ლალი ჩხიკვაძე

“ჰიდროფობია” - სახელი, რომელიც დღემდე იხმარება. ცოფი უკურნებელი დაავადებაა. მისი კლინიკური გამოვლენის შემდეგ ავადმყოფის გადარჩენა, სამწუხაროდ, შეუძლებელია. სპეციფიკური თერაპია არ არსებობს. ავადმყოფს ცალკე პალატაში ათავსებენ და სიმპტომურად მკურნალობენ. დროული ვაქცინაცია ამ დაავადების პროფილაქტიკის ერთადერთი საშუალებაა.

ცოფის ვაქცინის შექმნა მეცნიერების ტრიუმფი იყო, რამაც ლუი პასტერი იმ ადამიანად აქცია, რომელსაც სიცოცხლეშივე დაუდგეს ძეგლი.

ცოფის აცრის საჭიროებაზე, დანიშნულებასა და გვერდით მოვლენებზე გვესაუბრება “რეფერალური ჰოსპიტალი 2012”-ის ქირურგი-რაბიოლოგი ვახტანგ ნიკოლაძე.

• ბატონო ვახტანგ, რას წარმოადგენს ცოფის ვაქცინა?

- ცოფის ვაქცინა წარმოადგენს დასუსტებულ ცოფის ვირუსს, რომლის შეყვანის მიზანია, ორგანიზმმა გამოიმუშაოს ანტისხეულები ცოფის ვირუსისგან თავის დასაცავად. რაც უფრო ადრე დაიწყებს დაზარალებული ვაქცინაციას, მით უკეთესი იქნება შედეგი.

• რამდენად იცავს ვაქცინა დაავადებისგან?

- ცოფის ვაქცინაცია ორგვარია - პასიური და აქტიური. აქტიური ვაქცინაცია მიმართულია იმუნიტეტის გამომუშავებისკენ, ხოლო პასიურს ორგანიზმში შეჰყავს მზა ანტისხეულები მასში მოხვედრილი ცოფის ვირუსის გასანეიტრალებლად.

ამდენად, ცოფის საწინააღმდეგო დროული აქტიური და პასიური იმუნიზაცია იძლევა საფუძველს, რომ ადამიანს საფრთხე არ დაემუქრება.

• რომელ ცხოველთან ან ფრინველთან კონტაქტის შემდეგ უნდა გაკეთდეს ვაქცინაცია?

- ცოფით დაავადებული შეიძლება იყოს ნებისმიერი თბილსისხლიანი შინაური თუ გარეული ცხოველი. განსაკუთრებით საშიშია მღრღნელები, ღამურა, მელია, ტურა. ამიტომ ნებისმიერი კონტაქტისას, რომლის დროსაც ადამიანს მოხვდა ცხოველის ნერწყვი, არათუ კბენის, არამედ დაკაწვრისა და დადორბვლის შემთხვევაშიც კი, აუცილებელია კვალიფიციურ ქირურგ-რაბიოლოგთან კონსულტაცია და პროფილაქტიკური თუ სამკურნალო აცრების კურსი.

აცრისგან თავის შეკავება შეიძლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ცხოველი აცრილია და აქვს ამის დამადასტურებელი დოკუმენტი (ცოფის ბოლო აცრიდან გასული არ უნდა იყოს 11 თვე).

• როგორ უნდა დამუშავდეს ნაკბენი ან ნაკაწრი?

- უპირველეს ყოვლისა, უნდა ჩამოიბანოს საპნიანი წყლით, მის გარშემო არე მოსუფთავდეს ბეტადინის ხსნარით და გაკეთდეს ასეპტიკური ნახვევი. ნაკბენი ჭრილობის ქირურგიული დამუშავება არ შეიძლება, თუ არ არსებობს ამისთვის სასიცოცხლო ჩვენება - სისხლდენა, რომელიც საფრთხეს უქმნის პაციენტის სიცოცხლეს. სამი დღის განმავლობაში ჭრილობის გაკერვა არ არის რეკომენდებული.

• რა სიხშირით, რაოდენობითა და პერიოდულობით კეთდება ცოფის ვაქცინა?

- არსებობს ვაქცინაციის პროფილაქტიკური და სამკურნალო კურსი. პროფილაქტიკური კურსი კეთდება ნულოვან (ანუ იმავე), მე-3, მე-7 დღეს. თუ ცხოველმა კიდევ თოთხმეტი დღე იცოცხლა, შეიძლება აცრები შევწყვიტოთ, ხოლო თუ იგი დაიკარგა ან მოკვდა, ვაქცინაცია გრძელდება - მე-14, 28-ე დღეს. ეს უკვე სამკურნალო კურსია.

თუ ნაკბენი ხელის მტევანზე, სახეზე, ტერფზე, სასქესო ორგანოების არეშია, საჭიროა, პირველსავე დღეს გაკეთდეს ცოფის საწინააღმდეგო იმუნოგლობულინი წონის მიხედვით.

კანის დაზიანების შემთხვევაში ცოფის ვაქცინაციასთან ერთად აუცილებელია ტეტანუსის აცრაც.

• თუ ვაქცინაცია შეწყდა, იქნება თუ არა ადამიანი დაზღვეული დაავადებისგან? როგორ მოვიქცეთ ამ შემთხვევაში?

- ბევრი დაუდევრად იქცევა, აცრებს თვითნებურად წყვეტს, მათ სქემასა და გრაფიკს არღვევს, ამიტომ ორგანიზმში იმუნიტეტი გეგმაზომიერად ვერ გამომუშავდება. ასეთ დროს აუცილებელია, დაწყებულ იქნეს აცრების სქემა.

• კონტაქტიდან - კბენიდან ან დაკაწვრიდან - 2-3 დღის შემდეგ ან უფრო გვიან აქვს თუ არა აზრი ექიმ რაბიოლოგთან ვიზიტს? ეფექტურია თუ არა ამ შემთხვევაში ვაქცინაცია?

- ვაქცინაციის დაწყება არასოდეს არის გვიან, რადგან საინკუბაციო პერიოდი ცოფის ვირუსს საკმაოდ ხანგრძლივი აქვს: ზოგჯერ - 6 თვე, ხანდახან - 1 წელიც კი. გააჩნია დასნებოვნების ადგილს, დანერწყვის ხარისხს. ამიტომ აცრები იწყება მაშინ, როცა პაციენტი მიმართავს ექიმს.

• ვაქცინაციის შემდეგ როგორ მოვუაროთ თავს?

- ვაქცინაციის შემდეგ 6 თვით იკრძალება ალკოჰოლი ყოველგვარი სახითა და ოდენობით, ხოლო 10 დღით - ყოველგვარი საკვები, რომელსაც შეუძლია ალერგიული რეაქციის გამოწვევა. ეს აუცილებელია, რათა ექიმს კვებითი ალერგია მედიკამენტურში არ აერიოს.

• თუ პაციენტმა ალკოჰოლი მაინც მიიღო, ვაქცინაცია აზრს კარგავს?

- ვაქცინაციის დროს და მის შემდეგ ალკოჰოლის მიღება ხელს უშლის იმუნიტეტის ჩამოყალიბებას. გარდა ამისა, შესაძლოა ორგანიზმს ჰქონდეს ძლიერი ალერგიული რეაქცია.

• შეიძლება თუ არა ვაქცინაცია იმუნიტეტის დაქვეითებისას?

- ვაქცინაცია ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა ჩატარდეს.

• საინტერესოა ვაქცინაციის ფასიც. რა ღირს და რამდენად ხელმისაწვდომია იგი მოსახლეობისთვის?

- აცრა უფასოა. საყოველთაო დაზღვევა სავსებით ანაზღაურებს ვაქცინაციის კურსს.