მარიამ ფოლადაშვილი

მათი მთავარი როლი არის საკვები ნივთიერებების და ჟანგბადით მდიდარი სისხლის მიწოდება ყველა ორგანოში, ქსოვილსა და უჯრედში.

ჯანსაღი არტერია უდრის ჯანმრთელ და ბედნიერ გულს.

როგორც ჰიპოკრატემ, დასავლური მედიცინის ბერძენმა ფუძემდებელმა, თქვა: "დაე, საკვები იყოს შენი წამალი და წამალი იყოს შენი საკვები", ჯანსაღი კვება სასიცოცხლოდ აუცილებელია.

ჯანსაღი დიეტა არა მხოლოდ კარგია გულისთვის, არამედ აუმჯობესებს ცხოვრების საერთო ხარისხს.

რაფინირებული მარცვლეულისა და შაქრის ნაცვლად, იფიქრეთ ბოსტნეულზე, ზეითუნის ზეთზე, თევზზე, თხილეულზე და ხილზე.

არტერიები და მათი როლი

არტერიები ქმნიან გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მნიშვნელოვან ნაწილს და აგზავნიან სისხლს გულიდან სხეულის სხვა რეგიონებში. ისინი ელასტიური სისხლძარღვებია და საკმარისად ძლიერები არიან, რომ გაუძლონ მაღალი ტუმბოს წნევას, რომელსაც გული აწარმოებს.

მათი როლიდან გამომდინარე, არტერიები იყოფა ორად.

ფილტვის არტერიები

ფილტვის არტერიები ატარებენ დეოქსიგენურ სისხლს გულიდან ფილტვებამდე. აქ სისხლი ჟანგბადით ივსება. ის მონაწილეობს ნახშირორჟანგის მოცილებაში და სისხლში ჟანგბადის დამატებაში.

სისტემური არტერიები

სისტემური არტერიები სისტემური მიმოქცევის ნაწილია და ჟანგბადით მდიდარ სისხლს სხეულის დანარჩენ ნაწილს აწვდის. ის სასიცოცხლო როლს ასრულებს სისხლით მომარაგებაში.

11 საკვები და სასმელი ჯანსაღი არტერიებისთვის

ბროწეულის წვენი

• ბროწეული ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე პერსპექტიულ გულის დამცავ საშუალებად. ის დატვირთულია უნიკალური ანტიოქსიდანტებით, რომლებსაც შეუძლიათ თავიდან აგცილოტ და ნაწილობრივ შეცვალონ გულ-სისხლძარღვთა დაავადების ეფექტი არტერიებზე. საძილე არტერიები ხშირად მიდრეკილია ათეროსკლეროზისკენ, რაც იწვევს სქელ და შევიწროებულ არტერიებს.
• კვლევამ აჩვენა, რომ ადამიანები, რომლებიც რეგულარულად მოიხმარდნენ ბროწეულის წვენს, აჩვენეს დაახლოებით 30%-ით შემცირებული კაროტიდის სისქე.
• ბროწეულის წვენი ხელს უშლის არტერიების კედლების დაზიანებას სისხლის ნაკადის გაუმჯობესებით და თავისუფალ რადიკალებთან ბრძოლით.
• თრგუნავს “ცუდი” ქოლესტერინის დაჟანგვას, რომელიც არის პოტენციურად მავნე ცუდი ქოლესტერინი.
• იგი მხარს უჭერს აზოტის ოქსიდის სინთეზს, რაც აუცილებელია არტერიებზე ანთების საწინააღმდეგო ეფექტისთვის.
• ამცირებს ოქსიდაციურ სტრესს

ფორთოხლის წვენი

• ფორთოხლის წვენის დალევა ხელს უშლის არტერიების გამკვრივებას. ჰესპერიდინი, ბუნებრივი მცენარეული ნაერთის არსებობა ფორთოხლის წვენში, ხელს უშლის არტერიების შევიწროებას და გამკვრივებას ქოლესტერინი დონის შემცირებით. ის, თავის მხრივ, არტერიებს ელასტიურს ხდის. გარდა ამისა, ფორთოხლის წვენი კვებავს არტერიების დამცავ უჯრედებს, რადგან ის C ვიტამინით მდიდარი სასმელია.

პომიდვრის წვენი

• საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ერთი ჭიქა პომიდვრის წვენი ხელს უშლის გულის დაავადებებს. კვლევებმა აჩვენა, რომ პომიდორში შემავალი ლიკოპენი არტერიებს სიჯანსაღეს უნარჩუნებს. პომიდვრის წვენით მოწოდებული ძლიერი ანტიოქსიდანტები ხელს უწყობს არტერიებში ნადების დაგროვების შემცირებას. მეტიც, ის აკონტროლებს არტერიულ წნევას და მაღალ ქოლესტერინს, რომლებიც არტერიების დაზიანების ორი ფაქტორია. დალიეთ ახალი პომიდვრის წვენი, რომ მიიღოთ უკეთესი სარგებელი.

მწვანე ჩაი

• მწვანე ჩაის დალევა წონის დაკლებისა და სუფთა კანისთვის სასარგებლოა, თუმცა, დღესდღეობით, მწვანე ჩაი ცნობილია თავისი განსაკუთრებით დადებითი ეფექტით დახშულ არტერიებზე. მაგალითად, კვლევის მიხედვიტ, ადამიანები, რომლებიც მეტ მწვანე ჩაის მოიხმარდნენ, ნაკლებად ჰქონდათ კორონარული არტერიის დაავადება. გარდა ამისა, მწვანე ჩაი შეიცავს კატექინებს პოლიფენოლურ ნაერთებს, რომლებიც ამცირებს კორონარული არტერიის დაავადების რისკს. აქედან გამომდინარე, მწვანე ჩაი ხელს უყწობს არტერიების ჯანმრთელობას.

კენკრა

• ხელმისაწვდომია კენკრის მრავალი სახეობა, როგორიცაა მარწყვი, მოცვი, მაყვალი. ისინი ყველა მსგავსია ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტით - მათში გულისთვის სასარგებლო, ფლავონოიდური ანტიოქსიდანტების სიმრავლე. ანტიოქსიდანტები აძლიერებენ გულის ჯანმრთელობას და მხარს უჭერენ არტერიების ჯანმრთელობა.
• კვლევებმა აჩვენა, რომ კენკრასში არსებულ ანთოციანინებს შეუძლიათ შეამცირონ ოქსიდაციური სტრესი, ანთება და შეინარჩუნონ ჯანსაღი არტერიები.
• ეს ნაერთები არეგულირებს ცუდ ქოლესტერინს, არტერიულ წნევას და სისხლში შაქარს.

სელის თესლი

• სელის თესლი ხელს უწყობს არტერიების დახშობის თავიდან აცილებას, რადგან მათ აქვთ მდიდარი ბოჭკოვანი შემცველობა. ის გულის ჯანმრთელობისთვის სუპერ საკვებად ითვლება. ბოჭკოებთან ერთად, სელის თესლი უზრუნველყოფს მცენარეულ ომეგა-3-ს და ბიოაქტიურ ნაერთებს, რომლებსაც ლიგნანები ეწოდება. ეს აჩერებს ათეროსკლეროზული დაფების პროგრესირებას არტერიებში მთლიანი ქოლესტერინის და სისხლში შაქრის დონის შემცირებით.

კაკალი

• კაკალი ყოველთვის კარგი ვარიანტია, თუ თქვენ ეძებთ რაიმე ჯანსაღ ცხიმს, ცილას და ბოჭკოს. ყველა კაკალს აქვს უნარი შეინარჩუნოს არტერიების ფუნქცია და დაიცვას ისინი ათეროსკლეროზის რისკ-ფაქტორებისგან. კვლევების თანახმად, ადამიანებს, რომლებიც რეგულარულად მოიხმარდნენ კაკალს, ჯანმრთელი არტერიები ჰქონდათ და უკეთესი გულის ჯანმრთელობა.

შავი შოკოლადი

• შეიცავს კაკაოს ფლავონოლებს, პოლიფენოლურ ნაერთს, რომელიც აუმჯობესებს სისხლის ნაკადს არტერიებში. გარდა ამისა, კვლევა აჩვენებს, რომ კაკაო ხელს უწყობს არტერიების გაფართოებას და არტერიული წნევის შემცირებას. აირჩიეთ ნაკლებშაქრიანი და უშაქრო მუქი შოკოლადი.

ჭარხალი

• ხელს უყწობს არტერიებში სისხლის ჯანსაღ ნაკადს. ჭარხლში შემავალი დიეტური ნიტრატები გარდაიქმნება აზოტის ოქსიდში, რომელიც ამშვიდებს და აფართოებს არტერიებს. ამრიგად, ხელს უწყობს, არტერიების კედლებზე წნევის შემცირებას და მათი დაზიანების თავიდან აცილებას.

დარიჩინი

• დარიჩინში შემავალ ცინამალდეჰიდს აქვს ანტიკოაგულაციური თვისებები. ის ქმნის დამცავ ფარს არტერიებისა და სხვა სისხლძარღვებისთვის. დღეში ერთი კოვზი დარიჩინი ხელს უშლის გულის დაავადების რისკს.

ზეითუნის ზეთი

• სავსეა მონოუჯერი ცხიმოვანი მჟავებით და პოლიფენოლის ანტიოქსიდანტური ნაერთებით. ისინი ხელს უწყობენ ქოლესტერინის შემცირებას. გარდა ამისა, ხელს უწყობს თრომბოციტების აგრეგაციისა და ანთების შემცირებას. ასევე სასარგებლოა ზეთისხილი.

4 საკვები, რომელსაც უნდა მოერიდოთ ჯანსაღი არტერიების შესანარჩუნებლად

გადამუშავებული საკვები

მათ შემადგენლობაში შედის - მაღალი კალორიები, მარილი, ნაჯერი ცხიმები, დამატებული შაქარი და კონსერვანტები. ამდენად, ეს გამოიწვევს ჯანმრთელობის მეტ პრობლემას. დამუშავებული ხორცის გადაჭარბებულმა მიღებამ, როგორიცაა ბეკონი, ლორი და ძეხვეული, შეიძლება გაზარდოს მავნე ქოლესტერინის დონე. ის, თავის მხრივ, ბლოკავს არტერიებს ქოლესტერინის დეპოზიტებით.

შაქრიანი სასმელები

შაქრიან სასმელებს ან გამაგრილებელ სასმელებს არ აქვთ რაიმე განსაკუთრებული კვების ღირებულება. ენერგეტიკული სასმელები, ტკბილი სასმელები ან სოდა მხოლოდ მეტ კალორიას შემატებს ორგანიზმს. დიეტური გაზიანი სასმელები შეიძლება იყოს დაბალკალორიული, მაგრამ არ ჰქონდეს აუცილებელი საკვები ნივთიერებები. ეს უბრალოდ ნიშნავს, რომ ისინი არანაირ სარგებელს არ სთავაზობენ თქვენს ჯანმრთელობას.

გარდა ამისა, კვლევამ აჩვენა, რომ ისინი, ვინც მოიხმარდნენ დამატებულ შაქარს, მიდრეკილნი იყვნენ არტერიების დაზიანებისკენ, რაც ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს.

შემწვარი საკვები

შემწვარი საკვები განსაკუთრებით საზიანოა არტერიებისთვის, რადგან ზრდის ათეროსკლეროზის რისკს. შემწვარი საკვები მდიდარია ნაჯერი ცხიმებით და ნატრიუმით, რაც ზრდის ანთებას და ქოლესტერინის დონეს. ეს ზრდის არტერიების დახშობის რისკს.

მარგარინი

შეიცავს ტრანს ცხიმს და ნაწილობრივ ჰიდროგენიზებულ ზეთებს. აქედან გამომდინარე, ისინი არასწორი არჩევანია არტერიებისთვის და ზოგადი ჯანმრთელობისთვის.

არტერიების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად

რეგულარულად ივარჯიშეთ

ზომიერი ინტენსივობის ვარჯიშების შესრულება ხელს უწყობს გულის ეფექტრურ ფუნქციონირებას, სისხლის მიმოქცევას, ზრდის სისხლში ჟანგბადის დონეს, ამცირებს მთლიან ქოლესტერინს და წვავს ზედმეტ ცხიმებს. ამრიგად, ის ამცირებს გულის დაავადების ან არტერიების დაზიანების შანსებს.

შეწყვიტეთ მოწევა

მოწევა არის ცხოვრების წესის ერთ-ერთი ჩვევა, რომელიც არტერიებს დიდი რისკის ქვეშ აყენებს. სიგარეტის კვამლში შემავალი ქიმიკატები იწვევს სისხლის გასქელებას და აჩქარებს თრომბის წარმოქმნას. ის ასევე ზრდის დაფების დეპოზიტებს, რომლებიც იწვევს არტერიების დახშობას. არტერიების უკეთესი ფუნქციონირებისთვის თავი შეიკავეთ მოწევისგან.

დალიეთ ალკოჰოლი ზომიერად

ერთი ჭიქა წითელი ღვინო შესაძლოა სასარგებლო იყოს თქვენი გულისთვის, მაგრამ ყოველთვის გახსოვდეთ, რომ ზედმეტი არაფერი არ არის კარგი. დროთა განმავლობაში გადაჭარბებული სასმელი აზიანებს არტერიებს. კვირაში ერთ ან ორ ჭიქას არ გადააჭარბოთ.

აკონტროლეთ სტრესი და შფოთვა

დღევანდელ ცხოვრების წესში სტრესი და შფოთვა მოცემულობაა. თუმცა, უწყვეტი სტრესის ქვეშ ყოფნა საბოლოოდ ანადგურებს არტერიების კედლებს. ეს ზიანს აყენებს საერთო ჯანმრთელობას. სცადეთ გააუმჯობესოთ ძილის გრაფიკი და ივარჯიშეთ რელაქსაციის ტექნიკა შფოთვის მოსახსნელად. ყოველთვის შეიძლება იოგა და მედიტაციას.