სიმსუქნე ზრდის 16 დაავადების განვითარების რისკს - მკურნალი.გე

ლალი ჩხიკვაძე

• ჯონს ჰოპკინსის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ სიმსუქნე, განსაკუთრებით მაღალი ხარისხის, მჭიდრო კავშირშია 16 გავრცელებულ დაავადებასთან. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში NEJM Evidence.

მეცნიერებმა გააანალიზეს აშშ-ს ისტორიაში ყველაზე დიდი კვლევის "ყველა ჩვენგანი" 270 000-ზე მეტი მონაწილის მონაცემები. ის ჯანდაცვის ეროვნულმა ინსტიტუტმა 2018 წელს დაიწყო.

სამუშაოს მიზანი იყო სხეულის მასის ინდექსის (BMI) და რიგ ქრონიკულ დაავადებებს შორის კავშირის შესწავლა.

BMI-ზე დაყრდნობით, მონაწილეები დაყვეს რამდენიმე ჯგუფად: ნორმალური წონა, ჭარბი წონა და სიმსუქნე.

• მკვლევარებმა გამოთვალეს, თუ რამდენად ხშირად აღმოაჩინეს 16 მდგომარეობა თითოეულ ქვეჯგუფში: ჰიპერტენზია, ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტი, სისხლში მაღალი ლიპიდები, გულის უკმარისობა, წინაგულების ფიბრილაცია, ათეროსკლეროზი, თირკმელების ქრონიკული დაავადება, ფილტვის ემბოლია, ნაღვლის ბუშტის კენჭები, ღრმა ვენების თრომბოზი, ჩიყვი, ღვიძლის დაავადება, ძილის აპნოე, ოსტეოართრიტი.

გაირკვა, რომ მონაწილეთა 42,4%-ს სიმსუქნე აწუხებდა: 21,2%-ს დაუსვეს I სტადია, 11,3%-ს II სტადია, 9,8%-ს კი III სტადია. რაც უფრო მაღალია სიმსუქნის ხარისხი, მით მეტია შესწავლილი 16-ვე დაავადების განვითარების რისკი. ყველაზე აშკარა კავშირი აღმოაჩინეს III ხარისხის სიმსუქნესა და ძილის აპნოეს (თითქმის 11-ჯერ გაზრდილი რისკი), დიაბეტის (7,7-ჯერ) და ღვიძლის მეტაბოლურ დაავადებას(6,7-ჯერ) შორის. სხვა დაავადებები, როგორიცაა ასთმა და ოსტეოართრიტი, ასევე უფრო ხშირი იყო ჭარბწონიან ადამიანებში.

ავტორები ხაზს უსვამენ, რომ სიმსუქნის სიხშირე მატულობს მთელ მსოფლიოში და კვლევის შედეგები შეიძლება გახდეს საფუძველი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ახალი სტრატეგიებისა და მკურნალობის კლინიკური მიდგომების შემუშავებისთვის.

მარილიან საკვებზე დამოკიდებულება ზრდის სიმსუქნის რისკს

რეკომენდებულია დღეში 5 გრამამდე მარილის მიღება.

ფინეთის ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობის ინსტიტუტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ადამიანებს, რომლებიც ბევრ მარილს მოიხმარენ, უფრო ხშირად უვითარდებათ ზოგადი ან აბდომინური სიმსუქნე. კვლევის შედეგები წარმოდგენილი იქნება სიმსუქნის ევროპულ კონგრესზე 11-14 მაისს (ECO 2025, ესპანეთი).

კვლევაში მონაწილეობდა 18 წლის და მეტი ასაკის 2222 მამაკაცი და 2792 ქალი. სუბიექტებს სთხოვეს მიეწოდებინათ დეტალური ინფორმაცია მათი კვების შესახებ, რათა შეეფასებინათ ნატრიუმის (სუფრის მარილის კომპონენტი) მიღება. ზოგიერთ მონაწილეს (558 მამაკაცი და 702 ქალი) ასევე აუღეს შარდის ნიმუშები, რადგან ის შეიცავს მარილის დამუშავების ქვეპროდუქტებს.

მეორე ეტაპზე ყველა მონაწილეს გაუზომეს წელის გარშემოწერილობა და წონა. შედეგებმა აჩვენა, რომ ნატრიუმის საშუალო ყოველდღიური მიღება იყო 12 გრამი მამაკაცებისთვის და ცხრა გრამი ქალებისთვის. აღსანიშნავია, რომ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს ხუთ გრამამდე მოხმარებას.

მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს, რომ მათ, ვინც ჭამდა მარილიან საკვებს და მათ, ვისაც შარდში ნატრიუმის მაღალი შემცველობა ჰქონდა, უფრო ხშირად განუვითარდათ ზოგადი ან აბდომინური სიმსუქნე - ცხიმოვანი გროვები ტანსა და შინაგან ორგანოებში. მკვლევარებმა გამოთვალეს, რომ ქალებში, რომლებიც მოიხმარდნენ ბევრ ნატრიუმს, 4,3-ჯერ გაიზარდა სიმსუქნის რისკი და 3,4-ჯერ გაიზარდააბდომინური სიმსუქნის რისკი. მამაკაცებისთვის გაზრდილი რისკი იყო 6.0 და 4.7-ჯერ შესაბამისად.

მეცნიერებმა აღნიშნეს, რომ არანაირი კავშირი მარილის ბოროტად გამოყენებასა და ულტრა დამუშავებულ საკვებს (ჩიფსები, სწრაფი კვება, მარილიანი სოუსები) შორის არ დაფიქსირებულა. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ ჭარბი ნატრიუმი გავლენას ახდენს სხეულის წონაზე უცნობი მექანიზმების მეშვეობით.