რა აქვეითებს მექხიერებას - მეცნიერებმა მიზეზები დაასახელეს
კვლევის გერმანული ცენტრის თანამშრომლების მიერ, გამოქვეყნდა ჟურნალში BRAIN.
სპეციალისტთა ჯგუფი პროფესორ სტეფანი შრაიბერის ხელმძღვანელობით სწავლობდა ჰიპოკამპს, პატარა სტრუქტურას, რომელიც მდებარეობს ტვინის ნახევარსფეროში. ითვლება, რომ ჰიპოკამპი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მეხსიერების ფორმირებაში, სხვა საკითხებთან ერთად. ნებისმიერ შემთხვევაში, ალცჰაიმერის დაავადებისა და სხვა ნეიროდეგენერაციული (დესტრუქციული ნეირონების) დაავადებებში ჰიპოკამპის უჯრედების დაზიანება იწვევს მეხსიერების დაქვეითებას.
ცნობილია, რომ ჰიპოკამპის სისხლით მომარაგება შეიძლება განსხვავდებოდეს სხვადასხვა ადამიანში: ზოგ შემთხვევაში სისხლი ამ სტრუქტურაში მიედინება ერთი, ზოგში კი ორი არტერიით. ასევე ხდება, რომ ერთსა და იმავე ადამიანში, ერთ ნახევარსფეროში, ჰიპოკამპს სისხლი „მიწოდება“ ხდება ერთი არტერიის, მეორე ნახევარსფეროში კი ორი არტერიის გამოყენებით. კონკრეტულად რაზეა დამოკიდებული ეს ინდივიდუალური განსხვავებები, ჯერჯერობით უცნობია. ”ეს შეიძლება იყოს გენეტიკური მიდრეკილების გამო,” - განმარტა შრაიბერმა. ”ან ჰიპოკამპში სისხლის მიწოდების ინდივიდუალური ნიმუში იქმნება ცხოვრებისეული გარემოებებისა და ცხოვრების წესის გავლენის ქვეშ.”
- შრაიბერმა და მისმა კოლეგებმა გადაწყვიტეს შეემოწმებინათ ჰიპოკამპის სისხლით მომარაგება ადამიანის მეხსიერებაში და სხვა შემეცნებით შესაძლებლობებში. ამ მიზნით ტვინის მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია ჩაუტარდა 45-დან 89 წლამდე ასაკის 47 მამაკაცსა და ქალს.
- გარდა ამისა, ამ ადამიანებს ჩაუტარდათ ნეიროფსიქოლოგიური ტესტირება, რომელიც აფასებდა მათ დამახსოვრების, მეტყველების გაგებისა და კონცენტრირების უნარს.
მონაწილეებმა, რომლებშიც ერთი ჰიპოკამპი მაინც მარაგდებოდა ორი არტერიით, უკეთესად ასრულებდნენ ტესტებს, ვიდრე მათ, ვისი ტვინის ამ სტრუქტურაში სისხლის მიწოდება ნაკლებად აქტიური იყო. უფრო მეტიც, ჰიპოკამპის სისხლის კარგი მიწოდება ავადმყოფობის დროს სასარგებლო აღმოჩნდა. ამრიგად, კვლევის 20 მონაწილეს დაუსვეს ცერებრალური სისხლძარღვთა დაავადების დიაგნოზი, რომლის დროსაც სისხლძარღვების კედლებში პათოლოგიური ცვლილებების გამო მათ ტვინში მცირე სისხლჩაქცევები აღენიშნებოდათ. ამ ადამიანებს, სხვა სიმპტომებთან ერთად, აღენიშნებოდათ ინტელექტის დაქვეითება. თუმცა, ისინი, ვისაც ორი არტერია ჰქონდა დაკავშირებული მინიმუმ ერთ ჰიპოკამპთან, მაინც უკეთესად ასრულებდნენ ტესტებს, ვიდრე ისინი, ვისაც ასეთი უპირატესობა არ გააჩნდა.