რა დაავადებაა ნომოფობია და როგორია მისი გავლენა ჯანმრთელობაზე
მობილური ტელეფონისგან შორს ყოფნის შიში.
ნომოფობიის სინდრომი, რომელიც ასევე განიხილება თანამედროვე დაავადებად, ნიშნავს ჭკვიან მოწყობილობებზე დამოკიდებულებას.
ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ნომოფობიური ქცევა, განსაკუთრებით ახალგაზრდობაში, არის ისეთი მოწყობილობებისგან შორს ყოფნის შეუძლებლობა, როგორიცაა მობილური ტელეფონები და ტაბლეტები. მიუხედავად იმისა, რომ ქცევა განსხვავდება ადამიანიდან ადამიანში, მობილურ ტელეფონს ერთი წუთით შორს ყოფნის შიშიც კი ნომოფობიის სინდრომის სიმპტომებს შორისაა.
ამ სტატიაში განხილულია რა არის ნომოფობიური დაავადება და როგორია მისი სიმპტომები.
რა არის ნომოფობია?
ნომოფობია არის ჭკვიანი მოწყობილობებისადმი დამოკიდებულება და მისგან შორს ყოფნის შიში. ნომოფობია, რომელიც ციფრული მოწყობილობების მიჩვევის გამო ვითარდება, უარყოფითად მოქმედებს ცხოვრების ხარისხზე და აკადემიურ წარმატებაზე. იგი განსაკუთრებით მწვავედ ვლინდება ბავშვობაში და მოზარდობაში.
ბავშვებს,რომლებიც პატარაობიდანვე არიან მიჩვეულები სმარტფონებსა და პლანშეტებს, არ სურთ განშორება ისეთი აქტივობებისგან, როგორიცაა მულტფილმები და თამაშები. ამ სიტუაციის შედეგად ნომოფობიური ქცევები ჩვილობიდანვე ვლინდება.
განსაკუთრებით ახალგაზრდები, ჰიპერმგრძნობიარეები არიან კომპიუტერების, ინტერნეტის, ტაბლეტებისა და ტელეფონების მიმართ. როდესაც ადამიანებს არ შეუძლიათ წვდომა ტელეფონზე ან კომპიუტერზე, ისინი განიცდიან უკიდურეს შიშს სტრესის გამო.
ნომოფობია, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს ცხოვრების ნებისმიერ მომენტში, გამოწვეულია დაუცველობის გრძნობით. ადამიანები, რომლებიც ერთობიან მობილური ტელეფონებითა და კომპიუტერებით, განიცდიან საფრთხის განცდას, როდესაც მათ უწევთ ამ მოწყობილობებისგან შორს ყოფნა.
კომპიუტერების, ტაბლეტების და ტელეფონების გამოყენების შეზღუდვა, განსაკუთრებით ისეთ დისციპლინირებულ ადგილებში, როგორიცაა სკოლები, არის ნომოფობიის შეტევების გამომწვევი ერთ-ერთი ფაქტორი. იმ ადამიანების სტრესის დონე, ვინც რაიმე მიზეზით კარგავს ინტერნეტ კავშირს და სმარტფონებს, იწყებს მატებას.
რა არის ნომოფობიის სიმპტომები?
ნომოფობიის სიმპტომები, რომლებიც შეიძლება გამოვლინდეს ყველა ასაკობრივ ჯგუფში და გამოვლინდეს სხვადასხვა ფორმით და ინტენსივობით, უარყოფითად აისახება ფსიქოლოგიურ ჯანმრთელობაზე.
ნომოფობია შეიძლება გამოვლინდეს შემდეგი ფორმით:
ტელეფონების უმიზეზოდ გამოყენებით - მოწყობილობები მუდმივად მოწმდება მაშინაც კი, თუ მობილური ტელეფონები არ რეკავს და არ მიიღება შეტყობინებები.
დაძინებამდე მობილური ტელეფონების შემოწმებით.
მობილური ტელეფონის ან ტაბლეტის ყოველთვის ხელმისაწვდომ ადგილას ქონით - ნომოფობიის სიმპტომებია ერთსა და იმავე ოთახში მოწყობილობების განთავსება, ბალიშის ქვეშ შენახვა ან მათი ყოველთვის საწოლთან განთავსება.
დილით, პირველ რიგში, მობილური ტელეფონის შემომებით.
სახლიდან ან ოთახიდან ისეთი მოწყობილობების გარეშე გასვლის შეუძლებლობით, როგორიცაა მობილური ტელეფონი და ტაბლეტი.
ტელეფონის ეკრანის მუდმივად განათებულ, ჩართულ მდგომარეობაში ქონის სურვილით.
ტელეფონის, კომპიუტერის, ტაბლეტის დამტენების ყოველთვის თან ტარების სურვილით.
მობილური ტელეფონებისა და სხვა სმარტ მოწყობილობების დაზიანების ინტენსიური შიშით - ნომოფობიით დაავადებული პაციენტები გრძნობენ მუდმივი სარეზერვო საჭიროებას.
ისეთი სიტუაციები, როგორიცაა მობილური ტელეფონის ინტერნეტის ამოწურვა ან ქსელის მიღების არქონა, ნომოფობიით დაავადებულთათვის სტრესის ძირითადი წყაროა.
ნომოფობიით დაავადებულებს არ სურთ მობილური ტელეფონისა და ინტერნეტის გარეშე ყოფნა.
მოწყობილობის მუდმივი შემოწმების აუცილებლობა და მუდმივი ფიქრი, რომ შეტყობინება მიღებულია - ნომოფობიით დაავადებული ადამიანები ხშირად ამოწმებენ ტელეფონებს და ისე იქცევიან, თითქოს ვინმე დარეკავს ნებისმიერ მომენტში.
ნომოფობიით დაავადებულები მნიშვნელოვან თანხას ხარჯავენ სმარტ მოწყობილობებზე, როგორიცაა მობილური ტელეფონები, ტაბლეტები და კომპიუტერები - აქვთ ახალი მოდელის მოწყობილობების დაუყოვნებლივ შეძენის სურვილი, მიუხედავად იმისა, რომ ეს ზოგჯერ არ არის საჭირო.
რა ზიანი მოაქვს ნომოფობიას
ნომოფობიის ზიანი განიხილება ორი ცალკეული პერსპექტივიდან: ფსიქოლოგიური და ფიზიკური. ჭკვიან მოწყობილობებზე დამოკიდებულება უარყოფითად მოქმედებს ადამიანების ფიზიკურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.
ფიზიკური ზიანი მოიცავს:
დაავადების ფსიქოლოგიური ზიანი:
დეპრესიის ეფექტის გაჩენა.
ტელეფონზე დამოკიდებულების გამო მუშაობის შეწყვეტის გამო დანაშაულის გრძნობა.
ფოკუსირების პრობლემა.
განათლებისადმი ინტერესის შემცირება.
განმეორებითი სტრესით გამოწვეული შფოთვითი აშლილობის გაჩენა.
ბრაზის კონტროლის პრობლემები.
გაურკვეველი მიზეზით განწყობის დარღვევები.
ნომოფობია დიდ დარტყმას აყენებს ადამიანების აკადემიურ ცხოვრებას. განსაკუთრებით იმ ადამიანების ცხოვრებას, რომლებიც იმყოფებიან მნიშვნელოვან ეტაპებზე, როგორიცაა საშუალო სკოლის და უნივერსიტეტის გამოცდები. ისინი ხშირად ვერ აღწევენ საკმარის წარმატებას ნომოფობიის გამო.
ნომოფობიაზე ჩატარებულმა კვლევამ დაადგინა, რომ ის იწვევს სერიოზულ ფოკუსირებისა და გაგების პრობლემებს. ნომოფობია, რომელიც ხელს უშლის ადამიანებს სწავლასა და მუშაობაზე კონცენტრირებაში, ხელს უშლის დროის მართვასაც.
როგორ ამოვიცნოთ ნომოფობია
ტელეფონზე დამოკიდებულებისგან თავის დასაღწევად ფსიქოლოგიურ ტესტებს მიმართავენ გამოცდილი ფსიქოლოგები. ამ ტესტებში გამოყენებული ნომოფობიის მასშტაბი ადასტურებს, თუ რამდენად დამოკიდებულები არიან ადამიანები ტელეფონებზე და სხვა ჭკვიანი მოწყობილობები.
ნომოფობიის სინდრომი, რომელიც განშორებით გამოწვეული შფოთვის მსგავსია, ვლინდება სხვადასხვა სიმპტომით. შემდეგი ფსიქოლოგიური და ფიზიკური სიმპტომები მხედველობაში მიიღება იმის დასადგენად, განიცდიან თუ არა ნომოფობიას ადამიანები:
გულის ძლიერი პალპიტაცია.
არტერიული წნევის მატება.
სუნთქვის გაძნელება.
შფოთვითი აშლილობის განვითარება.
გულისრევა.
უეცარი კანკალი.
თავბრუსხვევა და წონასწორობის დაკარგვა.
დეპრესიის სიმპტომების გაჩენა.
ადამიანები თავს არაკომფორტულად და დაუცველად გრძნობენ.
შიშისა და პანიკის გრძნობა თრგუნავს ყველა ემოციას.
აღნიშნული ნიშნები ასევე შეიძლება ჩაითვალოს ნომოფობიის სიმპტომებად.
ნომოფობიის ტესტში, რომელსაც ექსპერტები იყენებენ ტელეფონზე დამოკიდებულების გამოსავლენად, გათვალისწინებულია შემდეგი კრიტერიუმები:
მოქმედებენ თუ არა ადამიანები რაიმე საგნის ან ემოციის მიმართ ირაციონალურად.
ვითარდება თუ არა შფოთვა საგნების ან მოვლენების მიმართ, რომლებიც შიშის წყაროა.
იზრდება თუ არა ადამიანებში შიშის დონე და კონტროლიდან გამოდის.
არსებობს თუ არა გაქცევის სურვილი ყველა სიტუაციიდან, რომელიც იწვევს შიშს.
უვითარდებათ თუ არა პაციენტებს უცნაური ჩვევები ფობიის გამო.
ნომოფობიის დიაგნოსტირება ხდება ზემოთ ჩამოთვლილი კრიტერიუმების გათვალისწინებით. მას შემდეგ, რაც დადგინდება დაავადების დონე და მისი გავლენა ინდივიდებზე, იწყება მკურნალობის პროცესი.
როგორ ვუმკურნალოთ ნომოფობიას?
მკურნალობა განიხილება ამბულატორიულად ან სტაციონარულად. ტელეფონზე დამოკიდებულების მკურნალობისას გათვალისწინებულია 4 ძირითადი კითხვა, რომელსაც ექსპერტი ფსიქოლოგები სვამენ:
უჭირს თუ არა ადამიანს კომუნიკაცია?
გრძნობს თუ არა დამოკიდებულებას და განიცდის შიშს ამ მოწყობილობების დაკარგვის გამო?
არის თუ არა რაიმე ინფორმაციის გამორჩენის შიში?
შეუძლია თუ არა ჭკვიანი მოწყობილობების უპირატესობებზე უარის თქმა?
ზემოთ ჩამოთვლილ კითხვებზე პასუხები მოქმედებს დაავადების მკურნალობის პროცესზე. ამ გამოკითხვის შემდეგ, რომელიც ეფექტურია დაავადების რისკების დონის გასაზომად, გათვალისწინებულია ადამიანებში სხვა ფსიქოლოგიური და ფიზიკური სიმპტომებიც.
კვლევის შემდეგ იგეგმება მედიკამენტური მკურნალობის პროცესი.მოწყობილობების გამოყენების დრო, რომლებზეც ადამიანები არიან დამოკიდებულნი, იზღუდება.
ნომოფობიის მკურნალობის და აღდგენის პროცესი, რომელიც განიხილება როგორც ინდივიდუალური მკურნალობა, მიმდინარეობს შემდეგი პრაქტიკის დაცვით:
დროის განაწილება - ნომოფობიის მქონე პაციენტებს სთხოვენ დაგეგმონ ტელეფონის გამოყენების დრო. აუცილებელია ტელეფონის მოხმარების შემცირება, განსაკუთრებით საღამოობით. მოეთხოვებათ, დღის განმავლობაში რამდენიმე საათის განმავლობაში არ აიღონ ტელეფონი
Სოციალური მედია - ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც იწვევს ნომოფობიურ ტექნოლოგიებზე დამოკიდებულებას, არის ინტერესი სოციალური მედიის მიმართ. ის მიზნად ისახავს დროთა განმავლობაში ნომოფობიის შეტევების გაკონტროლებას სოციალური მედიისადმი ინტერესის შემცირებით. ადამიანებს სთხოვენ გადააქციონ სოციალურ მედიაში გატარებული დრო ადამიანებთან პირისპირ შეხვედრებად.
შეტყობინებები: აპლიკაციებიდან ყველა შეტყობინების გამორთვა მკურნალობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. მიუხედავად იმისა, რომ ტელეფონის შეტყობინებების სიმრავლე ზრდის მოწყობილობისადმი ინტერესს, ის ასევე ზრდის ეკრანის ყურებაში დახარჯულ დროს.
,,დასუფთავება" - ისეთი ელემენტები, როგორიცაა თამაშები, აპლიკაციები სმარტ მოწყობილობებზე, იწვევს ნომოფობიის სიმპტომების ზრდას. მოითხოვება ყველა აპლიკაციის წაშლა, რომელიც ყურადღებას იპყრობს.
საჭირო მკურნალობისა და რეკომენდაციების ჩამოთვლის შემდეგ კითხვაზე, თუ როგორ დავძლიოთ ტელეფონზე დამოკიდებულება, სასარგებლოა ციფრული დეტოქსიკაციის პროცესის გათვალისწინებაც. დეტოქსის მთავარი მიზანია ნომოფობიური სიმპტომების მქონე ადამიანებმა დღის უმეტესი ნაწილი არ გაატარონ დრო არცერთ სმარტ მოწყობილობასთან.
ციფრული დეტოქსი, რომელიც გთავაზობთ სმარტფონებზე დამოკიდებულების მეტწილად კონტროლის შესაძლებლობას, შეიძლება გამოყენებულ იქნას მკურნალობის ფარგლებში ან ექსპერტების მხარდაჭერით. თქვენ შეგიძლიათ მონაწილეობა მიიღოთ ციფრული დეტოქსიკაციის პროცესში ექსპერტის კონტროლის ქვეშ.