გულის თანდაყოლილი მანკები ბავშვებში
გულის მანკების სიხშირე ძალიან მაღალია და განვითარების მანკების მიზეზით გამოწვეული ბავშვთა სიკვდილიანობის ძირითად მიზეზს წარმოადგენს. ზოგიერთი ავტორის მიხედვით, სიხშირე ახალშობილთა საერთო რიცხვის 0,8-1,2%-ს (100 ახალშობილზე დაახლოებით 1 მანკი) აღწევს, თანდაყოლილი მანკების საერთო რიცხვიდან კი გულის მანკების წილად 30% მოდის. გულის თანდაყოლილი მანკები დაავადებათა ვრცელი და მრავალფეროვანი ჯგუფია, რომელიც როგორც შედარებით მსუბუქ, ასევე საკმაოდ მძიმე, ბავშვის სიცოცხლესთან შეუთავსებელ მდგომარეობებს მოიცავს. სიკვდილიანობის მაჩვენებელი საკმაოდ მძიმეა. დაავადებული ბავშვების უმეტესობა სიცოცხლის პირველ წელს, განსაკუთრებით პირველ თვეს (70-90%) იღუპება, 1 წლიდან 15 წლამდე პერიოდში კი სიკვდილიანობა მკვეთრად ქვეითდება და 5%-ს არ აღემატება. ალბათ გასაგებია, რომ ეს ძალზე სერიოზული პრობლემაა.
- რა იწვევს გულის თანდაყოლილ მანკს?
- გულის თანდაყოლილ მანკს მრავალი მიზეზი აქვს. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია წერტილოვანი გენეტიკური მუტაციები (პათოლოგიური ცვლილებები), რომლებიც უმთავრესად სამი ტიპის მიზეზებით არის გამოწვეული: ა) ფიზიკური მუტაგენებით (მათ შორის მთავარია მაიონიზებელი გამოსხივება); ბ) ქიმიური მუტაგენებით (ფენოლებით, ლაქებით, საღებავებით, ნიტრატებით, ბენზპირენით - თამბაქოს მოწევისას, ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარებით, ჰიდანტოინით, ტალიდომიდით და სხვა, ტერატოგენული მედიკამენტებით - ანტიბიოტიკებით, ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებებით და სხვა); გ) ბიოლოგიური მუტაგენებით (უმთავრესია დედის ორგანიზმში მოხვედრილი წითურას ვირუსი, რომელიც ცნობილ ტრიადას - გულის თანდაყოლილ მანკს, კატარაქტასა და სიყრუეს იწვევს, ასევე - დედის შაქრიანი დიაბეტი, სისტემური წითელი მგლურა და ფენილკეტონურია).
- ცნობილია თუ არა გულის თანდაყოლილი მანკის რისკფაქტორები?
- ზოგიერთი ავტორი გულის თანდაყოლილი მანკების ერთგვარ სეზონურობაზეც კი საუბრობს, რაც, სავარაუდოდ, ვირუსულ ეპიდემიებს უკავშირდება. თუმცა უნდა გავითვალისწინოთ დამატებითი ფაქტორებიც: ორსულობის ასაკი, განსაკუთრებით - პირველი სამი თვე; ვირუსული ან ბაქტერიული დაავადების სიმძიმე, გენეტიკური განწყობა და სხვა). ზოგადი მოსაზრებით, გულის მანკის განვითარების თვალსაზრისით ყველაზე საშიშია მუცლადყოფნის პირველი 6-8 კვირა. ამ პერიოდში ორსულის ორგანიზმში ტერატოგენური (ნაყოფის დამაზიანებელი) ფაქტორის მოხვედრისას მძიმე ან კომბინირებული გულის მანკის განვითარების ალბათობა განსაკუთრებით მაღალია. მაგრამ არ შეიძლება, გამოვრიცხოთ ორსულობის ნებისმიერ ეტაპზე გულის ან მისი ცალკეული სტრუქტურების ნაკლებკომპლექსური დაზიანების შესაძლებლობა. საყურადღებოა კავშირი გულის თანდაყოლილ მანკებსა და სქესს შორის. გასული საუკუნის 70-იან წლებში რამდენიმე მსხვილ კარდიოქირურგიულ ცენტრში ჩატარებულ გამოკვლევათა მონაცემების შეჯამებით გულის თანდაყოლილი მანკები სამ ჯგუფად დაიყო: "მამრობით", "მდედრობით" და "ნეიტრალურ" მანკებად. ნეიტრალური ჯგუფის რთული მანკების შემთხვევაში სქესთან დამოკიდებულებას მათში ქალებისა თუ მამაკაცებისთვის დამახასიათებელი კომპონენტების სიჭარბე განსაზღვრავს. მანკების ასეთი დაყოფა შესაძლებელია დიაგნოზის დასმისას დამატებით საინფორმაციო წყაროდ გამოვიყენოთ. მნიშვნელოვანია გენეტიკური განწყობის ფაქტორი. მარტივად რომ ვთქვათ, რაც უფრო მძიმეა ოჯახში არსებული მანკი, მით უფრო მაღალია მისი განმეორების რისკი; რაც უფრო მეტი ნათესავია გულის თანდაყოლილი მანკით დაავადებული, მით უფრო მაღალია მომდევნო თაობაში დაზიანების განმეორების შესაძლებლობა და ასე შემდეგ. გულის თანდაყოლილი მანკით ბავშვის დაბადების რისკის ზუსტი შეფასება (თუმცა არა ყოველთვის) გენეტიკოსს შეუძლია. რისკის ფაქტორები რომ შევაჯამოთ, ასეთ ჩამონათვალს მივიღებთ: დედის ასაკი; ცოლ-ქმრის ენდოკრინული დარღვევები; I ტრიმესტრის ტოქსიკოზი და ორსულობის შეწყვეტის საშიშროება; მკვდრადშობადობა ანამნეზში; ოჯახში გულის თანდაყოლილი მანკის მქონე სხვა ბავშვების არსებობა; ორსულობის შენარჩუნების მიზნით ენდოკრინული პრეპარატების მიღება და სხვა.
- რას ნიშნავს თეთრი და ლურჯი მანკები?
- მრავალფეროვნების მიუხედავად, გულის თანდაყოლილი მანკები შეიძლება ორ დიდ ჯგუფად დავყოთ: თეთრ და ლურჯ მანკებად. თეთრი (ფერმკრთალი) მანკების დროს არტერიული და ვენური სისხლი ერთმანეთს არ ერევა, ლურჯი მანკების დროს კი არტერიული და ვენური სისხლის შერევა ხდება.
- როგორ ვლინდება დაავადება და რა ასაკში?
- კლინიკური გამოვლინება მანკის ტიპსა და სიმძიმეზეა დამოკიდებული. სიმპტომები, წესისამებრ, ადრეულ ასაკში ვლინდება, თუმცა არც ის არის გამორიცხული, მანკი მთელი სიცოცხლის მანძილზე შეუმჩნეველი დარჩეს. ყველაზე ხშირად იგი თავს იჩენს ქოშინით, ციანოზით (ცხვირ-ტუჩის არისა და წარზიდული ნაწილების სილურჯით), გულის წასვლის ეპიზოდებით; მოისმინება გულის შუილები, კიდურები და კუნთები განვითარებით ჩამორჩება, ბავშვს აქვს ცუდი მადა ან ასაკთან შედარებით დაბალია, ხშირად ხვდება რესპირაციული ინფექცია. გულის შუილების განვითარების მიზეზია გულის არასწორი აგებულება. შუილების მოსმენა შესაძლებელია აუსკულტაციით, თუმცა ყველა მოსმენილი შუილი გულის თანდაყოლილ მანკზე არ მეტყველებს. კლინიკური გამოვლინებები საერთო ნიშან-თვისებების მიხედვით 4 დიდ ჯგუფად შეიძლება დავყოთ:
1. კარდიული სინდრომი (ჩივილები გულის არეში არსებულ ტკივილებზე, ქოშინზე, გულის ფრიალზე, "გულის ამოვარდნებზე" და სხვა). პაციენტი ფერმკრთალი ან ციანოზურია, აღენიშნება კისრის სისხლძარღვების დაბერვა და პულსაცია, გულმკერდის ყაფაზის დეფორმაცია - გულის კუზი. ექიმებისთვის ინფორმაციულია პალპაციური, პერკუსიული და აუსკულტაციური ცვლილებები - იცვლება პერიფერიული პულსი, გულის საზღვრები, გულისცემის რიტმულობა, ძალა, ტემბრი, ტონების მონოლითურობა, შუილები, რომლებიც გულის სხვადასხვა მანკის შემთხვევაში სხვადასხვანაირია.
2. გულის უკმარისობის სინდრომი (მწვავე ან ქრონიკული, მარჯვენამხრივი ან მარცხენამხრივი, ქოშინისა და ციანოზის შეტევები და სხვა), რომელსაც დამახასიათებელი გამოვლინება აქვს.
3. ქრონიკული სისტემური ჰიპოქსიის სინდრომი (ზრდითა და განვითარებით ჩამორჩენა, დოლის ჯოხების მსგავსი თითები, საათის მინების მსგავსი ფრჩხილები და სხვა).
4. სუნთქვითი მოშლილობების სინდრომი.
- როგორ შეიძლება დიაგნოზის დროულად დასმა?
- უწინარესად - ულტრაბგერითი გამოკვლევით. ნაყოფის გულის მანკების დიაგნოსტირება მუცლადყოფნის მე-16 კვირიდან არის შესაძლებელი, თუმცა ზუსტი, განსაზღვრული პასუხის მიღება მე-18-20 კვირიდან ხერხდება. ამ ვადაზე ულტრაბგერითი გამოკვლევა ყველა ორსულმა უნდა ჩაიტაროს. საშვილოსნოსშიდა დიაგნოსტიკა არცთუ ადვილია, საამისოდ თანამედროვე აღჭურვილობა და, რაც მთავარია, მაღალკვალიფიციური ექიმის კონსულტაციაა აუცილებელი. ამჟამად, სამწუხაროდ, ყოველთვის ვერ ხერხდება დროული დიაგნოზის დასმა, თუმცა გულის მანკის სხვადასხვა ფორმის (მათ შორის - იმ ფორმებისა, რომელთა შემთხვევაშიც ოპერაციული ჩარევა სიცოცხლის პირველ საათებსა და დღეებშია აუცილებელი) საერთო რიცხვიდან 95%-ს სწორედ ამ ხერხით გამოავლენენ. ქალი, რომლის შვილიც შესაძლოა გულის თანდაყოლილი მანკით დაიბადოს, თანამედროვე აღჭურვილობის მქონე კლინიკაში უნდა მოთავსდეს, სადაც შესაძლებელი იქნება ნაყოფის საეჭვო დიაგნოზის დაზუსტება და აუცილებლობის შემთხვევაში ორსულობის მართვა, ახალშობილისთვის ოპერაციის გაკეთება და მისი სათანადო მოვლა. შედარებით უფროს ასაკში ყველაზე ინფორმაციულ და მარტივ მეთოდად გულის ულტრაბგერითი გამოკვლევა (ექოკარდიოგრაფია) მიიჩნევა. ულტრაბგერის მეშვეობით შესაძლებელია გულის შინაგანი სტრუქტურის "დანახვა", ძგიდეების დეფექტების, სარქვლების ცვლილებების, ნორმიდან სხვა გადახრების აღნუსხვა. სასურველია, ასეთი გამოკვლევა 5 წლამდე ასაკის ყველა ბავშვს ჩაუტარდეს. უფრო დეტალური დიაგნოსტიკა ითვალისწინებს ელექტროკარდიოგრაფიის ჩატარებას, რომელიც გულის ცალკეული კამერების გადიდებისა და რიტმის დარღვევის განსაზღვრის შესაძლებლობას იძლევა. ამასთან, თითოეულ მანკს ეკგ-ის განსაზღვრული ცვლილებები ახასიათებს. დიაგნოზის დასადასტურებლად ტარდება რენტგენოგრაფიაც, რომელიც ფილტვის სისხლძარღვების, გულის ფორმისა და სხვა მნიშვნელოვანი მონაცემების აღნუსხვის საშუალებას იძლევა. თანდაყოლილი მანკების შესაფასებლად საკმაოდ მოხერხებულია კლასიფიკაცია, რომელიც ჰემოდინამიკაზე მანკის გავლენას გამოხატავს. მანკების ასეთ დაჯგუფებას მათი კლინიკური და რენტგენოლოგიური დიაგნოსტიკისთვის დიდი პრაქტიკული მნიშვნელობა აქვს - მცირე წრეში სისხლის მიმოქცევის დარღვევისა და მისი ცვლილებების შეფასება შესაძლებლობას იძლევა, კონკრეტული მანკი პირველ სამ ჯგუფს მივაკუთვნოთ ან მეოთხე ჯგუფისადმი კუთვნილება ვივარაუდოთ (უკანასკნელ შემთხვევაში, წესისამებრ, დიაგნოზს ანგიოკარდიოგრაფიის საფუძველზე სვამენ). აღნიშნული კლასიფიკაციის მიხედვით გამოყოფენ მანკების ოთხ ჯგუფს:
ა) მანკების ის ჯგუფი, რომელთა დროსაც მცირე წრის ჰემოდინამიკა არ იცვლება (ან მცირედ იცვლება): გულის მდებარეობის ანომალიები, აორტის რკალის ანომალიები, მოზრდილთა ტიპის აორტის კოარქტაცია, აორტის სტენოზი, აორტული სარქვლის ატრეზია; ფილტვის ღეროს სარქვლის უკმარისობა, მიტრალური სტენოზი, სარქვლის ატრეზია და უკმარისობა; გვირგვინოვანი არტერიებისა და გულის გამტარი სისტემის მანკები;
ბ) მანკები, რომლებიც მცირე წრის სისხლის მიმოქცევის ჰიპერვოლემიით (გაძლიერებული სისხლის მიმოქცევით) მიმდინარეობს: 1) მანკები, რომელთაც ადრეული ციანოზი არ ახლავს - ღია არტერიული სადინარი, წინაგულთაშუა და პარკუჭთაშუა ძგიდის დეფექები, აორტა-ფილტვის არტერიის ფისტულა, ბავშვთა ტიპის აორტის კოარქტაცია, ლუტამბაშეს სინდრომი; 2) ციანოზით მიმდინარე მანკები - ტრიკუსპიდური ატრეზია პარკუჭთაშუა ძგიდის დეფექტით, ფილტვის გამოხატული ჰიპერტენზიის, ასევე ფილტვის ღეროსა და აორტას შორის სისხლის ნაკადის მქონე ღია არტერიული სადინარი;
გ) მანკები, რომლებიც მცირე წრის ჰიპოვოლემიით (სისხლნაკლებობით) მიმდინარეობს: 1) მანკები, რომლებსაც ციანოზი არ ახლავს - ფილტვის ღეროს იზოლირებული სტენოზი; 2) ციანოზით მიმდინარე მანკები - ფალოს ტრიადა, ტეტრადა და პენტადა, ტრიკუსპიდური ატრეზია ფილტვის ღეროს შევიწროებით ან პარკუჭთაშუა ძგიდის მცირე დეფექტით, ეპშტეინის ანომალია, მარჯვენა პარკუჭის ჰიპოპლაზია;
დ) კომბინირებული მანკები, რომლებსაც ახლავს გულის სხვადასხვა ნაწილისა და მსხვილი სისხლძარღვების ურთიერთდამოკიდებულების დარღვევა: აორტისა და ფილტვის ღეროს სრული ან არასრული ტრანსპოზიცია (გადაადგილება), მათი გამოსვლა ერთი და იმავე პარკუჭიდან, საერთო არტერიული ღერო, ერთი პარკუჭის მქონე სამკამერიანი გული და სხვა.
ამრიგად, კვლევის წამყვანი მეთოდებია ელექტროკარდიოგრაფია, გულის მიმოხილვითი რენტგენოგრაფია, ექოკარდიოგრაფია და დოპლერექოკარდიოგრაფია (სისხლის ნაკადის მიმართულების შესაფასებლად). ლაბორატორიულ-ინსტრუმენტული მეთოდების დახმარებით ჩატარებულ გამოკვლევათა მონაცემები ხშირად ვარიაბელურია, ამიტომ გამოკვლევისთვის შესაძლოა რამდენიმე მეთოდი ერთდროულად გამოიყენონ.
- როგორ მკურნალობენ?
- გულის თანდაყოლილი მანკების მკურნალობა შეიძლება ქირურგიულ (ეს სახე უმეტესად ერთადერთი და რადიკალური ფორმაა) და თერაპიულ (ხშირად დამხმარე) ფორმებად დავყოთ. ქირურგიული მკურნალობა მანკის ფაზაზეა დამოკიდებული. ასეთი ფაზა სამია:
ა) პირველადი ადაპტაციის ფაზა. დაბადების შემდგომ ბავშვის ორგანიზმი მანკით გამოწვეულ სისხლის მიმოქცევის დარღვევებს ეგუება, თუმცა ჩვილის არასტაბილური მდგომარეობა, კომპენსაციის არასაკმარისი შესაძლებლობა ზოგჯერ მანკის მძიმე მიმდინარეობისა და ლეტალური შედეგის მიზეზად იქცევა;
ბ) შედარებითი კომპენსაციის ფაზა. იგი 2-3 წლის ასაკისთვის დგება და შესაძლოა რამდენიმე წელიწადს გაგრძელდეს. ბავშვის მდგომარეობა და მისი განვითარება გულის სხვადასხვა ნაწილში მიოკარდიუმის ჰიპერტროფიისა და ჰიპერფუნქციის ხარჯზე უმჯობესდება;
გ) ტერმინალური (შეუქცევადი) ფაზა. იგი უკავშირდება მიოკარდიუმის თანდათანობით განვითარებულ დისტროფიას, კარდიოსკლეროზს, კორონარული სისხლის მიმოქცევის დაქვეითებას.
ამის კვალობაზე, პირველ ფაზაში ოპერაცია ექსტრემალური ჩვენებით ტარდება. ასეთი ოპერაციის მიზანშეწონილობა არაერთმნიშვნელოვანი და ინდივიდუალურად გადასაწყვეტი საკითხია. მეორე ფაზაში ოპერაცია გეგმური ხასიათისაა. მისი ჩატარების ვადები სადისკუსიო საკითხია და მუდმივ გადახედვას მოითხოვს. მესამე ფაზაში ოპერაცია ნაჩვენები არ არის. თერაპიული მკურნალობა შესაძლოა რადიკალური ხასიათისაც იყოს, მაგალითად, შესაბამისი სქემით ინდომეტაცინის დანიშვნა ბოტალის სადინარის დახურვას (ობლიტერაციას) იწვევს. სიმპტომურ თერაპიულ მკურნალობას მოითხოვს: 1) მწვავე მარცხენაპარკუჭოვანი გულის უკმარისობა (გულის ასთმა, ფილტვების შეშუპება); 2) ქოშინისა და ციანოზის შეტევები; 3) გულის ქრონიკული უკმარისობა; 4) არიტმიები; 5) მიოკარდიუმის იშემია.
- რა გართულებაა მოსალოდნელი გულის თანდაყოლილი მანკის დროს?
- პრაქტიკულად ყოველგვარი მანკის დროს აღინიშნება გულის უკმარისობა. გარდა ამისა, ხშირად ვითარდება ბაქტერიული ენდოკარდიტი (გულის შიდა შრის ანთება), რომელიც განსაკუთრებით ლურჯ მანკებს ახასიათებს. სერიოზული გართულებაა ადრეული გახანგრძლივებული პნევმონია. ამ უკანასკნელს საფუძვლად უდევს სისხლის მიმოქცევის მცირე წრეში არსებული შეგუბება. ამავე მიზეზით არის განპირობებული ფილტვის მაღალი ჰიპერტენზია (ეიზენმენგერის სინდრომი). საკმაოდ ხშირია სინკოპეს - ცნობიერების ხანმოკლე დაკარგვის - შემთხვევები ტვინის სისხლის მიმოქცევის შესუსტებისა და დარღვევის გამო. საშიში გართულებებია სტენოკარდიული სინდრომი და მიოკარდიუმის ინფარქტი, რომელიც განსაკუთრებით აორტის სტენოზსა და მარცხენა კორონარული არტერიის ანომალიურ გამოსვლას ახასიათებს. საყურადღებოა ქოშინისა და ციანოზის შეტევები და, ბოლოს, რელატიური ანემია. ყველა ზემოაღნიშნული გართულება დიდ ყურადღებასა და ფრთხილად შერჩეულ მკურნალობას საჭიროებს.
- შესაძლებელია თუ არა, თავიდან ავიცილოთ გულის თანდაყოლილი მანკი?
- ავადობის მართვისა და პროგნოზისათვის დიდი მნიშვნელობა აქვს გულის თანდაყოლილი მანკების პროფილაქტიკას. პირობითად შეიძლება გამოვყოთ პროფილაქტიკურ ღონისძიებათა სამი მიმართულება: გულის თანდაყოლილი მანკების განვითარების პროფილაქტიკა, გულის თანდაყოლილი მანკების არაკეთილსასურველი მიმდინარეობის პროფილაქტიკა და გულის თანდაყოლილი მანკების გართულებათა პროფილაქტიკა. გულის თანდაყოლილი მანკების განვითარების პროფილაქტიკა ძალიან რთულია და უმეტესად მაღალი რისკის ჯგუფის კონტინგენტთან სამედიცინო-გენეტიკური კონსულტაციებით განისაზღვრება. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია წითურას ვირუსთან კონტაქტში მყოფი ან თანდაყოლილი მანკების გამომწვევი თანმხლები პათოლოგიის მქონე ქალების გამოკვლევა. გულის თანდაყოლილი მანკების არაკეთილსასურველი მიმდინარეობის პროფილაქტიკა უმთავრესად მანკის დიაგნოზის დროულ დადგენას, ბავშვის სათანადო მოვლის უზრუნველყოფასა და მანკის კორექციის ოპტიმალური მეთოდის განსაზღვრას გულისხმობს. ბავშვის აუცილებელი მოვლის უზრუნველყოფა პათოლოგიის არაკეთილსასურველი განვითარების მკურნალობისა და პროფილაქტიკის მნიშვნელოვანი ნაწილია. წლამდე ასაკის ბავშვთა სიკვდილის ასიდან დაახლოებით 50 შემთხვევა მნიშვნელოვანწილად განპირობებულია ავადმყოფი ბავშვის არაადეკვატური მოვლით. მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნაც, რომ სიცოცხლისთვის საშიში კრიტიკული მდგომარეობების გარდა, სპეციალური (მათ შორის, კარდიოქირურგიული) მკურნალობა უნდა ჩატარდეს არა დაუყოვნებლივ, მანკის გამოვლენისთანავე, არა ძალიან ადრეულ ვადებში, არამედ ყველაზე ოპტიმალურ პერიოდში, რაც აუცილებლად ინდივიდუალურად უნდა განისაზღვროს. გულის თანდაყოლილი მანკების გართულებათა პროფილაქტიკა თვითონ ამ გართულებებზეა დამოკიდებული. უაღრესად საშიში გართულებაა, მაგალითად, ბაქტერიული ენდოკარდიტი, რომელიც ნებისმიერ მანკს შეიძლება დაერთოს. ზოგიერთი მანკის დროს ვითარდება პოლიციტემია ("სისხლის შესქელება"), რაც შესაძლოა ხშირი თავის ტკივილებისა და თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოზების მიზეზად იქცეს. ხშირია გართულებები ფილტვების მხრივ, რაც რესპირაციული დაავადებებით, ასევე ფილტვის ქსოვილისა და მისი სისხლძარღვების ძალზე სერიოზული პათოლოგიებით გამოიხატება.
- გულის თანდაყოლილი მანკის მქონე ბავშვებს მშობლები ხშირად განძრევასაც კი უშლიან. რას ურჩევდით მათ?
- თანდაყოლილი მანკის მქონე ავადმყოფის გული მოსვენების დროსაც კი დიდ დატვირთვას განიცდის, რომელსაც ხშირად თავს ვერ ართმევს და საქმე გულის უკმარისობამდე მიდის. ამიტომ წინათ გულის მანკის მქონე ბავშვებს ფიზიკურ აქტივობას უზღუდავდნენ. ამჟამად ამ საკითხისადმი მიდგომა რამდენადმე შეიცვალა. გულის თანდაყოლილი მანკები, რომელთა დროსაც ფიზიკური დატვირთვის შემცირება აუცილებელია, არც ისე დიდია, თუმცა გარკვეული ფიზიკური ძალისხმევის გამოვლენა ამ ბავშვებსაც შეუძლიათ. ნაკლებად საშიში მანკის მქონე უფროსი ასაკის ბავშვებს სპორტულ თამაშებში მონაწილეობასა და აქტიურ დასვენებას არ უკრძალავენ. მძიმე მანკების შემთხვევაში, წესისამებრ, ავადმყოფის საერთო მდგომარეობა თავისთავად გამორიცხავს ფიზიკურ აქტივობას. ფიზიკური აქტივობის რეგულაციით განისაზღვრება მომავალი პროფესიის არჩევაც. გასათვალისწინებელია ისეთი პოტენციურად არასასურველი ფაქტორების გავლენაც, როგორიც არის, მაგალითად, მაღალი ტემპერატურა. ნებისმიერი საკითხის გადაწყვეტაში დაიხმარეთ თქვენი პირადი კარდიოლოგი. კიდევ ერთი ნიუანსი, რომელსაც გვინდა, შევეხოთ, გულის თანდაყოლილი მანკის მქონე ქალთა ორსულობაა. ეს პრობლემა საკმაოდ მწვავედ დგას, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც მიტრალური სარქვლის პროლაფსი გულის მცირე მანკების რიცხვს მიაკუთვნეს. გულის მანკების ფონზე მიმდინარე ორსულობა გართულების რისკს შეიცავს, თუმცა ყველაფერი მაინც კონკრეტულ მანკსა და კომპენსაციის ხარისხზეა დამოკიდებული. ორსულობისას იზრდება სისხლძარღვთა ანევრიზმის წარმოქმნისადმი მიდრეკილება. ფილტვის მაღალი ჰიპერტენზიის მქონე ქალებში ხშირია თვითნებური აბორტები, ვენების თრომბოზი და უეცარი სიკვდილიც კი. ამიტომ თითოეულ შემთხვევაში დაორსულების საკითხი ინდივიდუალურად წყდება და რაც უფრო ადრე მოხდება ეს, მით უკეთესი, რადგან კარდიოქირურგიული ჩარევა ორსულობის დროს უკუნაჩვენებია.
- დაბოლოს, რა შეიძლება ითქვას გულის თანდაყოლილი მანკების პროგნოზის შესახებ?
- მათი ადრეული გამოვლენისა და რადიკალური მკურნალობის შემთხვევაში პროგნოზი შედარებით კეთილსაიმედოა, ხოლო თუ ეს ვერ მოხერხდა, საეჭვო და არაკეთილსასურველი ხდება.