ვიტამინები და მინერალები მწვანილში
ჩვენში გავრცელებული მწვანილის ნებისმიერი სახეობა გაჯერებულია მინერალებით, ვიტამინებითა და ორგანიზმისათვის სასარგებლო სხვა უამრავი ნივთიერებით. ამის გამო მწვანილი აუცილებელია ადამიანის ორგანიზმისათვის. ის აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, ამაღლებს იმუნიტეტს, ხელს უწყობს ორგანიზმიდან წიდებისა და სხვა მავნე პროდუქტების გამოდევნას, აფერხებს დაბერების პროცესს, განამტკიცებს ჯანმრთელობას, კანს ანიჭებს ახალგაზრდობასა და სიჯანსაღეს. შეიგრძენით მწვანილის განსაკუთრებული არომატი, შეიყვარეთ ის და რეგულარულად მიირთვით კერძებთან ერთად.
კამა – მდიდარია C და B ვიტამინებით, კაროტინით, ნიკოტინისა და ფოლის მჟავებით, ასევე ღირებული მიკროელემენტებით – კალციუმით, კალიუმით, რკინითა და ფოსფორით. კამა აუმჯობესებს საჭმლის მონელებას, არეგულირებს ნაწლავების მოტორულ ფუნქციას, ხელს უწყობს წონის დაკლებას, აფერხებს საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებათა განვითარებას. ამავე დროს თავის ტკივილისა და სისხლძარღვთა პათოლოგიების პროფილაქტიკური საშუალებაა. ყველა ჩამოთვლილ სიკეთესთან ერთად, კამა აქვეითებს არტერიულ წნევას და კეთილისმყოფელ გავლენას ახდენს გულის მუშაობაზე.
ოხრახუში – შეიცავს დიდი რაოდენობით კალიუმს, მანგანუმს, C, B1, B2 ვიტამინებსა და კაროტინს. ოხრახუშის სულ რაღაც 25-30 გრამი უზრუნველყოფს ორგანიზმის დღიურ მოთხოვნილებას ჩ ვიტამინზე. მას გამოხატული აქვს სუსტი შარდმდენი მოქმედება. ორგანიზმიდან გამოაქვს მარილები, ხელს უშლის შეშუპების განვითარებასა და წონის მომატებას.
ქინძი – B1, B2, C, P ვიტამინებისა და კაროტინის წყაროა. სასარგებლოა თვალებისათვის, კანისა და ლორწოვანი გარსების ჯანმრთელობისათვის. ხალხურ მედიცინაში მას საჭმლის მონელების პროცესთა გაუმჯობესებისა და მადის გაძლიერებისთვის იყენებენ.
სასარგებლო რჩევები
ბოსტნეულს რომ მაქსიმალურად შეუნარჩუნოთ კვებითი ღირებულება, ანუ მასში არსებული ვიტამინები და სხვა სასარგებლო ნივთიერებები გადაარჩინოთ დაშლას, ისინი სწორად უნდა დაამუშაოთ და სათანადოდ გამოიყენოთ კერძების მოსამზადებლად. ამისათვის უნდა დაიცვათ შემდეგი წესები:
- ბოსტნეული (ასევე ხილიც) გარეცხეთ გამდინარე ცივ წყალში;
- რაც უფრო მსხვილად დაჭრით ბოსტნეულს, მით უფრო ნაკლები დანაკარგი ექნება ვიტამინებს. სასურველია ბოსტნეული უშუალოდ დამუშავების წინ დაჭრათ, რადგან სამ საათზე მეტი დროით თუნდაც ცივ წყალში დატოვებული დაჭრილი ბოსტნეული კარგავს როგორც კვებით ღირებულებას, ასევე გემოვნებით ფასეულობას.
- ვიტამინები და მინერალები ძირითადად ბოსტნეულის კანში, უშუალოდ დამცავი გარსის ქვეშ და კანქვეშა შრეშია თავმოყრილი. ამიტომაც, ვიტამინების მაქსიმალურად შენარჩუნების თვალსაზრისით, მათი მოხარშვა უმჯობესია კანგაუცლელად. ამავე მიზნით ბოსტნეულის ორთქლზე მოხარშვა ან მოთუშა ჯობია. თუ ბოსტნეულის მოხარშვა გესაჭიროებათ, უკეთესია, მას მდუღარე წყალი დაასხათ, რადგანაც მაღალ ტემპერატურაზე ჩ ვიტამინის დამშლელი ფერმენტების მოქმედება წყდება.
- C ვიტამინის მაქსიმალურად შენარჩუნებისათვის ბოსტნეული მჭიდროდ თავდახურულ ჭურჭელში უნდა ხარშოთ, თანაც მცირე ხნით. გადახარშვისას ვიტამინებისა და სხვა სასარგებლო ნივთიერებების დიდი ნაწილი იშლება.
- მწვანილის ხარშვა არარეკომენდებულია. ის მზა კერძს ცოცხლად უნდა მოაყაროთ.