აღმოჩენილია ძვლების ოსტეოპოროზისგან დაცვის ახალი გზა
ხელს უწყობს მათი სტრუქტურის აღდგენას მძიმე დარღვევების შემთხვევაშიც კი.
ეს დასკვნა გააკეთეს ლაიფციგის უნივერსიტეტის (გერმანია) მეცნიერებმა. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Signal Transduction and Targeted Therapy (STTT).
კვლევის მეთოდოლოგია
თაგვებზე ჩატარებულმა ექსპერიმენტებმა დაადასტურა GPR133-ის მნიშვნელობა: მისმა ბლოკირებამ გამოიწვია ძვლის სიმკვრივის შემცირება და ოსტეოპოროზის განვითარება - ძვლის მინერალური სიმკვრივის შემცირება.
იმის გასარკვევად, თუ რა გავლენას ახდენს GPR133-ის გააქტიურება ადამიანებზე, მეცნიერებმა შეაგროვეს უჯრედების ნიმუშები მენოპაუზის პერიოდში მყოფი ქალებისგან და დაამუშავეს ისინი ახალი ნაერთით AP503.
ამ მანიპულირებამ გააძლიერა ძვლის ფორმირება და ხელი შეუშალა ჩონჩხის დაშლას.
მიზეზ-შედეგობრივი კავშირები
გაირკვა, რომ მექანიზმი დაკავშირებულია ბეტა-კატენინის სასიგნალო გზის გააქტიურებასთან, რომელიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ძვლის ზრდასა და განახლებაში.
გარდა ამისა, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ რეცეპტორის მუშაობაზე გავლენას ახდენს მექანიკური სტრესი, ანუ რეგულარული ფიზიკური აქტივობა.
მომავლის პერსპექტივები
ექსპერტების აზრით, მომავალში GPR133 შეიძლება გახდეს ოსტეოპოროზის საწინააღმდეგო უსაფრთხო პრეპარატების შექმნის საფუძველი.
ეს მიდგომა არა მხოლოდ შეანელებს ძვლოვანი ქსოვილის დაშლას, არამედ დაიწყებს მისი აღდგენის პროცესებს მძიმე დაზიანების შემთხვევაშიც კი.
ღვიძლის რეგენერაციის დაკარგვის მიზეზები
NatCom: ღვიძლი კარგავს რეგენერაციის უნარს ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარების დროს.
ილინოისის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა, კოლეგებთან ერთად, დიუკის უნივერსიტეტიდან გაარკვიეს, თუ რატომ კარგავს ღვიძლი რეგენერაციის უნარს ალკოჰოლისგან მიყენებული დაზიანების დროს, ალკოჰოლის მიტოვების შემდეგაც კი. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალ Nature Communications (NatCom).
ღვიძლის რეგენერაციის დარღვევის მიზეზები
ღვიძლი უნიკალური ორგანოა, რომელსაც შეუძლია აღდგენა. თუმცა, ალკოჰოლური ჰეპატიტისა და ციროზის დროს, ეს მექანიზმი წყვეტს მუშაობას და ღვიძლის უკმარისობის ეტაპზე მყოფი პაციენტისთვის ერთადერთი ხსნა ტრანსპლანტაციაა.
მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ ალკოჰოლით გამოწვეული ღვიძლის დაზიანების დროს ღვიძლის უჯრედები „გაჭედილია“ გარდამავალ მდგომარეობაში: ისინი იწყებენ რეგენერაციულ პროცესს, მაგრამ ვერ ასრულებენ მას და დისფუნქციური რჩებიან.
„ისინი აღარ არიან სრულფასოვანი ზრდასრული უჯრედები, თუმცა არც მათი გაყოფა ხდება აქტიურად. ეს ზრდის დარჩენილ ჯანმრთელ უჯრედებზე ზეწოლას და, საბოლოო ჯამში, ღვიძლის უკმარისობას“, - განმარტავენ
მთავარი მიზეზი არის რნმ-ის „ჯვარედინი შეკავშირების" დარღვევა, რომელიც აუცილებელია ცილების სწორი აწყობისთვის.
აღმოჩენის დეტალები
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ESRP2 ცილის დეფიციტი, რომელიც პასუხისმგებელია პროცესის სისწორეზე. შედეგად, რეგენერაციისთვის აუცილებელი ცილები უჯრედში არასწორ ადგილას ხვდება და კარგავს თავის ფუნქციებს.
ESRP2-ის არმქონე თაგვებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტებში იგივე დარღვევები განვითარდა, რაც მძიმე ალკოჰოლური ჰეპატიტის მქონე პაციენტებში. ასევე აღმოჩნდა, რომ დაზიანებული ღვიძლის იმუნური უჯრედების მიერ გამოყოფილი ანთებითი ფაქტორები თრგუნავს ESRP2-ის გამომუშავებას. როდესაც მკვლევარებმა ღვიძლის უჯრედები ისეთი პრეპარატით დაამუშავეს, რომელიც ანთებით რეცეპტორებს ბლოკავდა, ESRP2 დონე აღდგა და რნმ ნორმალურად ფუნქციონირებდა.
ეს კარს უხსნის ახალ თერაპიებს, რომლებსაც შეუძლიათ დაავადების პროგრესირების შენელება და ღვიძლის რეგენერაციის უნარის აღდგენა.