ნინო ჩარგეიშვილი

სპერმატოგენეზს დაახლოებით 72 დღე სჭირდება, ხოლო ქალის ორგანიზმში სიცოცხლისა და განაყოფიერების უნარს სპერმატოზოიდი დაახლოებით ორი დღე ინარჩუნებს. 1938-1970 წლებში უნაყოფობის მიზეზად მილილიტრ ეაკულატში 40 მილიონი სპერმატოზოიდის არსებობა ითვლებოდა.

1990 წელს ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ დაადგინა, რომ სპერმატოზოიდების მინიმალური ზღვარი 20 მილიონია. თუმცა ისიც უნდა ითქვას, რომ დღეს ექიმებისთვის მთავარია არა რაოდენობა, არამედ ხარისხი.

ჯანმრთელი სპერმისთვის ჯანმო-ს მიერ დადგენილი ნორმები ასეთია:

• სპერმატოზოიდების კონცენტრაცია მილილიტრ ეაკულატში - არანაკლებ 20 მილიონისა;
• სპერმის მოცულობა - არანაკლებ 2 მილილიტრისა;
• ცოცხალი უნდა იყოს სპერმატოზოიდების მინიმუმ 50%;
• ნორმალური ფორმა უნდა ჰქონდეს მინიმუმ 30%-ს;
• მოძრავი უნდა იყოს სპერმატოზოიდების მინიმუმ 50%, ხოლო ამათგან ნახევარი სწრაფად უნდა მოძრაობდეს.

ახლა კი - ორი ინფორმაცია მამაკაცებისთვის: კარგი და ცუდი. ცუდი ის არის, რომ სპერმის ხარისხზე გავლენას ახდენს პრაქტიკულად ყველაფერი, კარგი კი ის, რომ გამოუვალი სიტუაცია არ არსებობს.

კვერცხუჯრედებისგან განსხვავებით, რომლებიც ქალის ორგანიზმში ჯერ კიდევ დაბადებამდე ინერგება, სპერმა განუწყვეტლივ წარმოიქმნება. მეცნიერთა დიდი ნაწილი ეთანხმება იმ მოსაზრებას, რომ სპერმის ფერტილობის გასაუმჯობესებლად საკმარისია ცხოვრების წესის თუნდაც 2-3 თვით შეცვლა.

სპერმის ხარისხზე მოქმედი 9 ფაქტორი

1. ქიმია

როგორც უკვე ითქვა, სპერმის ხარისხზე მოქმედებს პრაქტიკულად ყველაფერი. მათ შორის ყველაზე გავრცელებულ ფაქტორებს წარმოადგენს ალკოჰოლი, ნიკოტინი და ნარკოტიკული საშუალებები. მარიხუანას, კოკაინსა და ჰეროინს სპერმატოზოიდების კონცენტრაციის 50%-ით შემცირება შეუძლია, ხოლო მათი ხანგრძლივი მოხმარება შესაძლოა უნაყოფობის მიზეზად იქცეს.

სპერმის ხარისხზე მოქმედი კიდევ ერთი ძლიერი ფაქტორია ანაბოლური სტეროიდები, რომლებიც აქვეითებენ უჯრედების მოძრაობისა და სიცოცხლის უნარს.

2. სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები

სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები უშვილობის გავრცელებულ მიზეზად არის მიჩნეული. მაგალითად, ქლამიდიოზი ჩასახვის უნარს 33%-ით აქვეითებს. მნიშვნელოვანია იმის ცოდნა, რომ სასქესო ინფექციები მამაკაცებში ხშირად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. დაავადების დროულად აღმოჩენასა და პრობლემების თავიდან აცილებაში რეგულარული სამედიცინო შემოწმება დაგეხმარებათ.

3. ეკოლოგია

ამერიკელ სპეციალისტებს ჯერ კიდევ არ გააჩნიათ საერთო აზრი იმის თაობაზე, რამდენად ძლიერ გავლენას ახდენს ჰაერის დაბინძურება სპერმის ხარისხზე. აშშ-ში ჩატარდა კვლევა, რომელმაც ცხადყო, რომ ჰაერის დაბინძურება აქვეითებს სპერმატოზოიდების მოძრაობის სიჩქარეს. მეორე მხრივ, კვლევამ ისიც აჩვენა, რომ შიშის საფუძველი ჯერჯერობით არ არსებობს, რადგან სპერმატოზოიდების მოძრაობის სიჩქარე უმნიშვნელოდ მცირდება. თუმცა არც იმის დავიწყება შეიძლება, რომ სხვა ქვეყნებში ჰაერის დაბინძურების ხარისხი განსხვავებულია და ალბათ ანალოგიური კვლევის შედეგებიც განსხვავებული იქნება.

4. გადახურება

ფართოდ არის გავრცელებული მოსაზრება, რომ მაღალი ტემპერატურა ფერტილობაზე მოქმედებს, მაგრამ ამერიკელი მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მამაკაცის ჯანმრთელობას სერიოზულ კვალს ვერც ცხელი აბაზანა დააჩნევს და ვერც საუნა, თუ მათ მეტისმეტად ხშირად არ გამოიყენებენ. და მაინც, ხანგრძლივმა გადახურებამ შესაძლოა უარყოფითი შედეგი გამოიღოს. ექიმების აზრით, სარისკოა მუხლებზე დადებული ნოუთბუქით მუშაობა, მოჭერილი საცვლის ტარება და ხანგრძლივ გადახურებასთან დაკავშირებული ყოველგვარი საქმიანობა (მაგალითად, მეტალურგიულ საწარმოში მუშაობა). საფრთხის შემცველია დიდხანს ჯდომაც (ეს უმთავრესად მძღოლებს ეხებათ), ვინაიდან ეს სათესლე ჯირკვლების გადახურებას იწვევს.

5. ინტელექტი

ნიუ-მექსიკოს უნივერსიტეტის თანამშრომელმა ჯეფრი მილერმა სულ ცოტა ხნის წინ აღმოაჩინა, რომ ინტელექტის მაჩვენებელს პირდაპირი კავშირი აქვს სპერმის ხარისხთან. მილერი ვიეტნამის ომის ვეტერანთა ჯანმრთელობას იკვლევდა. ტესტირებამ აჩვენა, რომ ინტელექტუალურად განვითარებულ მამაკაცებს სპერმის უკეთესი მაჩვენებლები ჰქონდათ.

6. კვება

არც კვების მნიშვნელობის დავიწყება შეიძლება, ვინაიდან თუთიის, C, B₁₂ და E ვიტამინების ნაკლებობამ შესაძლოა გავლენა მოახდინოს სპერმატოზოიდების აქტიურობაზე.

7. ზედმეტი წონა

დღემდე არ არსებობს საერთო აზრი ფერტილობაზე ჭარბი წონის გავლენის შესახებ. 2008 წლის ზაფხულში აბერდინის უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა დაადგინა, რომ მასის მაღალი ინდექსის მქონე მამაკაცების სპერმა უფრო მეტ ანომალიურ სპერმატოზოიდს შეიცავს. თუმცა ახლახან დანიელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ჭარბი წონა სპერმატოზოიდების აქტიურობასა და კონცენტრაციაზე გავლენას არ ახდენს. მათი თქმით, მართალია, ზედმეტი წონა სასქესო ჰორმონების კონცენტრაციას აქვეითებს, მაგრამ სპერმის მაჩვენებლები უცვლელი რჩება.

8. ტრავმები

მართალია, მეცნიერები გამუდმებით გვირჩევენ, მივდიოთ ცხოვრების ჯანსაღ წესს, მაგრამ უნდა ითქვას, რომ განსაზღვრული ტიპის ფიზიკური დატვირთვა უარყოფითად მოქმედებს სპერმის ხარისხზე. მაგალითად, ველოსპორტს თან სდევს სათესლე ჯირკვლების რეგულარული ტრავმირება, რაც, თავის მხრივ, სპერმატოზოიდთა მოძრაობის სიჩქარეს ამცირებს.

9. მობილური ტელეფონი

მეცნიერებს ისიც აინტერესებთ, რა გავლენას ახდენს მობილური ტელეფონი სპერმის ხარისხზე. კლივლენდის კლინიკის სპეციალისტებმა ახლახან რამდენიმე გამოკვლევაც კი ჩაატარეს. ერთ-ერთი ექსპერიმენტის მსვლელობისას 32 მამაკაცის სპერმის ნიმუში საუბრის რეჟიმში ჩართული მობილური ტელეფონების გვერდით მოათავსეს. ერთსაათიანი ზემოქმედების შემდეგ სპერმატოზოიდების სიცოცხლის უნარი საგრძნობლად შემცირდა. მეორე ექსპერიმენტის შედეგების თანახმად, მობილური ტელეფონის დღეში 4 საათზე მეტხანს გამოყენება აუარესებს სპერმის ხარისხს. მართალია, მეცნიერები აღიარებენ, რომ ამ სფეროში კიდევ მრავალი კვლევაა ჩასატარებელი, მამაკაცებს მაინც ურჩევენ, მობილური ტელეფონები შარვლის წინა ჯიბეში არ ჩაიდონ და უფრო ხშირად გამოიყენონ Hands-free გარნიტური.

ასე რომ, ძვირფასო მამაკაცებო, როცა თქვენი მეორე ნახევარი ბავშვის გაჩენას გადაწყვეტს, გამონახეთ თანხა, რათა მეუღლესთან ერთად რამდენიმე კვირით მაინც გაემგზავროთ მთაში. სუფთა ჰაერი, ზომიერი ფიზიკური დატვირთვა, სიცივე და მყუდრო გარემო თქვენი საუკეთესო წამალი გახდება.