მარიამ ფოლადაშვილი

მასში არსებობს რამდენიმე ხვრელი საიდანაც გულმკერდის ორგანოები მუცელში გადადიან, მათ შორისაა საყლაპავიც. ჩვეულებრივ, ხვრელი ვიწროა, მისი გაფართოებისას კი საყლაპავის ის მონაკვეთი, რომელიც მუცლის ღრუში უნდა ჩადიოდეს გულმკერდის ღრუსკენ გადაინაცვლებს. კუჭში არსებული საკვები და მჟავე წვენი საყლაპავში გადაისროლება, რაც გულძმარვის და გულმკერდის ტკივილის მიზეზი შეიძლება გახდეს.

საყლაპავის თიაქრის ზუსტი გამომწვევი მიზეზები უცნობია, სავარაუდოდ ის ასაკთან ერთად, დიაფრაგმის დასუსტების შედეგად ან მუცლის ღრუში მაღალი წნევის არსებობის ფონზე ვითარდება. საყლაპავის თიაქარი ნებისმიერ ადამიანს შეიძლება დაემართოს, თუმცა უფრო ხშირია 50 წელს გადაცილებულ ადამიანებში, მძიმე ფიზიკური დატვირთვის დროს, ჭარბწონიანებში. შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერმა ტრავმამ.(დაცემა, ჩამოვარდნა).

საყლაპავის თიაქარს იშვიათად აქვს რაიმე შესამჩნევი სიმპტომი. თუმცა შეიძლება გამოიწვიოს გასტრო-ეზოფაგური რეფლუქსის დაავადება. ამ დროს კუჭის მჟავა უკან საყლაპავში ადის. შესაძლოა საყლაპავი ძალიან დაზიანდეს, რადგანაც მისი დაცვა კუჭის წვენისგან სათანადოდ არ ხდება. ეს იწვევს გულძმარვას, ტკივილს გულმკერდის არეში, ყლაპვის პრობლემებს (დისფაგია). ხშირად ეშლებათ გულის, ფილტვის სხვადასხვა დაავადებებში.

საყლაპავის თიაქარის ორი ძირითადი სახეობა არსებობს: მოძრავი საყლაპავის თიაქარი - თიაქარი, რომელიც გულმკერდის ღრუში ზევით-ქვევით მოძრაობს და პარა-ეზოგაფული საყლაპავის თიაქარი - ამ დროს კუჭი დიაფრაგმის იმ ხვრელში ადის, სადაც საყლაპავი მილი გადის.

საყლაპავის თიაქარი იშვიათად იწვევს გართულებებს, თუმცა კუჭის წვენით საყლაპავი მილის ხანგრძლივმა დაზიანებამ შეიძლება გააჩინოს წყლულები, ნაწიბურები და გადააგვაროს საყლაპავი მილის უჯრედები.

საყლაპავის თიაქარის დიაგნოზირება ძირითადად რენტგენით და ენდოსკოპიით შეიძლება.

მოძრავი საყლაპავის თიაქრის მკუნრალობა, უმეტესწილად გასტრო-ეზოფაგური რეფლუქსის სიმპტომების შემსუბუქებისკენ არის მიმართული, ცხოვრების სტილის შეცვლა და მედიკამენტებით მკურნალობა ეფექტური მეთოდია.

უმჯობესია მიირთვათ დღეში რამდენიმეჯერ, მცირე ულუფებით. ჭამის ან სითხის მიღების შემდეგ დაახლოებით ერთი საათის განმავლობაში არ დაწვეთ. კვებითი რაციონიდან ამოიღეთ ყველა ის საკვები, რომელიც სიმპტომებს აუარესებს.

ოპერაცია იმ შემთხვევაშია რეკომენდირებული, თუ პაციენტს მედიკამენტებით ხანგრძლივი მკურნალობის კურსის ჩატატარება არ სურს, ან სხვა მკუნრალობის მეთოდებმა შედეგი არ გამოიღო. სტანდარტად მიღებულია ლაპაროსკოპიული მეთოდით მკურნალობა.

ხშირად საყლაპავის დიაფრაგმული ხვრელის თიაქრის აღმოჩენა მაშინ ხდება, როდესაც ექიმს გულძმარვის გამო მიმართავენ. გულძმარვა უმეტესად ზომიერია. თუ ის მეტისმეტად შემაწუხებელია, ხშირია, თან სდევს ასთმის შეტევები, ხველა, ხიხინი, ყელის ტკივილი, ყლაპვის გაძნელება, ტკივილი გულმკერდში, აუცილებლად უნდა მიმართოთ ექიმს. დიდი ზომის თიაქრის არსებობის შემთხვევაში, თუ შეგაწუხებთ გულმკერდის უეცარი, ძლიერი ტკივილი, სუნთქვის გაძნელება ან ყლაპვის დარღვევა, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს.