა საერთო მაჩვენებელი 70-80%-ია.