სასარგებლოა თუ არა ჯანმრთელობისთვის 4-დღიანი სამუშაო კვირა?
ბევრი წამყვანი კომპანია გადადის უფრო მოკლე კვირაზე და ზოგიერთ ადგილას, მაგალითად, ნიდერლანდებში ან ახალ ზელანდიაში, ეს მიდგომა უკვე გამოიყენება სახელმწიფო დონეზე.
1. ზეგანაკვეთური შრომა კლავს.
2021 წლის 17 მაისს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) და შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციამ გამოაქვეყნეს ადამიანთა სიცოცხლესა და ჯანმრთელობაზე ზედმეტი მუშაობის გავლენის პირველი გლობალური ანალიზის შედეგები ჟურნალში Environment International. გამოქვეყნებული მონაცემებით, 2016 წელს გადაჭარბებულმა სამუშაო საათებმა (კვირაში მინიმუმ 5 დღე, დღეში 11-12 საათი მუშაობა) გამოიწვია ინსულტისა და გულის კორონარული დაავადებისგან 745 ათასი სიკვდილი მსოფლიოში.
ანგარიშის ავტორებმა გამოთვალეს, რომ კვირაში 35-დან 40 საათამდე მუშაობასთან შედარებით, 55-საათიანი სამუშაო კვირა დაკავშირებულია ინსულტის 35%-ით გაზრდილ რისკთან და გულის კორონარული დაავადებისგან სიკვდილის 17%-ით გაზრდილ რისკთან.
- ზედმეტი მუშაობა ძალიან საზიანოა ჯანმრთელობისთვის და იწვევს ნაადრევ სიკვდილს, ხაზგასმულია ანგარიშში.
ამავდროულად, როგორც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა ტედროს გებრეიესუსმა აღნიშნა თავის კომენტარში, COVID-19-ის პანდემიის დროს, მდგომარეობა მხოლოდ გაუარესდა. „ბევრ სფეროში დისტანციური მუშაობა ნორმად იქცა, რაც ხშირად იწვევს სახლსა და სამსახურს შორის საზღვრების ბუნდოვანებას. გარდა ამისა, ბევრი ბიზნესი იძულებულია ფულის დაზოგვის მიზნით შეამციროს პერსონალი, ხოლო დანარჩენ თანამშრომლებს ზეგანაკვეთური მუშაობა უწევთ. მაგრამ არც ერთი სამუშაო არ ღირს ინსულტის ან გულის შეტევის რისკის ფასად“, - ხაზგასმით აღნიშნა გებრეიესუსმა.
2. ნაკლები მუშაობა სასარგებლოა.
ინტერნეტში შეგიძლიათ იპოვოთ მრავალი „წარმატების ისტორია“ კომპანიების შესახებ, რომლებმაც თავიანთი თანამშრომლები გადაიყვანეს ოთხდღიან (32-საათიან) სამუშაო კვირაზე და არ ნანობდნენ ამას. ამრიგად, მაიკროსოფტმა 2019 წლის აგვისტოში გამოაცხადა, რომ ოთხდღიან სამუშაო კვირაზე გადასვლამ გამოიწვია შრომის პროდუქტიულობის 40 პროცენტით ზრდა. კომპანიის ცნობით, ეს გამოწვეულია იმით, რომ გათავისუფლებული დამატებითი არასამუშაო დღე თანამშრომლებს საშუალებას აძლევს სათანადოდ დაისვენონ და დაიმუხტონ სამუშაოსთვის.
ამ დასკვნას ადასტურებს კვლევის შედეგები. ასე რომ, ჯერ კიდევ 1970-იანი წლების შუა ხანებში მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ სამუშაო კვირის შემცირება სარგებელს მოუტანს როგორც თანამშრომლებს, ასევე სამსახურს. 2018 წელს გამოქვეყნებული შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის ანგარიშის თანახმად, ოთხდღიანი კვირის წყალობით, მუშები ნაკლებად იღლებიან, უფრო მოტივირებულები არიან და მეტ სიამოვნებას იღებენ სამუშაოსგან, რაც დადებითად მოქმედებს როგორც მათ ჯანმრთელობაზე, ასევე შედეგზე.
სხვა კვლევაში, მკვლევარებმა შეადარეს კოგნიტური ტესტების შედეგები იმ ადამიანებს შორის, რომლებიც მუშაობდნენ კვირაში 40 საათსა და 55 საათს. აღმოჩნდა, რომ ეს უკანასკნელნი უმკლავდებიან ტესტებს პირველზე ბევრად უარესად.
- შემცირებული სამუშაო კვირის კიდევ ერთი უპირატესობა, ექსპერტების თქმით, არის ის, რომ დროის ასეთი განაწილება საშუალებას აძლევს ადამიანს უკეთ შეინარჩუნოს ბალანსი სამუშაოსა და პირად ცხოვრებას შორის, მეტი დრო გაატაროს ოჯახთან და მეგობრებთან, რაც უზარმაზარ დადებით გავლენას ახდენს ადამიანის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე და შესაბამისად მის ჯანმრთელობას.
უფრო მეტიც, ექსპერტები თვლიან, რომ ოთხდღიანი პერიოდი შეიძლება გახდეს ერთგვარი „ანტიდოტი“ ისეთი გავრცელებული ფენომენისთვის, როგორიცაა პროფესიული გადაწვა.
ეს გამოწვეულია მუდმივად ონლაინ რეჟიმში ყოფნის აუცილებლობით – ბევრი თანამშრომელი იღებს სამუშაო წერილებს ღამით, იძულებულია შაბათ-კვირას ინტერნეტში მოძებნოს სამუშაოსთან დაკავშირებული რაიმე და ა.შ. შედეგი არის ქრონიკული სტრესი და გადაწვა, ანუ ინტერესისა და მოტივაციის დაკარგვა, მუდმივად დეპრესიული განწყობა, აპათია, შფოთვა და ძალების დაკარგვა. დასვენების დამატებით დღეს შეუძლია მომსახურეები გახადოს უფრო ბედნიერი, თავისუფალი და, შესაბამისად, ჯანმრთელი ადამიანები.