რა არის სეზონური აფექტური დაავადება
ყოველ წელს ერთსა და იმავე დროს იჩენს თავს და ერთსა და იმავე დროს ქრება. დაავადება მწვავდება შემდგომის მიწურულს ან ზამთრის დასაწყისში, როცა დღეები მოკლდება და კარგი ამინდი იშვიათდება, ამიტომ მას ზამთრის დეპრესიის სახელითაც იცნობენ, გაზაფხულის დადგომასთან ერთად კი ქრება.
ადამიანი ამ დროს უხალისოდ, უენერგიოდ გრძნობს თავს, უსაფუძვლოდ შფოთავს,გაღიზიანებულია, გამუდმებით ეძინება, ადვილად იღლება.სეზონური აფექტური დაავადება იშვიათად ზაფხულშიც მწვავდება. ამ ფორმას ზაფხულის დეპრესიას უწოდებენ. მისთვის, პირიქით, უძილობა, უმადობა, წონის კლება, შფოთვა და მოუსვენრობაა დამახასიათებელი.
სეზონური აფექტური დაავადებისზუსტი მიზეზი უცნობია. მიიჩნევენ, რომ მის განვითარებაში რამდენიმე ფაქტორი მონაწილეობს.
შემოდგომაზე და ზამთარში დეპრესიის მიზეზად შესაძლოა იქცეს მზის სხივების ნაკლებობა. ამ დროს ირღვევა ორგანიზმის ცირკადული რიტმი, მცირდება სეროტონინის(პასუხისმგებელია განწყობაზე) გამოყოფა. ირღვევა ძილის რეჟიმსა და განწყობაზე პასუხისმგებელი სხვა ჰორმონის, მელატონინის, ბალანსიც. კვლევებმა აჩვენა, რომ D ვიტამინისა და სეროტონინის დონეებს შორის კავშირია. გამომდინარე იქიდან, რომ ორგანიზმში D ვიტამინი მზის სხივებთან ურთიერთქმედების შედეგად წარმოიქმნება, სეზონური აფექტური დაავადებისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები ზამთარში მზის სინათლის ნაკლებობით და შესაბამისად, D ვიტამინის დეფიციტითაც შეიძლება აიხსნას.
ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის რეკომენდაციით, სეზონური აფექტური დაავადების ეფექტური მართვისთვის საჭიროა:
ჯანსაღი კვება - მოერიდეთ შაქრითა და ცხიმით მდიდარ პროდუქტებს, უმჯობესია მიიღოთ სეზონური ხილი.
რაც შეიძლება მეტი დროის დღის სინათლეზე გატარება.
ოჯახის წევრებთან ან მეგობრებთან მეტი დროის გატარება.
ფიზიკური აქტივობა
მკურნალობა მოიცავს სხვადასხვა სახის თერაპიებს და ექიმის რეკომენდაციით შესაბამისი მედიკამენტების მიღებას.