პირის ღრუში ბინადარი ბაქტერიები
პირის ღრუში უამრავი მიკროორგანიზმი ბინადრობს, რომელთა შორისაა Streptococcus Mutans, Porphyromonas gingivalis, Actinomyces and Lactobacili.
ჩვენ ვერ ვხედავთ მათ შეუიარაღებელი თვალით, თუმცა ისინი უდიდეს გავლენას ახდენენ ჩვენს ჯანმრთელობაზე.
რა უნდა იცოდეს ადამიანმა პირის ღრუს მიკრობიომზე, რათა ხელი შეუწყოს ნორმალური მიკროფლორის ცხოველმყოფელობას და ამავდროულად თავი დაიცვას მავნე ბაქტერიებისაგან?
გახსოვდეთ, რომელი ბაქტერიები დაიდებენ ბინას თქვენს პირის ღრუში, დამოკიდებულია თქვენი პირის ღრუს ჰიგიენაზე, ჯანმრთელობის ზოგად მდგომარეობასა და გენეტიკაზე.
რა უნდა იცოდეთ მიკრობიომზე?
ადამიანთა დიდი ნაწილის პირის ღრუში დაახლოებით 35-დან 70 შტამამდე ბაქტერია იფურჩქნება. ისინი წარმოქმნიან ნადებს ენის ზედაპირზე, ეკვრიან კბილების მანანქარს და პირის ღრუს ლორწოვან გარსს. ეს ბაქტერიები, ჟანგბადის მოხმარების მიხედვით, იყოფა აერობებად და ანაერობებად. ანაერობული ბაქტერიები ჟანგბადის არარსებობის პირობებშიც კი ცოცხლობენ და მონაწილეობენ ბევრ პათოლოგიურ პროცესში. ზოგიერთი მათგანი (პრობიოტიკური ბაქტერიები) სასარგებლოა პირის ღრუსთვის და ხელს უწყობს საჭმლის მონელებას. ზოგჯერ ექიმები ნიშნავენ კიდეც მათ ადამიანის ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად და პირის ღრუს მიკროფლორის აღსადგენად.
მაგრამ არსებობს ძალიან ბევრი ბაქტერიული შტამი, რომლებიც იწვევს სტომატოლოგიურ დაავადებებს, რესპირატორულ ინფექციებს და კუჭ-ნაწლავის პათოლოგიებს.
ახალშობილის პირის ღრუში ბაქტერიები არ არის. თუმცა დაბადებიდან სულ რამდენიმე საათში ჩნდება პირველი შტამი – სტრეპტოცოცცუს სალივარიუს. დროთა განმავლობაში, ასაკის შესაბამისად, მიკრობიომის პოპულაცია სულ უფრო მეტად ფართოვდება და იცვლება.
თქვენ შეგიძლიათ აკონტროლოთ ბაქტერიების რაოდენობა მავნე ფლორის განადგურებით, სათანდო ჰიგიენით, რომელიც მოიცავს:
- კბილების წმენდას ჯაგრისითა და ძაფით;
- პირის ღრუს გამოვლებას შესაბამისი სავლებებით.
ანტიბაქტერიული ზემოქმედება აქვს ნერწყვს, ის კბილებიდან და ღრძილებიდან ბაქტერიებს ერთგვარად ჩამორეცხავს და აფერხებს მათ გამრავლებას. ამიტომაც ნორმალური ნერწყვდენა მეტად მნიშვნელოვანია ჩვენი ჯანმთელობისათვის. პირის ღრუში ბაქტერიების რაოდენობის კონტროლი გარკვეულწილად დამოკიდებულია სწორ კვებაზეც. აღნიშნული ფაქტორების გავლენით შესაძლებელია ჯანმრთელობის შენარჩუნება.
ყველაზე ფართოდ გავრცელებული ბაქტერიები
ადამიანთა დიდ ნაწილთან რამდენიმე ბაქტერიული შტამი იწვევს პირის ღრუს ანთებით პროცესებს:
- Streptococcus Mutans (streptokok mutansi) – ანაერობი, რომელიც თავისთავად უსაფრთხოა. მაგრამ, როდესაც ადამიანი მოიხმარს ტკბილეულს, ბაქტერია ურთიერთქმედებს შაქრებთან და გამოყოფს მჟავას, რომელიც დატყმას აყენებს კბილებს და რთავს მინანქრის დაზიანების პროცესს. ამ ბაქტერიას გამომუშავებული აქვს მდგრადობა დამაზიანებელი აგენტების მიმართ და ყოველთვის დომინირებს ჩვენს პირის ღრუში. ამ ბაქტერიას უკავშირებენ გულის დაავადებებს;
- Porphyromonas gingivalis – ანაერობული ბაქტერიაა, რომელიც პირის ღრუში არც ისე დიდი რაოდენობითაა. ის ღრძილებისა და პაროდონტის დაავადებათა ძირითადი მიზეზია. ეს მიკროორგანიზმი ზრდის სხვა ბაქტერიათა ვირულენტობას (დაავადების გამოწვევის უნარს);
- Actinomyces – ანაერობული ბაქტერიაა, რომელიც ძირითადად იბუდებს ღრძილებში. ის ყველაზე ფართოდ გავრცელებული მიზეზია სტომატოლოგიური პროცედურების დროს ჯანსაღი ქსოვილების დაავადებისა, რაც იწვევს აბსცესებს. ამ ბაქტერიის სახესხვაობები „ყვავის“ პაროდონტის დაავადებათა დროს. პირის ღრუს გარდა, ეს მიკროორგანიზმები იჭრებიან კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, მათ ფილტვის აბსცესის გამოწვევაც შეუძლიათ.
- Lactobacili – იგივე ლაქტობაქტერიები – ადამიანის სხეულის სხვადასხვა ნაწილში ცხოვრობენ. ისინი ხელს უწყობენ კარიესის განვითარებას, თუმცა მის პროვოცირებას არ ახდენენ. ეს ბაქტერიები შაქარს რძის მჟავად გარდაქმნიან, ნაერთად, რომელიც აზიანებს მინანქარს. საყურადღებოა, რომ ლაქტობაცილების ზოგიერთი სახეობა პრობიოტიკია და კარიესის პროფილაქტიკისათვის სასარგებლოდ გვევლინება.
როგორ დავაღწიოთ თავი მავნე ბაქტერიებს?
მკურნალობა და პროფილაქტიკა
არსებობს მარტივი მეთოდები, რომლებიც პირის ღრუში პათოგენური მიკროორგანიზმების კონტროლის საშუალებას იძლევა:
- პირის ღრუს ჰიგიენის დაცვა, კბილების წმენდის სწორი ტექნიკა;
- შაქრის შემცველი პროდუქტებისა და სასმელების მოხმარების შეზღუდვა;
- ორგანიზმში წყლის ცვლის ბალანსის დაცვა ნორმალური ნერწყვდენისათვის;
- იმ მავნე ჩვევების (მოწევა, ალკოჰოლიზმი) უკუგდება, რომლებიც პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის გამოშრობას და იმუნიტეტის დაქვეითებას იწვევს;
- კბილებისა და ღრძილების დროულად მკურნალობა;
- სტომატოლოგთან ვიზიტი ყოველ 6 თვეში.