რატომ უნდა მივირთვათ ყოველდღე სხვადასხვა ფერის ხილი და ბოსტნეული?
თითოეულ ამ ნივთიერებას აქვს თავისი სასარგებლო გავლენა ჩვენს ჯანმრთელობაზე, ამცირებს სხვადასხვა დაავადების რისკს. ამიტომ, მაქსიმალური სარგებელი რომ მიიღოთ, ყოველდღე უნდა მივირთვათ ბოსტნეულისა და ხილის მთელი „ცისარტყელა“.
- წითელი:იცავს კიბოსა და ართრიტისგან
წითელი ვაშლი, მარწყვი, ალუბალი, პომიდორი, წითელი ბულგარული წიწაკა ჭარბად შეიცავს ბუნებრივ ორგანულ პიგმენტებს კაროტინოიდებს. ისინი პასუხისმგებელნი არიან ხილისა და ბოსტნეულის ნათელ წითელ, ნარინჯისფერ და ყვითელ ფერზე. კაროტინოიდები ძლიერი ანტიოქსიდანტებია, რომლებიც იცავს უჯრედებს ოქსიდაციური სტრესისგან - თავისუფალი ჟანგბადის მოლეკულების (თავისუფალი რადიკალების) დაზიანებისგან. ნაჩვენებია, რომ ოქსიდაციური სტრესი ზრდის მრავალი დაავადების, მათ შორის კიბოსა და ართრიტის რისკს.
წითელ ბოსტნეულსა და ხილში ნაპოვნი ანტიოქსიდანტები, უპირველეს ყოვლისა, ასტაქსანტინი და ლიკოპენი, აქტიურად ეხმარებიან ორგანიზმს თავისუფალი რადიკალების მოშორებაში, რითაც ამცირებს უჯრედების დაზიანებისა და დაავადების რისკს. 2020 წელს გამოქვეყნებულმა ორმა კვლევამ აჩვენა, რომ ლიკოპენი იცავს პროსტატის, სარძევე ჯირკვლის, ფილტვის და კუჭის კიბოსგან.
კაროტინოიდების გარდა, წითელი ხილი და ბოსტნეული შეიცავს C ვიტამინს, რომელიც ანთების საწინააღმდეგოა და ხსნის ართრიტის სიმპტომებს.
ბევრი კვლევა ასევე აჩვენებს, რომ მარწყვის ჭამა კარგია ართრიტის დროს.
ამრიგად, 2017 წელს გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ თუ სამი თვის განმავლობაში დღეში მხოლოდ 50 გრამ მარწყვს მიირთმევთ, ეს შეამცირებს სახსრების ანთებას და ართრიტის სიმპტომებს. მარწყვის გარდა, ჟოლოს და ალუბალს ასევე აქვს ძლიერი ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.
2.სტაფილოსფერი: აქვეითებს არტერიულ წნევას და აძლიერებს ნაყოფიერებას
ფორთოხალი, მანდარინი, ატამი, სტაფილო, გოგრა ასევე სავსეა კაროტინოიდებით, როგორიცაა ბეტა-კაროტინი და ბეტა-კრიპტოქსანტინი და ვიტამინი C. მათი ერთობლივი მოქმედება ხელს უწყობს არტერიული წნევის ნორმალიზებას. ანტიოქსიდანტები იცავს სისხლძარღვების შიდა ფენის უჯრედებს, ხოლო C ვიტამინი ხელს უწყობს ორგანიზმიდან მარილების და სითხის გამოდევნას, რაც ხელს უწყობს სისხლძარღვების გაფართოებას და წნევის შემცირებას.
გარდა ამისა, სტაფილოსფერი ხილი და ბოსტნეული იცავს რეპროდუქციული ორგანოების დაავადებებისგან და ზრდის ნაყოფიერებას.
ასე რომ, ფართომასშტაბიანმა კვლევამ, რომელშიც 70 ათასი ქალი მონაწილეობდა, რომლის შედეგებიც 2018 წელს გამოქვეყნდა, აჩვენა, რომ მათთან, ვინც ბევრ ციტრუსს ჭამდა, ენდომეტრიოზის რისკი 22%-ით შემცირდა. და 2020 წლის მეტა-ანალიზმა 440 000 ქალზე გამოავლინა, რომ მათთან, ვინც უამრავ სტაფილოსფერ ხილსა და ბოსტნეულს მიირთმევდა, მნიშვნელოვნად შემცირდა საკვერცხის კიბოს რისკი.
- ლურჯი და იასამნისფერი: აუმჯობესებს ინტელექტს და მეხსიერებას
მოცვი, მაყვალი, ბადრიჯანი ეხმარება ტვინის მუშაობას და ეს ყველაფერი მათში შემავალი ანტოციანიდების, ტანინებისა და სხვა ორგანული ნაერთების წყალობით. ეს ნივთიერებები ამცირებს ორგანიზმში ანთების დონეს და ზრდის ტვინში სისხლის მიწოდებას. ასე რომ, ჰარვარდის უნივერსიტეტის მეცნიერების მიერ ჩატარებულმა ფართომასშტაბიანმა კვლევამ აჩვენა, რომ მოცვის რეგულარული მოხმარება ანელებს ტვინის დაბერებას ორწელიწადნახევრით.
- ყვითელი:იცავს მხედველობას
ანანასი, ლიმონი, ბანანი, სიმინდი ლუთეინისა და ზეაქსანტინის შესანიშნავი წყაროა - ძლიერი ანტიოქსიდანტები, რომლებიც იცავს ბადურის უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან. 2012 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ყვითელი ბოსტნეულითა და ხილით მდიდარი დიეტა აფერხებს მაკულარული დეგენერაციის განვითარებას.
- მწვანე: კარგია გულისთვის
ავოკადო, ბროკოლი, ბრიუსელის კომბოსტო, კომბოსტო და სხვა მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეული ამცირებს გულის დაავადებების რისკს. ისინი მდიდარია ნიტრატებით, რომლებიც ქლოროფილის ძირითადი ინგრედიენტია. ნივთიერებათა ცვლის პროცესში ნიტრატები გარდაიქმნება ნიტრიტებად და ნიტროზამინებად, რომლებიც აფართოებენ სისხლძარღვებს და ამცირებს წნევას.
შედეგად იკლებს გულზე დატვირთვა და მცირდება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკი.
2016 წელს გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ მათთან, ვინც რეგულარულად მიირთმევენ მწვანე ფოთლოვან ბოსტნეულს, მსგავსი დაავადებების რისკი თითქმის 16%-ით შემცირდა. მწვანე ბოსტნეული და ხილი ასევე მდიდარია K ვიტამინით, რომელიც ხელს უწყობს მსხვილი არტერიების კალციფიკაციის პროცესის შენელებას, რაც იწვევს არტერიულ წნევას და გულის დაავადებებს.
