როგორ დავიცვათ თავი უხეშობის, უარყოფითი ენერგიისა და სიძულვილის ენისგან
არ მიაყენონ ფსიქოლოგიური ტრავმა, არ გამოიყენონ ურთიერთობისას სიძულვილის ენა და უპირველესად, პატივი სცენ თავიანთ თავს, რათა, საბოლოოდ, ასეთი უარყოფითი ენერგიის მქონე ადამიანი თვითონ არ აღმოჩნდეს გარიყული.
ადამიანებს ხშირად უჩნდებათ სურვილი, გაექცნენ ყველასა და ყველაფერს. მათ თრგუნავთ უხეშობა, არასასიამოვნო გამოხედვა, უპატივცემულო მოპყრობა, მათ მიმართ მომართული უარყოფითი ენერგია და ემოცია, სიძულვილის ენა. აღელვებთ, რას ფიქრობენ სხვები მათზე. როგორ აღვიდგინოთ სულიერი წონასწორობა, როგორ დავიცვათ თავი ამ ყველაფრისგან?
თუ მეტისმეტად ხშირად ფიქრობთ ყველასა და ყველაფრისგან გაქცევაზე, ეს ნიშნავს, რომ დროა, წესრიგი დაამყაროთ საკუთარ სულში და გადადგათ, სულ ცოტა, ხუთი ნაბიჯი ჰარმონიისკენ.
როგორც ცნობილია, დასავლეთის ქვეყნებში ძალზე პოპულარულია პოლიტკორექტულობის თემა – ადამიანები უფრთხიან უნებურად სხვის წყენინებას, სხვისი გრძნობების უნებლიე შეურაცხყოფას. ჩვენში კი საკუთარ თუ სხვის ფსიქოლოგიურ კომფორტზე ასეთი ზრუნვა, სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ არ ქცეულა საყოველთაოდ მიღებულ ტრადიციად. ეს, ალბათ, პირადი არჩევანის საქმეა. უხეშობასა და უპატივცემულობასთან ხშირად უხდებათ შეჯახება მათ, ვინც ვერ ახდენს ისეთი ადამიანის შთაბეჭდილებას, რომელსაც თავის დაცვა შეუძლია. უპირველესად – ჭკვიანი, კარგად აღზრდილი გოგონები. ეს არც არის გასაკვირი: ნაზ ქალიშვილს თამამად შეიძლება რაღაც უხეშად უთხრა, აწყენინო თუ, უბრალოდ, გვერდზე მისწიო – ის ხურდას არ დაგიბრუნებს. ამ ასაკში ქალიშვილები სამსახურშიც იშვიათად აღწევენ სტაბილურ მდგომარეობას და თავდაჯერება აკლიათ. მათ ხშირად ატყდებათ თავს უფროსების ან უფრო გამოცდილი კოლეგების უარყოფითი ემოციები. იძულებულნი არიან, შეასრულონ არა მარტო თავიანთი პირდაპირი მოვალეობა, არამედ ყველაფერი ის, რისი კეთებაც სხვებს ეზარებათ. ისინი ტრანსპორტშიც უმწეონი არიან, ხშირად უწევთ შეურაცხმყოფელი გამონათქვამების მოთმენა ან აბეზარი, მოსაბეზრებელი ფიზიკური კონტაქტების ატანა. წარმოიშობა განმეორებითი ემოციური სტრესი, არასასიამოვნო შეგრძნება, რომ გღლიან საკუთარი თავითა თუ ცხოვრებით უკმაყოფილო ადამიანები, რომლებიც, საკუთარი უსიამოვნებებით დამძიმებულნი, ცდილობენ სხვაზე იყარონ ჯავრი, სხვას დაანთხიონ თავს თავიანთი უარყოფითი ემოცია. ყველაზე უარესი კი ისაა, რომ ქრონიკული სტრესი არყევს ჯანმრთელობას – ნელა, მაგრამ დაბეჯითებით, როგორც თამბაქოს კვამლი.
რა არის სიძულვილის ენა?
საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა თუ საქართველოს კანონმდებლობით სიძულვილის ენის ზუსტი განმარტება არ არსებობს. გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის მიერ 2019 წლის მაისში მიღებული სიძულვილის ენასთან ბრძოლის სტრატეგიისა და გეგმის ამსახველი დოკუმენტის მიხედვით, სიძულვილის ენა განიმარტება როგორც ვერბალური, წერითი ან ქცევითი გამოხატულება, რომლითაც ხორციელდება თავდასხმა ან გამოიყენება დამამცირებელი, დისკრიმინაციული ენა პირის ან პირთა წრის მიმართ მათი რელიგიის, ეთნიკური წარმომავლობის, ეროვნების, რასის, კანის ფერის, გენდერის ან იდენტობასთან დაკავშირებული სხვა ფაქტორის გამო.
სიძულვილის ენას ხშირად აიგივებენ ყველა ტიპის ნეგატიურ გამონათქვამთან. შეურაცხმყოფელი, ცილისმწამებლური თუ დისკრედიტაციისთვის მომზადებული მასალა სიძულვილის ენად აღიქმება. სინამდვილეში მათ შორის დიდი განსხვავებაა. რადგან ყოველ ქვეყანას სხვადასხვანაირი უნიკალური კონტექსტი აქვს, რთულია განსაზღვრო, თუ რა არის სიძულვილის ენა, რომელი ტერმინები, ფრაზები და გამონათქვამები ამწვავებს ნეგატიურ დამოკიდებულებას ამა თუ იმ პირის მიმართ.
სიძულვილის ენა მეტია, ვიდრე უხეშობა. ის შეიძლება იყოს ნებისმიერი გამოხატულება შეურაცხყოფისა და დამცირებისა, ან წაქეზება სიძულვილისა ადამიანთა ჯგუფის ან ფენის მიმართ. სიძულვილის ენა შეიძლება გამოიხატოს სიტყვით, სიმბოლოთი, გამოსახულებით ანდა ვიდეოთი. სიძულვილის ენას ზიანი მოაქვს როგორც ცალკეული პირებისათვის, ისე პირთა ჯგუფებისა და საზოგადოებისათვის. არაერთი კვლევა მოწმობს, რომ სიძულვილის ენა იწვევს უარყოფით, ემოციურ, მენტალურ და ფიზიკურ შედეგებს. შედეგები მოიცავს დაბალ თვითშეფასებას, შფოთვას, შიშს, მათ შორის საკუთარი სიცოცხლის დაკარგვის შიშს, თვითდაზიანებას და თვითმკვლელობასაც კი.
რა მოვუხერხოთ ამას?
რა თქმა უნდა, შეიძლება, დავრჩეთ შინ და არსად წავიდეთ (ან, პირიქით, გვიან დავბრუნდეთ, თუ სახლში მძიმე ატმოსფეროა). მაგრამ დიდხანს ასე ვერ იცხოვრებთ. შეიძლება, აღშფოთდეთ ადამიანებზე, რომელთაც ზრდილობა არ გააჩნიათ. მაგრამ დაფიქრდით, მოგიტანთ ეს სარგებლობას?
ხუთი ნაბიჯი
რჩება ყველაზე პრაქტიკული ვარიანტი – მოახერხოთ ყოფით ბარბაროსობასთან ადაპტაცია, რადგან სხვათა ხელახლა აღზრდა და მათი ყველა პრობლემის მოგვარება თქვენ არ გამოგივათ. საკუთარ თავს უნდა მიხედოთ.
პირველი ნაბიჯი
განავითარეთ საკუთარი პიროვნება. საკუთარი თავით კმაყოფილი და თავდაჯერებული ადამიანი ნაკლებად აქცევს ყურადღებას იმას, ვინ რა უთხრა და ვინ როგორ შეხედა – მისთვის სულერთია. შემოხაზეთ შინაგანი საზღვრები, რომლებიც დაგიცავთ.
მეორე ნაბიჯი
ჩართეთ ინტელექტი და წარმოსახვა. ამ შემთხვევაში გექნებათ არჩევანი, როგორი რეაგირება მოახდინოთ უსიამოვნებებზე. მაგალითად, თუ განზე მიგწიათ კარგად ნაპატიებმა ქალბატონმა, იმიტომ კი არა, რომ ვერ გიტანთ, არამედ იმიტომ, რომ სიმძიმის გამო სიარული უჭირს და მოკლე და შეზღუდულ ტრაექტორიაზე გადაადგილდება, ის შეიძლება შეიცოდოთ – ის ხომ ვერასოდეს იქნება ისეთი ახალგაზრდა და მოხდენილი, როგორიც თქვენ ხართ. თუ სამსახურში თქვენი უფროსი სიტყვებზე გეკიდებათ, აუცილებელი არ არის იფიქროთ, რომ რაიმე ცუდად გააკეთეთ – იქნებ, მას ცოლთან აქვს უთანხმოება ან დიდი ხანია ვერ მოუხერხებია ტუალეტში შესვლა. იქნებ მოსწონხართ და უბრალოდ თქვენთან ურთიერთობა სურს? თუ ქმარი მობილურით ორ საათში ერთხელ გირეკავთ, იმიტომ კი არა, რომ გაკონტროლებთ, არამედ იმიტომ, რომ თქვენ გამო ღელავს და თქვენი დაკარგვისა ეშინია.
მესამე ნაბიჯი
გიყვარდეთ და ავარჯიშეთ საკუთარი სხეული. მოძრაობა აუმჯობესებს განწყობას, ამაღლებს თვითშეფასებას და საშუალებას გაძლევთ, გვერდი აუაროთ მოუხერხებელ გამვლელებს. წარმოიდგინეთ, რომ ულამაზესი, მოქნილი მწვანე გველი ხართ (ან შოკოლადისფერი ფარფატა პეპელა, თუ გველი არ მოგწონთ).
მეოთხე ნაბიჯი
იყოლიეთ ახლობლები. მათთან ურთიერთობა მოგგვრით სიმშვიდეს, ფსიქოლოგიურ კომფორტს და საკუთარი თავის საჭიროების განცდას.
მეხუთე ნაბიჯი
ისწავლეთ საკუთარი ფიქრების კონტროლი. ნუ გააზვიადებთ უსიამოვნებათა მნიშვნელობას და ნუ დაეჭვდებით, რომ პრობლემების მოგვარებას შეძლებთ.