არაჯანსაღი გარემოს გავლენა ადამიანის ფსიქიკაზე
„თუკი გარემოს გავანადგურებთ, აღარც საზოგადოება გვექნება“ – ეს სიტყვები ამერიკელ კულტურის ანთროპოლოგსა და აქტივისტს, მარგარეტ მიდს ეკუთვნის. საინტერესოა, კონკრეტულად რა გავლენას ახდენს არაჯანსაღი გარემო ადამიანის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.
ხშირად საუბრობენ ადამიანისა და ბუნების ურთიერთზეგავლენაზე. მეცნიერები ამბობენ, რომ რადგან ეს კავშირი საკმაოდ ძლიერია, მნიშვნელოვანია იმ გარემოზე ზრუნვა, რომელშიც ვცხოვრობთ.
ადამიანი რომ სუნთქავს, ეს უკვე მისი და ბუნების განუყოფელ კავშირზე მეტყველებს და ეს კავშირი ადამიანის სამყაროში არსებობის ყველა ეტაპზე ორმხრივია. ანუ თუ ჩვენ არ მოვიყვანთ ხორბალს, ვერ შევჭამთ პურს. თუ არ დავრგავთ ხეს, ვერ ჩავისუნთქავთ სუფთა ჰაერს. ბუნებაზე ზრუნვა საკუთარ თავზე ზრუნვის ტოლფასი ქცევაა, ამიტომაა ჩვენი ფიზიკური არსებობა დამოკიდებული ბუნებისადმი ჩვენ მიერ მიღებულ კონსტრუქციულ და დესტრუქციულ გადაწყვეტილებებზე.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
რა მოიაზრება არაჯანსაღ გარემოში? არაჯანსაღი ფიზიკური გარემო – ეს არის საარსებოდ მნიშვნელოვან რესურსებს მოკლებული ეკოსისტემა, რომელსაც, ხშირ შემთხვევაში, ჩვენი მხრიდან უარყოფითი ჩარევის ან უმოქმედობის შედეგად ვიღებთ. ამ შედეგს შემდგომში ავსახავთ საკუთარ თავებზე, ფიზიკური, ფსიქოლოგიური და ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესებაში.
დაკვირვების საფუძველზე ამბობენ, რომ არაჯანსაღი გარემო ადამიანის ფსიქიკურ მდგომარეობაზე გავლენას ახდენს. როგორ და რა ფორმით ვლინდება ეს?
– ჯანსაღი ფსიქიკის შესანარჩუნებლად ადამიანს სჭირდება თვითგამორკვევა, სასიცოცხლო ძალები, კმაყოფილებისა და სიამოვნების შეგრძნება, დადებითი განწყობები და სხვა. კვლევებით დასტურდება, რომ საკუთარი თავის ბუნების ნაწილად აღქმა ძლიერად უკავშირდება როგორც ცხოვრებით კმაყოფილებას, ისე სასიცოცხლო ძალას, თვითგამორკვევასა და ბედნიერებას. შესაბამისად, მარტივი მისახვედრია, რომ რაც უფრო არაჯანსაღი იქნება გარემო, მით უფრო სუსტად იქნება გამოხატული თითოეული ზემოხსენებული პუნქტი.
არსებობს აზრი, თითქოს არაჯანსაღ გარემოს სხვადასხვაგვარად ეგუებიან ქალები და მამაკაცები. რამდენიმე ანთროპოლოგიური თეორიის მიხედვით, რომლებიც ქალებს ბუნებასთან უფრო ახლოს მდგომ არსებებად განიხილავენ, შეგვიძლია დავუშვათ, რომ მასთან შეგუებისთვის საჭირო უნარებიც, შესაბამისად, უფრო მეტად მათ აქვთ გამომუშავებული და განვითარებული. თუმცა, ჩემი პირადი დაკვირვებით, გენდერული ნიშნით სხვაობა ნამდვილად არ არის.
დღევანდელ სტრესულ გარემოში და იმ რეალობაში, რომელშიც ვცხოვრობთ, როგორ უნდა იზრუნოს ადამიანმა თავის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე?
– ინტუიციურად თითქოს ყველა ვხვდებით, როგორ დადებითად შეიძლება იმოქმედოს ბუნებასთან სიახლოვემ, მაგრამ ცოტამ თუ იცის იმ მკვლევართა გენიალური მიგნებები, რომლებიც მეცნიერულად გვიდასტურებენ და სახელებს არქმევენ ბუნებასთან სიახლოვის დადებით შედეგებს. მაგალითად, ბავშვები, რომლებიც ურთიერთობენ გარემოსთან, ხდებიან უფრო თამამები გადაწყვეტილებების მიღებისას, უმაღლდებათ თვითშეფასების მაჩვენებელი, უუმჯობესდებათ შემოქმედებითი მხარე, მეტად ინტერესდებიან სპორტით. ხშირია შემთხვევა, როცა ბუნებასთან სიახლოვე დადებითად მოქმედებს ძალზე გავრცელებულ ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტიურობის სინდრომზეც.
ბუნებასთან სიახლოვის დროს აღდგება სასიცოცხლო ძალები, მაღლდება გუნება-განწყობა, შესამჩნევლად მცირდება შფოთვა და გონებრივი გადაღლილობა. ეს ყველაფერი კი ბევრი დადებითი ფსიქოლოგიური მოვლენის საფუძველია. განა საკმარისზე მეტი მიზეზი არ არის იმისთვის, რომ ადამიანმა საკუთარი თავი ბუნებას უფრო მეტად დაუახლოვოს?!
თუ ფიზიკურად ვერ ვახერხებთ ბუნებასთან სიახლოვეს, შეგვიძლია, ხელოვნურად შევიქმნათ შედარებით ჯანსაღი გარემო, რაც ჩვენს ჯანმრთელობაზე დადებითად აისახება. ჩვენი ქვეყნის გეოგრაფიული აღწერილობით თუ ვიმსჯელებთ, ბუნებასთან სიახლოვის ბევრი შესაძლებლობა გვაქვს, მაგრამ იმ სირთულეების საპირწონედ, რომლებიც ჩვენივე უარყოფითი ზეგავლენით გამოვიწვიეთ, არა მხოლოდ შესაძლებელი, არამედ აუცილებელიცაა შევიქმნათ ჯანსაღი გარემო ჩვენ ირგვლივ მაინც. თან, თუ გავითვალისწინებთ, რომ დადებითი შედეგები გამოვლინდა სწორედ მაშინ, როცა მკვლევრებმა მონაწილეები აქტივობებში ჩართეს არა ბუნების დასაცავად და გასაუმჯობესებლად, არამედ გასართობად და გასახალისებლად. შესაბამისად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დადებითი ეფექტი ჰქონდა ბუნებასთან სიახლოვით გამოწვეულ სასიამოვნო რუტინას: ყვავილების, მცენარეების დარგვას, ჩიტების გამოკვებას,შინაურ ცხოველებთან ურთიერთობასა და მათზე ზრუნვას და ა.შ., რაც, თავისთავად, სახლის პირობებშიც შესაძლებელია. მთავარია, ვისწავლოთ ბუნებასთან ურთიერთობის კულტურა. ასევე ისიც, რომ ამ ურთიერთობით მიღებული სიამოვნება ცხოვრების ჯანსაღი წესის ტოლფასია.
