სინდრომი - “ალისა საოცრებათა ქვეყანაში”  - რა იწვევს მას? - მკურნალი.გე

მარიამ ფოლადაშვილი

"ალისა საოცრებათა ქვეყანაში" სახელწოდებით ცნობილი, იშვიათი მდგომარეობა იწვევს საგნების ზომის აღქმის ცვლილებას, ისინი უფრო დიდი ან პატარა ჩანს, ვიდრე სინამდვილეშია. ეს შეიძლება მოხდეს რამდენიმე მიზეზის გამო, ბევრი დროებითი ან განკურნებადია.

რა არის "ალისა საოცრებათა ქვეყანაში" სინდრომი?

ალისა საოცრებათა ქვეყანაში, AIWS, არის იშვიათი მდგომარეობა, რომელიც არღვევს ტვინის უნარს, გადაამუშაოს სენსორული მონაცემები. შეფერხება გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ აღიქვამთ თქვენს გარშემო არსებული ნივთების ზომას, საკუთარი სხეულის შეგრძნებას ან გარეგნობას, ან ორივეს ერთად. მას ასევე შეუძლია დაამახინჯოს რეალობის აღქმა.

ვისზე მოქმედებს ალისა საოცრებათა ქვეყანაში?

AIWS ყველაზე გავრცელებულია ბავშვებში. ზოგიერთი კვლევა მიუთითებს, რომ შემთხვევების თითქმის ორი მესამედი ხდება 18 წლამდე ასაკის ადამიანებში. გარდა ბავშვებისა, AIWS უფრო ხშირია ტვინთან დაკავშირებული გარკვეული პრობლემების მქონე ადამიანებში.

რამდენად ხშირია AIWS?

AIWS იშვიათია. ეს ნაწილობრივ იმიტომ ხდება, რომ შეზღუდულია კვლევა იმის შესახებ, თუ რამდენად ხშირად ხდება ის. ზოგიერთი ხელმისაწვდომი კვლევა მიუთითებს, რომ თინეიჯერების 30%-მდე განიცდის AIWS სიმპტომების ხანმოკლე ეპიზოდებს.

ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც AIWS-ზე ასე ცოტა ხელმისაწვდომი კვლევაა, არის ის, რომ ის თითქმის ყოველთვის დროებითია. მისი გამომწვევი მრავალი მდგომარეობა ასევე ხანმოკლეა, ამიტომ AIWS-ის ეფექტი დიდხანს არ გრძელდება.

როგორ მოქმედებს AIWS სხეულზე?

ექსპერტების უმეტესობა ანაწილებს AIWS-ის სიმპტომებს სხვადასხვა ტიპებად. მიუხედავად იმისა, რომ არცერთი ტიპი პირდაპირ არ მოქმედებს სხეულზე, ერთმა ტიპმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს იმაზე, თუ როგორ გრძნობთ საკუთარ სხეულს. ეს იმიტომ ხდება, რომ AIWS არღვევს ტვინის უნარს, აკონტროლოს სხეული პოტენციური პრობლემებისა და ცვლილებების დროს.

სიმპტომები იყოფა შემდეგნაირად:

დარღვევები საკუთარი თავის აღქმაში - ადამიანებს უჭირთ საკუთარი სხეულის ზომისა და შეგრძნებების სწორად აღქმა, ან მთელი სხეულის ან მხოლოდ კონკრეტული ნაწილების. ის ასევე ცვლის რეალობის აღქმას, უნარს, იგრძნოთ კავშირი თქვენს სხეულთან და თქვენს ემოციებთან, ასევე დროის გასვლასთან. ეს ფორმა შემთხვევათა დაახლოებით 9%-ს შეადგენს.

დარღვევები ვიზუალურ აღქმაში - გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ ამუშავებს თქვენი ტვინი იმას, რასაც ირგვლივ ხედავთ. ეს არის ყველაზე გავრცელებული ფორმა, რომელიც შეადგენს შემთხვევების დაახლოებით 75%-ს.

კომბინირებული სიმპტომები - ეს ხდება მაშინ, როდესაც თქვენ განიცდით სიმპტომებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ როგორც თქვენს თვითაღქმაზე, ასევე ვიზუალურ დამუშავებაზე.

სიმპტომები და მიზეზები

რა სიმპტომები ახასიათებს "ალისა საოცრებათა ქვეყანაში" სინდრომს?

სიმპტომები, რომლებიც შეიძლება განვითარდეს იყოფა ორ კატეგორიად: თვითაღქმის დარღვევებით გამოწვეული სიმპტომები ან ვიზუალური აღქმის დარღვევებით გამოწვეული სიმპტომები. ადამიანებს ასევე შეიძლება ჰქონდეთ ორივე სახის სიმპტომი, მაგრამ ვიზუალური აღქმის სიმპტომები ბევრად უფრო ხშირია.

საკუთარი თავის აღქმის დარღვევის სიმპტომები

ტვინი აკონტროლებს და მართავს სხეულის ფუნქციებს. ეს ძალზე მნიშვნელოვანია, რადგან ის გინარჩუნებთ უსაფრთხოებას და ჯანმრთელობას. ამ უნარის შეფერხება დაკავშირებული შეიძლება იყოს AIWS-ის თვითაღქმის დარღვევის სიმპტომებთან. ეს მოიცავს:

ცვლილებებს სხეულის აღქმაში - ამან შეიძლება გამოიწვიოს თქვენი სხეულის ნაწილის აღქმა, როგორც ძალიან დიდად, ნაწილობრივი მაკროსომატოგნოზია, ან ძალიან მცირედ, ნაწილობრივი მიკროსომატოგნოზია. ამ ეფექტმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს მთელ სხეულში უჩვეულო სიმაღლის, ტოტალური მაკროსომატოგნოზია, ან უჩვეულოდ სიდაბლის, ტოტალური მიკროსომატოგნოზია, შეგრძნება.

დერეალიზაცია - ეს არის დისოციაციის ფორმა, როდესაც გრძნობთ თავს სამყაროსგან მოწყვეტილად.

დეპერსონალიზაცია - ამ ტიპის დისოციაციისას გრძნობთ მოწყვეტას საკუთარი სხეულისგან, აზრებისგან ან გრძნობებისგან.

ორად გაყოფის შეგრძნება - ცნობილია, როგორც სომატოფსიქიკური დუალურობა. ადამიანები ხშირად აღწერენ ამას, როგორც განცდას, თითქოს ორად იყოფიან. ეს მათ აგრძნობინებს, თითქოს მათი სხეულის მარცხენა და მარჯვენა ნახევარი ცალ-ცალკე არსებობენ, მაგრამ გრძნობენ ორივეს.

დროის აღქმის დარღვევა - ეს ცვლის უნარს განსაჯოთ დროის მსვლელობა. ადამიანები, რომლებიც განიცდიან ამას, შეიძლება გრძნობდნენ, რომ დრო ჩერდება, მნიშვნელოვნად შენელებულია ან აჩქარებულია.

ვიზუალური აღქმის დარღვევის სიმპტომები

AIWS-ის ყველაზე გავრცელებული სიმპტომები გავლენას ახდენს ვიზუალურ აღქმაზე. ეს ნიშნავს, რომ სიმპტომები გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ ხედავთ თქვენს გარშემო არსებულ ნივთებს.

ეს მოიცავს:

ცვლილებებს ზომაში - ობიექტები შეიძლება გამოიყურებოდეს უფრო დიდი, მაკროფსია, ან უფრო პატარა, მიკროფსია, ვიდრე სინამდვილეში არიან.

მანძილის ცვლილებები - ობიექტები შეიძლება უფრო ახლოს, პელოფსია,ან უფრო შორს, ტელეოფსია, ჩანდეს, ვიდრე სინამდვილეში არიან.

ობიექტების გარეგნობის ცვლილებები - ობიექტები შეიძლება დამახინჯებულად გამოიყურებოდეს. სწორი ხაზები შეიძლება გამოიყურებოდეს ტალღისებრი ან სქელი. ვერტიკალურად ან ჰორიზონტალურად გასწორებული ხაზები შეიძლება გამოიყურებოდეს დახრილი.

რა იწვევს "ალისა საოცრებათა ქვეყანაში" სინდრომს?

ექსპერტებმა ზუსტად არ იციან რატომ ხდება AIWS, მაგრამ მათ იციან, რომ არსებობს მრავალი პირობა და გარემოება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ეს.

შესაძლო მიზეზები მოიცავს:

შაკიკი - AIWS-ის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მიზეზი შაკიკის აურაა. ეს ასევე შეიძლება მოხდეს სხვა სახის თავის ტკივილებთან, როგორიცაა კლასტერული თავის ტკივილი და მუცლის შაკიკი.

ინფექციები - ბაქტერიული და ვირუსული ინფექციები AIWS-ის გავრცელებულ მიზეზებს შორისაა. ზოგიერთი უფრო სავარაუდო ინფექცია, რომელიც იწვევს მას, მოიცავს ეპშტეინ-ბარის ვირუსს, A ტიპის ან H1N1 გრიპს, ვარიცელას, ვირუსი, რომელიც იწვევს ჩუტყვავილას, ტიფურ ცხელებას, ლაიმის დაავადებას და სკარლეტ ცხელებას. ეს არის ბავშვებში AIWS-ის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი.

კრუნჩხვები - ადამიანებს, რომლებსაც აქვთ კრუნჩხვასთან დაკავშირებული პრობლემები, განსაკუთრებით ეპილეფსია, შეიძლება განიცადონ AIWS.

ინსულტი - სისხლის ნაკადის უეცარმა დაკარგვამ შეიძლება დაარღვიოს ტვინის იმ უბნების ფუნქციონირება, რომლებიც აკონტროლებენ თვითაღქმას და ვიზუალურ აღქმას.

ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობები - ესენია შიზოფრენია, შიზოაფექტური აშლილობა, დეპრესიული აშლილობები.

თავის ტვინის სიმსივნეები.

ტვინის დეგენერაციული დაავადებები - არსებობს ცნობები, რომ AIWS შეიძლება გამოწვეული იყოს ისეთი მდგომარეობით, როგორიცაა კრეიფცელდტ-იაკობის დაავადება. თუმცა, ეს ძალიან იშვიათია.

როგორ ხდება AIWS დიაგნოზი?

არ არსებობს კონკრეტული გზა AIWS-ის დიაგნოზისთვის. ეს იმიტომ ხდება, რომ მდგომარეობა იშვიათია და, როგორც წესი, ხანმოკლეა, ამიტომ არ არსებობს ოფიციალური კრიტერიუმები.

ყველაზე სავარაუდო გზა, რომ ექიმი დაადგენს ამ მდგომარეობას, არის კითხვების დასმა სიმპტომების შესახებ. ისინი ასევე ატარებენ ნევროლოგიურ გამოკვლევას, რათა დადგინდეს, გაქვთ თუ არა რაიმე პრობლემა ტვინის სხვა ტიპის დისფუნქციასთან. მათ ასევე შეიძლება გირჩიონ გარკვეული ტიპის დიაგნოსტიკური ტესტები ტვინთან დაკავშირებული სხვა მდგომარეობების მოსაძებნად ან გამოსარიცხად.

რა ტესტები ტარდება ამ მდგომარეობის დიაგნოსტიკისთვის?

ყველაზე სავარაუდო ტესტები მოიცავს:

კომპიუტერული ტომოგრაფია, CT, ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია, MRI - ამ ტესტებს შეუძლიათ მოძებნონ სტრუქტურული ცვლილებები ან სხვა პრობლემები ტვინში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს AIWS.

წელის პუნქცია - ცერებროსპინალური სითხის თხელი ფენა გარს აკრავს ტვინს და ზურგის ტვინს. ლაბორატორიულ ტესტებს შეუძლიათ მოძებნონ ინფექციის ნიშნები ცერებროსპინალურ სითხეში, რაც AIWS-ის გამომწვევი ინფექციის დიაგნოსტირებისთვის არის საჭირო.

ელექტროენცეფალოგრამა - ეს ტესტი აანალიზებს ტვინში ელექტრულ აქტივობას. ეს არის ძირითადი ტესტი ტვინთან დაკავშირებული მდგომარეობების დიაგნოსტიკისთვის, როგორიცაა კრუნჩხვები და ეპილეფსია.

ვიზუალური გამომწვევები - ეს ტესტი აანალიზებს თვალებს და სიგნალებს, რომლებიც ტვინს გადაეცემა. ადგენს თვალებისა და ოპტიკური ნერვების ფუნქციონირებას, რომლებიც თვალებსა და ტვინს აკავშირებს.

როგორ მკურნალობენ AIWS და არის თუ არა განკურნებადი?

AIWS-ის მკურნალობის ყველაზე გავრცელებული გზა არის მისი გამომწვევი მიზეზების მკურნალობა.

გამომწვევი მიზეზიდან გამომდინარე არსებობს მკურნალობის სხვადასხვა გზები. ექიმს შეუძლია განსაზღვროს მკურნალობის გეგმა.

გამომდინარე იქიდან, რომ AIWS-ის გამომწვევი მიზეზი შესაძლოა სერიოზული იყოს, არ უნდა სცადოთ მისი დამოუკიდებლად დიაგნოზირება ან მკურნალობა.

დრო, რომელიც სჭირდება გამოჯანმრთელებას დამოკიდებულია გამომწვევ მიზეზზე და მიღებულ მკურნალობაზე.

რამდენ ხანს გრძელდება AIWS?

AIWS შეიძლება გაგრძელდეს დროის სხვადასხვა მონაკვეთში, იმისდა მიხედვით, თუ რა იწვევს მას. ეს ჩვეულებრივ დროებითია და AIWS-ის ეპიზოდები შეიძლება გაგრძელდეს მხოლოდ წუთები ან საათები. თუმცა, სხვა ფაქტორებმა შეიძლება გაახანგრძლივოს იგი.

როგორ შევამცირო AIWS-ის განვითარების რისკი

AIWS ხდება არაპროგნოზირებადი გამომწვევბიდან გამომდინარე და იმ მიზეზების გამო, რომლებიც ექსპერტებმა ჯერ კიდევ არ იციან. ამიტომ, მისი პრევენცია რთულია.

თუმცა, ეს მდგომარეობა იშვიათია და უმეტეს შემთხვევაში სწრაფად ქრება.

მიუხედავად იმისა, რომ AIWS, ჩვეულებრივ, არ არის საშიში, არ უნდა უგულებელყოთ სიმპტომები. რადგან AIWS შეიძლება განვითარდეს ისეთი სერიოზული მდგომარეობების გამო, როგორიცაა ინსულტი ან ტვინის ინფექცია.

დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოთ სამედიცინო დახმარებას, თუ გაქვთ ცხელება, ტვინთან ან ნერვულ სისტემასთან დაკავშირებული ინფექციების სხვა სიმპტომები. ეს მოიცავს:

• დაბნეულობას, გაღიზიანებას;
• საუბრის ან მოძრაობის გაძნელებას;
• კრუნჩხვებს;
• მოულოდნელად გონების დაკარგვას