როგორ ვიკვებოთ შაქრიანი დიაბეტის დროს
ამ კითხვით მივმართეთ აკად. მ. ივერიელის სახ. ენდოკრინოლოგიის, მეტაბოლოგიისა და დიეტოლოგიის ცენტრ "ენმედიცის" ექიმ ენდოკრინოლოგს მანანა ანუას.
- "შაქრიანი დიაბეტი დაავადება კი არა, ცხოვრების წესია"; "შაქრიანი დიაბეტი იგივეა, რაც გადატვირთულ ტრასაზე მანქანით სვლა - მოძრაობის წესები უნდა იცოდე", - ამბობს გერმანელი ექიმი მიშელ ბერგერი. ჩვენ კი, ჩვენი მხრივ, დავამატებდით: მოძრაობის წესებთან ერთად უნდა იცოდე მანქანის მართვაც.
ცხოვრების ჯანსაღი წესი, რომლის უმთავრესი პრინციპები სწორი კვება და ადეკვატური ფიზიკური დატვირთვაა, არის ფუნდამენტი, რომელზეც შენდება მკურნალობა შაქრიანი დიაბეტის დროს. დიეტოთერაპია მკურნალობის წამყვანი ელემენტია, ხოლო II ტიპის დიაბეტის დროს მას განსაკუთრებული, კოლოსალური მნიშვნელობა ენიჭება. თუ სწორად იქნა გაგებული და ზედმიწევნით იქნა დაცული დიეტური კვების პრინციპები, დიეტოთერაპიამ შესაძლოა ტაბლეტთერაპიის საჭროებაც კი მოხსნას (რა თქმა უნდა, ეს ექიმმა ენდოკრინოლოგმა უნდა გადაწყვიტოს, რომელიც ავადმყოფს ინდივიდუალურად შეურჩევს დიეტოთერაპიის რეჟიმს).
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
დიაბეტით დაავადებულის საკვები უნდა იყოს მრავალფეროვანი, შეიცავდეს ცილებს, ცხიმებსა და ნახშირწყლებს ნორმირებული ოდენობით, ასევე - ვიტამინებსა და მინერალურ ნივთიერებებს.
II ტიპის შაქრიანი დიაბეტის ერთ-ერთი ყველაზე ხშირი მიზეზი ჭარბი წონაა. ჭარბი ცხიმოვანი ქსოვილი ხელს უშლის ინსულინის მოქმედებას, რის გამოც პანკრეასი ზეწოლას განიცდის, ზომაზე მეტად იტვირთება და ინსულინის გაძლიერებულ სეკრეციას იწყებს. სისხლში შაქრის შემცველობა ერთხანს ნორმის ფარგლებში რჩება, მაგრამ თანდათან პანკრეასს უფრო და უფრო მეტად უჭირს გაძლიერებულ რეჟიმში მუშაობა, იფიტება მისი ბეტა უჯრედების რეზერვი და ხდება შაქრიანი დიაბეტის მანიფესტაცია. ამ დროს შაქარი სისხლში ნორმულ მაჩვენებლებს აღემატება.
II ტიპის შაქრიანი დიაბეტის ჩამოყალიბების ალბათობაზე მიუთითებს სიმსუქნე, ჰიპერქოლესტერინემია - ლიპიდური ცვლის მოშლა - და მაღალი არტერიული წნევა. ამ ნიშნების ერთობლიობა, წესისამებრ, II ტიპის შაქრიანი დიაბეტის პრელუდიაა. როგორც უკვე აღვნიშნეთ, დაავადებულთა უმრავლესობა ჭარბწონიანია. ეს ნათელს ხდის, რამდენად მნიშვნელოვანია კვების სწორი რეჟიმი. როდესაც გავაცნობიერებთ, რატომ უნდა დავიცვათ დიეტა, მხოლოდ მაშინ ვინტერესდებით, როგორ გავაკეთოთ ეს.
ნახშირწყლები, რომლებსაც დიდი ოდენობით შეიცავს პურეული და სახამებლიანი პროდუქტები, ორგანიზმში ბიოქიმიური პროცესების შედეგად გლუკოზამდე იშლება. გლუკოზა ინსულინის გამოყოფას ასტიმულირებს. რაც უფრო მეტია სისხლში გლუკოზა, მით უფრო მეტი ინსულინია საჭირო მისი უტილიზაციისთვის. როდესაც სისხლში შაქრის დონე მყარად იმატებს, პანკრეასი ვეღარ ახერხებს საკმარისი ინსულინის გამომუშავებას, ჩვენ კი ჩვეულ რეჟიმში ვაგრძელებთ კვებას და ნახშირწყლების მიღებას, რაც აუცილებლად გამოიწვევს პანკრეასის ბეტა უჯრედების გამოფიტვას და II ტიპის შაქრიანი დიაბეტის ჩამოყალიბებამდე მიგვიყვანს. უნდა გვახსოვდეს, რომ შაქრიანი დიაბეტის დროს სამიზნეს წარმოადგენს სისხლძარღვები (განსაკუთრებით - წვრილი), რომელთა კედლებში სერიოზული ცვლილებები მიმდინარეობს.
II ტიპის შაქრიანი დიაბეტის დროს ნახშირწყლოვანთან ერთად ხშირად დარღვეულია ლიპიდური ცვლაც, მომატებულია ქოლესტერინის დონე, სისხლის კოაგულაციური თვისებები. ეს ყველაფერი ერთად სათავეს უდებს ძალიან საშიშ დაავადებებს: დიაბეტურ რეტინოპათიას, რომელიც შეიძლება სიბრმავით დასრულდეს, თირკმლის ქრონიკულ უკმარისობას, ქვედა კიდურების ანგიოპათიას, რომლის კლინიკური გამოვლინებაა დიაბეტური განგრენა, ინფარქტს, ინსულტს და სხვა. როდესაც გვეცოდინება, რა გართულებებს შეიძლება ველოდეთ, უფრო მეტი ყურადღებით მოვეკიდებით ჩვენი ცხოვრების წესს, განსაკუთრებით - კვებას.
ბევრმა ალბათ არ იცის, რომ დიდ მეცნიერს აკაკი შანიძეს 46 წლისას აღმოაჩნდა შაქრიანი დიაბეტი. მიუხედავად ამისა, მან საუკუნეს გადააბიჯა და ბოლომდე შეინარჩუნა ფიზიკური და გონებრივი მხნეობა. იგი მეცნიერებაში საკუთარ მიღწევებს და სიცოცხლის ხანგრძლივობას შაქრიან დიაბეტს უმადლოდა. ამ მაგალითით იმის თქმა მინდა, რომ ეს დაავადება ადამიანს უფრო მოწესრიგებულსა და მობილიზებულს ხდის.
