მარიამ ფოლადაშვილი

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ იმ პირებს, რომლებიც ხმელთაშუა ზღვის დიეტას იცავდნენ, დემენციის განვითარების 23%-ით ნაკლები რისკი ჰქონდათ მათთან შედარებით, ვინც ნაკლებად იცავდა ხმელთაშუა ზღვის დიეტას.

კვლევამ, რომელის ფარგლებშიც 60 000-ზე მეტი ადამიანის მონაცემები გამოიყენეს, აჩვენა, რომ ხმელთაშუა ზღვის დიეტა ამცირებს დემენციის განვითარების რისკს დემენციის გენეტიკური მიდრეკილების მქონე პირებშიც კი. კვლევის ავტორებმა დაასკვნეს, რომ ჯანსაღი, მცენარეული საკვებით მდიდარი დიეტის მიღება შეიძლება იყოს დემენციის რისკის შემცირების სტრატეგია.

კიდევ ერთმა კვლევამ, რომელიც 2023 წლის მარტში გამოქვეყნდა, აჩვენა, რომ მათ, ვინც მიჰყვებოდა ხმელთაშუა ზღვის ან ე.წ MIND დიეტას, გაცილებით დაბალი ბეტა-ამილოიდური დატვირთვა აღმოაჩნდათ. ითვლება, რომ ბეტა-ამილოიდი პასუხისმგებელია ალცჰაიმერის დაავადების ბევრ სიმპტომზე.

დიეტა ასევე შეიძლება სასარგებლო იყოს გაფანტული სკლეროზის მქონე ადამიანებისთვის. 2023 წლის აპრილში ნევროლოგიის ამერიკული აკადემიის 75-ე ყოველწლიურ შეხვედრაზე წარდგენილმა წინასწარმა კვლევამ აჩვენა, რომ გაფანტული სკლეროზის მქონე ადამიანებს, რომლებიც იცავდნენ ხმელთაშუა ზღვის დიეტას, ჰქონდათ კოგნიტური უკმარისობის განვითარების 20%-ით ნაკლები რისკი, ვიდრე მათ, ვინც ამ დიეტას ნაკლებად იცავდა.

ხმელთაშუა ზღვის დიეტა და კიბო

დადგინდა, რომ დიეტა ამცირებს ზოგიერთი კიბოს რისკს და აუმჯობესებს ზოგიერთი ტიპის კიბოს მკურნალობის ეფექტურობას.

აღმოჩნდა, რომ ხმელთაშუა ზღვის დიეტის დაცვა დაკავშირებულია რამდენიმე ტიპის კიბოს, მათ შორის სარძევე ჯირკვლის, მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარების დაბალ მაჩვენებელთან.ამ კვლევამ დაასკვნა, რომ დიეტის კომპონენტების ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები აფერხებს და ეწინააღმდეგება დნმ-ის დაზიანებას და ანელებს კიბოს სხვადასხვა ფორმის განვითარებას.

ჩატარებულმა კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ ლიკოპენითა და სელენით მდიდარი დიეტა ამცირებს კიბოს განვითარების რისკს.

პომიდორი, ნესვი, ყურძენი, ატამი, საზამთრო და მოცვი მდიდარია ლიკოპენით, ხოლო თეთრი ხორცი, თევზი, მოლუსკები, კვერცხი და თხილი შეიცავს სელენის მაღალ კონცენტრაციას. ხმელთაშუა ზღვის დიეტა კი სწორედ ამ პროდუქტებით არის მდიდარი.

2022 წლის ევროპული გასტროენტეროლოგიის კვირაში წარდგენილმა უახლესმა კვლევამ აჩვენა, რომ დიეტა მნიშვნელოვნად იყო დაკავშირებული მელანომის მქონე ადამიანებში, იმუნოთერაპიულ წამლებზე გაუმჯობესებულ იმუნურ პასუხთან.

მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტი მექანიზმი, რომლის მეშვეობითაც ხმელთაშუა ზღვის დიეტა დადებით გავლენას ახდენს ჯანმრთელობაზე, უცნობია. თუმცა, არსებობს მზარდი მტკიცებულება, რომ დიეტას შეიძლება ჰქონდეს შემდეგი ძირითადი ეფექტები, რომელთა დახმარებითაც უზრუნველყოფს ორგანიზმის ჯანმრთელობის შენარჩუნებას:

• ლიპიდების დაქვეითება;
• დაცვა ოქსიდაციური სტრესისგან, ანთებისგან და თრომბოციტების აგრეგაციისგან;
• იმ ჰორმონების და ზრდის ფაქტორების მოდიფიცირება, რომლებიც მონაწილეობენ კიბოს პათოგენეზში;
• გავლენას ახდენს ნაწლავის მიკრობიომზე, მეტაბოლიტების წარმოქმნაზე, რომლებიც სასარგებლოა მეტაბოლური ჯანმრთელობისთვის

ექსპერტებმა განმარტეს, თუ როგორ მოქმედებს დიეტის ზოგიერთი კომპონენტი ჯანმრთელობაზე:

ომეგა-3 ცხიმოვანი მჟავები, ფიტოსტეროლები, ვიტამინები და პოლიფენოლები ხელს უწყობენ ანთების შემცირებას. უმჯობესდება ენდოთელური ფუნქციები,სისხლის ნაკადი, ინსულინის მიმართ მგრძნობელობა, ლიპიდური მეტაბოლიზმი, რაც, თავის მხრივ, ამცირებს კოგნიტური ფუნქციების დაქვეითებას და ხელს უწყობს კიბოს და დიაბეტის განვითარების პრევენციას.

კვლევებმა აჩვენა, რომ საუკეთესოა ამ საკვები ნივთიერებების მიღება მათი ბუნებრივი სახით, როგორც ჯანსაღი დიეტის ნაწილი.