ნანა კალანდაძე

რაც ერთგვარ სენადაც კი იქცა. განსაკუთრებით ადამიანთა მეტყველება დაბინძურდა. მათი უმრავლესობის, უფრო კი – ახალგაზრდების, ურთიერთობა ბილწსიტყვაობის გარეშე წარმოუდგენელია. ეს ნორმა გახდა და, საუბედუროდ, ჩვეულებრივ მოვლენად აღიქმება.

რა არის ბილწსიტყვაობის მიზეზი და რამ გამოიწვია ეს მოვლენა?

ბილწსიტყვაობა თვითდამკვიდრების ერთგვარ საშუალებად იქცა. ბევრი ცდილობს, ასე მიიქციოს საზოგადოების ყურადღება და პოპულარობაც კი მოიპოვოს. სამწუხაროდ, ამას ხშირად ახერხებენ კიდეც, რაც საზოგადოების დიდი თავის ტკივილია. რეალურად კი, ფსიქოლოგიური პრობლემაა, როცა ადამიანი ვერ აკონტროლებს საკუთარ ქცევასა და მეტყველებას.

კულტურისა და ზრდილობის ნორმების გამომუშავება მცირე ასაკიდან იწყება. უდიდესი მნიშვნელობა აქვს გარემოს, სადაც ადამიანი იზრდება და ვითარდება. კულტურული ადამიანისათვის წარმოუდგენელია ზრდილობის ნორმების დარღვევა და ამ ფაქტთან შეგუება. უკულტურო ადამიანი კი ადვილად ექცევა გავლენის ქვეშ. ასეთ ზეგავლენას ახდენს დღეს ელექტრონული მედიასაშუალებები – ტელევიზია და სოციალური ქსელები, საიდანაც უკვე ორი ათეული წელია ბილწსიტყვაობის ნიაღვარი მოედინება. ეს უმძიმესად მოქმედებს ადამიანის ფსიქიკაზე, რადგან სიტყვას განუზომელი ძალა აქვს, ის უსწრაფესად აღიქმება და ილექება მეხსიერებაში.

სამწუხაროდ, ეს ყველაფერი გამიზნულია და ფსიქოლოგიური ზემოქმედების ტექნოლოგიებიც სწორედ აქეთკენ არის მიმართული. დიდი მნიშვნელობა აქვს, ვის ხელშია მედიასაშუალებები და რას ემსახურებიან ისინი. ბოლო დროს კი ქართული ტელემედიის გარკვეული ნაწილი უხამსობის ტირაჟირებით არის დაკავებული. სხვადასხვა ტელეშოუსა თუ ტელესერიალის პერსონაჟები ხშირად ბილწსიტყვაობენ, ადამიანის ყური კი, სამწუხაროდ, ამას ეჩვევა. ამგვარი მეტყველება ერთგვარი მაგალითი ხდება ხალხისთვის, განსაკუთრებით – ახალგაზრდებისთვის.

არსებობს თეორია, რომლის თანახმადაც, მხოლოდ ადამიანი კი არ ქმნის ენას, არამედ ენა ქმნის ადამიანს. როგორი ლექსიკური მარაგიც აქვს მას, იმ დონის მოაზროვნეა თავად. ლექსიკური მარაგის დეფიციტს კი ხშირად ბილწი სიტყვებით „ივსებენ“. აღსანიშნია, რომ ქართულ ენას მკვეთრი, გულიდან ამოსული თანხმოვნები ახასიათებეს და არა მხოლოდ აღშფოთებისას თუ გაბრაზებისას, სიყვარულის გამოხატვის დროსაც კი. აკაკი წერეთლის სიტყვებს გაგახსენებთ: „რუსი ამბობს – „ლიუბლიუ“, მხოლოდ ტუჩებით და ენის წვერით ეხება კბილებს; სომეხი ამბობს – „სირუმემ“, ისიც ტუჩებს ამოძრავებს და ენას არ აწუხებს; ფრანგი იტყვის – „ჟევუზემ“, ოდნავ ტუჩებით, ნაზად; ქართველი სულ სხვანაირად გამოთქვამს: – „მიყვარხარ“, ის მთელ გულმკერდს ამოაყოლებს ამ სიტყვას. გაუჩერდება ყელში და თითქოს მას ახრჩობს ეს გრძნობა სიყვარულისა“. დაახლოებით ასევეა გინების დროსაც. ისე კი, გინებას დადებითი მხარეც შეიძლება მოეძებნოს: სერიოზული აგრესიის დროს ფიზიკურ დაპირისპირებას, ალბათ, ჯობს, უარყოფითი დამოკიდებულება სიტყვიერად გამოიხატოს და ასე განიმუხტოს ადამიანი.

საქართველოს მსგავსი ისტორიისა და კულტურის ქვეყანაში, სადაც არსებობს უნიკალური, მსოფლიო მნიშვნელობის ლიტერატურული ნაწარმოებები, უმაღლესი დონის მუსიკალური ხელოვნება, ხელოვნების არნახული შედევრები, უკვე საგანძურად ქცეული გენიალური ფილმები და სპექტაკლები, რაც ყველაზე მთავარია – საოცარი ენა, კატეგორიულად მიუღებელი უნდა იყოს მასობრივი კომუნიკაციის საშუალებებიდან უხამსობისა და ბილწსიტყვაობის ფრქვევა და მისი დამკვიდრების მცდელობა ადამიანის გონებასა თუ ლექსიკაში. ჩვენს ქვეყანაში კი ეს მცდელობა ეროვნული კულტურისა და თვითმყოფადობის შესარყევად, მის გასანადგურებლად გამიზნულ ქმედებას ჰგავს.

დღეისათვის მასობრივი საინფორმაციო ელექტრონული მედიასაშუალებების – სოციალური ქსელების, გაჯეტების – გამო ვერბალური კომუნიკაციის უმძიმესი დეფიციტია და ბევრი ახალგაზრდა მწირ ლექსიკურ მარაგს უწმაწური სიტყვებით ივსებს. ლიბერალური აზროვნებისა და გლობალისტური იდეოლოგიის ადამიანები კი, ფაშისტურ დოქტრინებზე დაყრდნობით, ცდილობენ ამ ახალგაზრდების თავიანთი მიზნებისთვის გამოყენებას:

„ჩვენ მთელ ოქროს, მატერიალურ კაპიტალს გადავისვრით ხალხის გამოსათაყვანებლად. ადამიანის ტვინი, ხალხის შეგნება შეიძლება შეიცვალოს.ჩვენ შეუმჩნევლად შევცვლით ნამდვილ ფასეულობებს ყალბით და ვაიძულებთ მათ, იწამონ ისინი. როგორ? ჩვენ ვიპოვით მათ წრეში თანამოაზრეებს, თანამშრომლებსა და მოკავშირეებს და ვიბრძოლებთ ადამიანების გასარყვნელად ბავშვობისა და ჭაბუკობის ასაკიდან. ყოველთვის გავაკეთებთ არჩევანს ახალგაზრდებზე, რათა მოვქრთამოთ და გავხრწნათ ისინი. ახალგაზრდებისგან ჩვენ შევქმნით ჯაშუშებსა და კოსმოპოლიტებს“.

სამწუხაროდ და საუბედუროდ, ამ გეგმის რეალიზატორები ჩვენშიც აღმოჩნდნენ და ადამიანთა ტვინებზე ფსიქოლოგიური ზემოქმედების ერთგვარი ინდუსტრია შექმნეს. სხვადასხვა დოქტრინასა და ფსიქიკური ზემოქმედების ტექნოლოგიებზე აღზრდილი, გარკვეული საშუალებებით შეიარაღებული ადამიანები წარმატებით იყენებენ მედიასაშუალებებს „ახალი ადამიანის“ შესაქმნელად, ეს კი დაუშვებელია. ამიტომ აუცილებლად უნდა გამოინახოს ბერკეტები, უპირველესად კი, გაჩნდეს სახელმწიფოს ნება ამ ყოველივესთან საბრძოლველად.