რატომ არის საშიში დიდხანს სერიალების ყურება?
სერიალების ზედმეტად დიდხანს ყურების შედეგია უძილობა. ტელევიზორის გამორთვის შემდეგ, ტვინი ხშირად აგრძელებს სიუჟეტის „ღეჭვას“, რაც შფოთვას და ემოციურ არასტაბილურობას იწვევს. ზოგიერთი ადამიანისთვის ეს ობსესიურ აშლილობაში გადაიზრდება, განსაკუთრებით თუ სერიალი შეიცავს ტრავმულ ან ემოციურად რთულ სცენებს.
თუ ადამიანი დღეში 8–10 საათს ეკრანის წინ ატარებს, მისი ტვინი არ „ვითარდება“ — ის გადატვირთულია და აღდგენას საჭიროებს.
ადრე ექსპერტები განმარტავდნენ კლიპ-აზროვნების საფრთხეებს, რაც ციფრული კულტურის აქტიური განვითარებისა და კაცობრიობის ჭარბი ინფორმაციის მქონე გაჯეტებზე გადასვლის შედეგია.
ექსპერტები აფრთხილებენ, რომ კლიპ-აზროვნების ჩამოყალიბების შემდეგ, ადამიანები კარგავენ ინფორმაციის ერთ წყაროზე ფოკუსირების უნარს. მათ ტვინს მუდმივად სჭირდება ახალი სურათები და დინამიკა, რაც უარყოფითად მოქმედებს სწავლის უნარზე და ზოგადად ინტელექტუალური განვითარების დონეზე.
-
დროებით რატომ უარესდება მხედველობა ტელეფონზე სერიალების ყურების შემდეგ?
საშიშია დაახლოებით 20 სმ მანძილზე ტელეფონზე დიდი ხნის განმავლობაში ყურება.
დაბინდული სურათები შორ მანძილზე, თვალების წინ აპკის შეგრძნება და დაღლილობა — ასეთი სიმპტომები ხშირად ჩნდება ტელეფონზე ან პლანშეტზე სერიალების დიდი ხნის განმავლობაში ყურების შემდეგ.
ეკრანზე ხანგრძლივი ფოკუსირების დროს თვალები იძაბება: აკომოდაციაზე პასუხისმგებელი კუნთები რჩება მუდმივ დაძაბულობაში. ამის შემდეგ, მათ დრო სჭირდებათ შორს ფოკუსირებასთან ადაპტაციისთვის. მხედველობა დროებით ბუნდოვანი ხდება.
ამას ხელს უწყობს იშვიათი დახამხამებაც — რქოვანა შრება, ჩნდება აპკის ეფექტი (თვალის წინ მცირე დაბინდვა). როგორც წესი, დასვენებისა და მზერის შორს გადატანის შემდეგ, მხედველობა სწრაფად აღდგება ანუ მხედველობის ეს გაუარესება შექცევადია. ძილის ან თუნდაც მოკლე შესვენების შემდეგ, ფოკუსირება უმჯობესდება. თუმცა, თვალებზე რეგულარულმა ზედმეტმა დატვირთვამ შეიძლება დააჩქაროს უკვე დაწყებული მიოპიის განვითარება, განსაკუთრებით მათში, ვინც ამისკენ არის მიდრეკილი. ამიტომ, მნიშვნელოვანია რეჟიმის დაცვა და თვალების დასვენება.
-
ასაკობრივი თავისებურებები
ყველაზე ხშირად, მხედველობის დროებითი გაუარესება მოზარდებსა და 35–40 წლამდე ასაკის ადამიანებში ხდება. მათი ლინზა უფრო ელასტიურია და მხედველობის სისტემა უფრო ადვილად ეგუება სხვადასხვა მანძილებს — აკომოდაცია უფრო აქტიურად მუშაობს. თვალები უფრო დიდხანს ახერხებენ ახლო მანძილზე ფოკუსირებას, მაგრამ ასევე უფრო მეტად იღლებიან. ახალგაზრდები ასევე მეტ დროს ატარებენ გაჯეტებთან, ხშირად შესვენების გარეშე.
ხანდაზმულ ადამიანებში ლინზას დაკარგული აქვს ელასტიურობა — პრესბიოპია, ჩვეულებრივ, 40 წლის შემდეგ იწყება. ამიტომ, დაახლოებით 40–45 წლის ასაკში, აკომოდაცია სუსტდება და მისი გადაჭარბებული დატვირთვა არ ხდება.
-
ეკრანის მანძილი და თვალის დატვირთვა
რაც უფრო ახლოს არის ეკრანი თვალებთან, მით უფრო მაღალია დატვირთვა. ის განსაკუთრებით შეინიშნება დაახლოებით 20 სმ მანძილზე — ამ შემთხვევაში, ლინზა მუშაობს თავის ზღვრულ დონეზე. ოპტიმალური მანძილი: 30–40 სმ.
ეკრანის ძალიან ახლოს მიტანა თვალების სწრაფ დაღლას და მხედველობის სიმახვილის შემცირებას ნიშნავს.
✅ როგორ შევამციროთ სიმპტომები
დაღლილობის სრულად თავიდან აცილება რთულია, მაგრამ სიმპტომების შემცირება შესაძლებელია:
- შეისვენეთ ყოველ 20–30 წუთში
- მზერა შორეულ ობიექტებზე გადაიტანეთ
- უფრო ხშირად დაახამხეთ თვალები
- აკონტროლეთ განათება — ეკრანი არ უნდა იყოს გარემომცველ სინათლეზე ბევრად უფრო კაშკაშა
- ეკრანი თვალის დონეზე ან ოდნავ დაბლა მოათავსეთ
- საჭიროების შემთხვევაში გამოიყენეთ დამატენიანებელი წვეთები
-
20-20-20 წესი ხელს უწყობს ფოკუსის შეცვლას და თვალის კუნთების მოდუნებას:
👉 ყოველ 20 წუთში, 20 წამის განმავლობაში შეხედეთ ობიექტს 20 ფუტის (დაახლოებით 6 მეტრის) დაშორებით. ამ ვარჯიშის არარეგულარული შესრულებაც კი ამცირებს თვალის დაძაბვას.
-
როდის მივმართოთ ოფთალმოლოგს
თუ დაბინდვა არ ქრება დასვენების ან ძილის შემდეგ და ასევე არის:
- წვის შეგრძნება
- გაორებული მხედველობა
- ფოტოფობია
- მხედველობის მკვეთრი გაუარესება
- თვალების წინ ციმციმები
ეს არის ოფთალმოლოგთან სასწრაფო ვიზიტის მიზეზი.