თინათინ გოცაძე

სამაგიეროდ იქიდან ჟანგვითი და სხვა მეტაბოლური პროცესების შედეგად გამოყოფილი ნახშირორჟანგი გამოაქვს.

ჰემოგლობინის დონე სისხლში ადამიანის ორგანიზმის ჯანმრთელობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია. დაბალი ჰემოგლობინის მქონე ადამიანს უსიამოვნო შეგრძნება აქვს. ზოგად სისუსტეს, ადვილად დაღლას, თავბრუსა და თავის ტკივილს უჩივის. სისხლში ჰემოგლობინის შემცველობა რომ აიმაღლოთ, უპირველეს ყოვლისა, უნდა გაარკვიოთ მისი დაქვეითების გამომწვევი მიზეზი. ამისათვის გამოცდილ ექიმ-სპეციალისტს უნდა მიმართოთ, ჩაიტაროთ სათანადო გამოკვლევები და დაადგინოთ მიზეზი. თუ ადამიანს სისხლში ჰემოგლობინის დაბალი შემცველობა ხანგრძლივი დროის განმავლობაში აღენიშნება, მის დასარეგულირებლად მედიკამენტების მიღება დასჭირდება. მაგრამ თუ ჰემოგლობინის დაქვეითება უმნიშვნელოა და პერიოდულად იჩენს თავს, მისი ამაღლება რაციონალური კვებით სავსებით შესაძლებელია. რომელი პროდუქტებია კონკრეტულად ამისათვის მოწოდებული?

ფაფები

ფაფები ადამიანებს, როგორც წესი, არ უყვართ. არადა ისინი მეტად სასარგებლოა და აუცილებელი ჩვენი ორგანიზმისათვის. ჰემოგლობინის ნორმალიზებისათვის განსაკუთრებულად სასარგებლოა წიწიბურასა და ხორბლის სრულმარცვლოვანი ფაფები. ისინი წყალზე მოხარშული, უშაქროდ უნდა ჭამოთ. ასეთი საკვების მიღება ტანჯვად რომ არ გექცეთ, შეგიძლიათ დაუმატოთ, რაც გიყვართ. მაგალითად, ქიშმიში, იგივე ჩამიჩი (ყურძნის ჩირი), გოგრა, კარაქი, თაფლი და სხვა.

ბოსტნეულის სალათები

დაბალი ჰემოგლობინის მქონე პირებმა წლის განმავლობაში რეგულარულად უნდა ჭამონ ცოცხალი ბოსტნეულის სალათები. ამ თვალსაზრისით განსაკუთრებით სასარგებლოა სტაფილო, კომბოსტო, ჭარხალი, ბულგარული წიწაკა, მწვანილებიდან – ოხრახუში, კამა, მწვანე ხახვი. ნუ დაგავიწყდებათ გოგრაც. ეს უკანასკნელიც მეტად სასარგებლოა. მოხარშულ გოგრას შეგიძლიათ ცოტაოდენი თაფლი მოასხათ და ისე მიირთვათ. გოგრისაგან მომზადებულ ფაფას ხშირად თაფლთან ერთად ნიგოზსაც ამატებენ. შეეცადეთ ეკოლოგიურად სუფთა ბოსტნეული შეიძინოთ და გამოყენების წინ ნაყოფებს მაქსიმალურად მოაცილოთ ის ნაწილები, რომლებშიც ყველაზე ინტენსიურად გროვდება ნიტრატები.

ახალგაწურული წვენები

ჰემოგლობინის დონის ასამაღლებლად რეკომენდებულია ახალგაწურული წვენებიც. კერძოდ, სტაფილოს, ვაშლისა და ჭარხლის. ამ სამივე კომპონენტის წვენი შეგიძლიათ ერთად მიიღოთ, ოღონდ მომზადებულ ნარევში სტაფილოს წვენის შემცველობა ორჯერ მეტი უნდა იყოს, ვიდრე ჭარხლისა და ვაშლის. ანუ სასურველია დაიცვათ პროპორცია 2:1:1.

ჰემოგლობინის დონის ასამაღლებლად სასარგებლოა ასეთი ნარევიც – სტაფილოს წვენს (270 გრამი) პლუს კამის წვენი (30 გრამი). გახსოვდეთ, ბოსტნეულისა თუ ხილისაგან გამოწურული წვენი უმალვე უნდა დალიოთ. საათების გასვლის შემდეგ და მით უფრო – მეორე დღეს ის კარგავს სასარგებლო თვისებებს, ღირებულ კომპონენტთა დაშლის, ჰაერზე დაჟანგვის, რეაქციაში შესვლისა და სხვა ფაქტორთა გამო. სტაფილოს შემცველ წვენებს აუცილებლად დაამატეთ ცოტაოდენი ზეითუნის ან სიმინდის ზეთი. წინააღმდეგ შემთხვევაში მასში შემავალ კაროტინს ორგანიზმი ვერ შეითვისებს. ზოგჯერ სტაფილოს წვენის მიღების წინ ცხიმიან არაჟანს ჭამენ. არც ეს არის ურიგო. საკმარისია ერთი-ორი კოვზი ცხიმიანი არაჟანი და შემდეგ სტაფილოს ახალგაწურული წვენი.

სხვა პროდუქტები

ჰემოგლობინის ნორმალიზებისთვის მეტად სასარგებლოა მწიფე ქლიავი. დაბალი ჰემოგლობინის მქონე პირებმა ეს ხილი სეზონზე რეგულარულად უნდა მიირთვან. გარდა ამისა, უნდა გაყინონ და ზამთარშიც გამოიყენონ. კარგ ეფექტს იძლევა ნიგვზის, ქიშმიშისა (იგივე ჩამიჩი, ყურძნის ჩირი) და თაფლის ნარევი. ჩამიჩის ნაცვლად, ნიგოზსა და თაფლს ზოგჯერ შტოშს უმატებენ. საკმარისია დღეში 1-2 სადილის კოვზი ნარევის მიღება.

რა უნდა გვახსოვდეს

• რეგულარულად უნდა მიიღოთ წყალი; დღის განმავლობაში აუცილებლად აკონტროლეთ მისი მიღების ბალანსი (1-1,5 ლიტრი).
• რკინის შემცველი პროდუქტები – თევზი, კვერცხის გული, შავი პური, პარკოსნები, სოია, კამა, სალათის ფურცლები, ოხრახუში, ატამი, ვაშლი და სხვა – არ უნდა ჭამოთ შეუთავსებელ პროდუქტებთან ერთად. მით უფრო, არ უნდა დააყოლოთ ჩაი, ყავა და ტანინის შემცველი სხვა სასმელები, რადგან ტანინი აფერხებს რკინის შეწოვას.
• რკინის შეწოვას ხელს უწყობს ჩ ვიტამინი. ამიტომაც ამ ვიტამინით მდიდარი ხილი და ბოსტნეული თქვენი საკვები რაციონის განუყოფელი ნაწილი უნდა იყოს.
• რკინითა და სპილენძით (ეს უკანასკნელი არანაკლებ მნიშვნელოვანია სისხლის წარმოქმნის პროცესისათვის) მდიდარია მარცვლოვნები და პარკოსნები. თუმცა ისინი დიდი რაოდენობით შეიცავს ფიტატებსაც – ფოსფორის შემცველ ნაერთებს, რომლებიც ტანინის მსგავსად აფერხებს რკინის შეწოვას (სამაგიეროდ, ფიტატების წყალობით გამოდის ორგანიზმიდან წიდები). ფიტატების შემცველობის შესამცირებლად საჭიროა მარცვლოვნების გაღივება, დაფქვა, პარკოსნების წინასწარ დალბობა.