ლალი ჩხიკვაძე

თუმცა, ეს არ ეხება ყველა ბოსტნეულს. მაღალი ტემპერატურის გავლენით უჯრედის მემბრანები ნადგურდება, მათში შემავალი ვიტამინები და მიკროელემენტები გამოდის და უფრო ადვილად შეიწოვება ორგანიზმის მიერ.

1. სატაცური

მოხარშული, გამომცხვარი, ჩაშუშული, შემწვარი სატაცური A, B₉, C და E ვიტამინების კარგი წყაროა.

2. ისპანახი

ისპანახი მდიდარია რკინით, მაგნიუმით, კალციუმით და თუთიით. თუმცა, ისპანახში შემავალი ოქსილის მჟავა ბლოკავს ამ მიკროელემენტების შეწოვას ნაწლავებში. თერმული დამუშავებისას მჟავა ნადგურდება, სასარგებლო ნივთიერებები გამოიყოფა და ადვილად შეიწოვება ორგანიზმის მიერ. უფრო მეტიც, ორთქლზე მოხარშვისას ისპანახი ზრდის ადამიანის ორგანიზმისთვის ისეთი მნიშვნელოვანი ნივთიერების დონეს, როგორიცაა ფოლის მჟავა.

3. პომიდორი

გაცხელებისას პომიდორში მნიშვნელოვნად იზრდება ანტიოქსიდანტის ლიკოპენის დონე, რაც ამცირებს მრავალი ქრონიკული დაავადების მათ შორის გულ-სისხლძარღვთა პათოლოგიების და კიბოს რისკს.

ხარშვის დროს, სულ რაღაც ნახევარ საათში, პომიდორში ლიკოპენის კონცენტრაცია 50%-ზე მეტით იზრდება.

თუმცა, C ვიტამინის დონე ამავე დროს 29%-ით ეცემა.

4. სტაფილო

მოხარშული სტაფილო შეიცავს უფრო მეტ ბეტა-კაროტინს, ვიდრე უმი. ბეტა-კაროტინი ორგანიზმში გარდაიქმნება ცხიმში ხსნად A ვიტამინად, რომელიც აუცილებელია ძვლოვანი ქსოვილისთვის, მხედველობისთვის და იმუნური სისტემისთვის.

მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ სტაფილო არ უნდა იყოს შემწვარი, მომზადების ეს მეთოდი ამცირებს კაროტინოიდების კონცენტრაციას. მომზადების ყველაზე ჯანსაღი მეთოდი მთლიანი, გაფცქვნილი სტაფილოს წყალში მოხარშვაა. მისი დაჭრა შეგიძლიათ მხოლოდ ამოღების შემდეგ, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში ყველა სასარგებლო ნივთიერება წყალში დარჩება.

5. ტკბილი წიწაკა

ტკბილი წიწაკა მდიდარია იმუნიტეტის გამაძლიერებელი ანტიოქსიდანტებით, განსაკუთრებით კაროტინოიდებით ბეტა-კაროტინი, ბეტა-კრიპტოქსანტინი და ლუთეინი. გაცხელებისას, ყველა ეს ნივთიერება ტოვებს განადგურებულ უჯრედულ მემბრანებს და უკეთესად შეიწოვება. თუმცა, როგორც პომიდვრის შემთხვევაში, წიწაკა კარგავს C ვიტამინს მოხარშვისას ან ორთქლზე მომზადებისას. ამიტომ წიწაკის მომზადების ყველაზე ჯანსაღი გზა ღუმელში შეწვაა.

6. ბროკოლი, ყვავილოვანი კომბოსტო და ბრიუსელის კომბოსტო

ყველა ამ ტიპის კომბოსტო მდიდარია გლუკოზინოლატებით - გოგირდის შემცველი ორგანული ნივთიერებებით, რომლებიც ორგანიზმში გარდაიქმნება კიბოს საწინააღმდეგო თვისებების მქონე ნაერთებად. იმისათვის, რომ ეს პროცესი მოხდეს, ბოსტნეულში უნდა იყოს შენახული ფერმენტი მიროსინაზა. კვლევებმა აჩვენა, რომ ორთქლზე მოხარშვა ინარჩუნებს როგორც C ვიტამინს, ასევე მიროსინაზას ბროკოლში, ყვავილოვან კომბოსტოსა და ბრიუსელის კომბოსტოს შემადგენლობაში. ხოლო თუ ბოსტნეულს დავჭრით და მოხარშვამდე 40 წუთით მაინც გავაჩერებთ, მაშინ განსაკუთრებით აქტიური იქნება მიროსინაზა.

7. მწვანე ლობიო

მწვანე ლობიოში, თერმული დამუშავების შემდეგ, იზრდება ანტიოქსიდანტების დონე.

8. კეილი (ხუჭუჭა კომბოსტო)

ეს მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეული განსაკუთრებით სასარგებლო ხდება თუ მას მსუბუქად გავატარებთ ორთქლზე. მომზადების ეს მეთოდი ანადგურებს ფერმენტებს, რომლებიც ხელს უშლიან ორგანიზმს სრულყოფილად შეიწოვოს მის შემადგენლობაში შემავალი K, C ვიტამინები და კალციუმი.

ეს ეხება ყველა ბოსტნეულს: რაც უფრო მაღალია ტემპერატურა, ხანგრძლივია მომზადების დრო და მეტი წყალია გამოყენებული მომზადებისას, მით მეტი საკვები ნივთიერებები დაიკარგება.

მათგან ყველაზე არასტაბილურია წყალში ხსნადი ვიტამინები (C და B ჯგუფის ვიტამინები). ხარშვისას ისინი ბოსტნეულიდან წყალში გადადიან. ამიტომ ბოსტნეული წყალში არ დაასველოთ, მომზადებისას გამოიყენეთ მინიმალური ოდენობის წყალი, მაგრამ უმჯობესია ბოსტნეული ორთქლზე მოხარშოთ ან გამოაცხოთ ღუმელში.

ხოლო თუ დაგრჩათ ბოსტნეულის ნახარში წყალი, არ გადაასხათ. გამოიყენეთ ის სუპის, სოუსის ან საწებელისთვის, რადგან შეიცავს ბევრ სასარგებლო ნივთიერებას.