ეკა ჭავჭავაძე

სამედიცინო თვალსაზრისით ეს პროცესი პირველად ჰიპოკრატემ აღწერა ნაშრომში "ოჯახისა და ბავშვის ბუნების შესახებ".

სქესობრივი აქტი წყვილის მიერ განხორციელებული ფიზიოლოგიური პროცესია, მიუხედავად ამისა, ის ფიზიოლოგიური ცვლილებები, რომლებიც ამ დროს ქალისა და მამაკაცის ორგანიზმში მიმდინარეობს, ერთმანეთისგან არსებითად განსხვავდება. რამდენადაც კოიტუსი ინტიმურ გარემოში მიმდინარეობს, ამ მოვლენის თანმხლები ფიზიოლოგიური ცვლილებები საკმაო ხანს შეუსწავლელი იყო. მხოლოდ სპეციალური საკვლევი ტექნიკის შექმნის შემდეგ გახდა შესაძლებელი სქესობრივი აქტის დროს ორგანიზმში მიმდინარე ცვლილებებზე დაკვირვება და მათი შესწავლა.

სქესობრივი აქტის ფიზიოლოგიური ეტაპები

სქესობრივი აქტის ნორმალურად წარმართვისთვის აუცილებელია, მამაკაცისა და ქალის ორგანიზმში თანამიმდევრობით განხორციელდეს შემდეგი ტიპის სტრუქტურულ-ფუნქციური ცვლილებანი.

მამაკაცებში:

• ნეიროჰუმორული - იგი დაკავშირებულია თავის ტვინის ღრმა სტრუქტურებთან და მთელ ენდოკრინულ სისტემასთან. ისინი უზრუნველყოფენ სქესობრივი ლტოლვის ძალას და შესაბამის აგზნებადობას ნერვული სისტემის იმ უბნებში, რომლებიც სქესობრივ მოქმედებას არეგულირებენ.
• ფსიქოლოგიური. ამ ცვლილებებს დიდი ნახევარსფეროების ქერქის სპეციალური ზონები უზრუნველყოფს. ამ ცვლილებათა შედეგად ჩნდება სქესობრივი ლტოლვა და ადვილდება ერექციის წარმოქმნა ჯერ კიდევ სქესობრივი აქტის დაწყებამდე.
• ერექციული, ანატომიურ-ფიზიოლოგიური. ამ ცვლილებებს ზურგის ტვინის შესაბამისი ცენტრები განაგებს. ამ ცვლილებათა შედეგია ფრიქციები (სასქესო ასოს რიტმული მოძრაობა საშოში), რაც სქესობრივი აქტის მექანიკურ მხარეს განსაზღვრავს.
• ეაკულაციური - ისიც ზურგის ტვინის ცენტრებით ხორციელდება, უზრუნველყოფს თესლდანთხევის აქტს და ორგაზმს.

ქალებში:

• ფსიქოლოგიური - განპირობებულია ტვინის უმაღლესი ცენტრების მოქმედებით, რის შედეგადაც ჩნდება სქესობრივი სიახლოვის სურვილის შეცნობა და გადაწყვეტილების მიღება მისი განხორციელების, რეალიზების შესახებ.
• სენსორული - მათ განსაზღვრავს ორგანიზმში მიმდინარე ნეიროენდოკრინული ძვრები. გამოიხატება ეროგენული ზონების მგრძნობელობის მომატებითა და მათი სპეციფიკური სტიმულაციის მოთხოვნილების გაჩენით.
• სეკრეციული - გამოიხატება ლუბრიკაციით, საშოს ლორწოვანის დასველება-გაპოხვით, რაც აადვილებს საშოში სასქესო ორგანოს მოძრაობას.
• ორგასტული - განპირობებულია ზურგის ტვინის სპინალური ცენტრების მოქმედებით, რის შედეგადაც ქალს უნარი შესწევს, ერთი სქესობრივი ურთიერთობის დროს განიცადოს ერთი ან რამდენიმე ორგაზმი.

სქესობრივი აქტის სტადიები

სქესობრივი აქტი ერთმანეთში შეუმჩნევლად გარდამავალი რამდენიმე სტადიისგან შედგება. ამ სტადიათა ერთობლიობას სქესობრივ ციკლს უწოდებენ. სქესობრივი ციკლი მოიცავს აგზნების ფაზას, "პლატოს", ორგაზმს და უკუგანვითარების ფაზას - დეტუმენსცენციას. ეს ფაზები შესაძლოა განვითარდეს როგორც სქესობრივი აქტის დროს, ასევე მის გარეშეც, მაგალითად, პოლუციის ან მასტურბაციის შემთხვევაში. სქესობრივ აქტს, ჩვეულებრივ, წინ უძღვის ალერსის ფაზა - პრელუდია.

სქესობრივი აგზნების ფაზა

მამაკაცებში სქესობრივი სტიმულაციის დაწყებიდან ერთი წუთის შემდეგ ძლიერდება სისხლის მიდინება სქესობრივ ორგანოებში და რამდენადმე ფერხდება მათი უკუდენა ვენების შევიწროების გამო. შედეგად სასქესო ორგანო სწრაფად დიდდება (დაახლოებით 3-ჯერ), მკვრივდება და 7-8 სმ-ით გრძელდება, ამასთანავე, იკავებს მდებარეობას მუცლის კედლის გასწვრივ. სწორედ აქედან მომდინარეობს სახელწოდება "ერექცია", რაც ლათინურად აწევას ნიშნავს. სწორედ ერექცია განსაზღვრავს მამაკაცის უნარს განახორციელოს სქესობრივი აქტი.

ერექციასთან ერთად ჩნდება განტვირთვის, სქესობრივი დაძაბულობისგან გათავისუფლების სურვილი. თუ სასქესო ასოს თავის ნერვული დაბოლოებები ამ დროს რიტმულად, ფრიქციულად ეხება საშოს კედლებს, ერექცია ძლიერდება, სქესობრივი აგზნება იმატებს, ხშირდება სუნთქვა, გულისცემა, სახე წამოწითლდება. ამ პერიოდში მოძრაობის შეჩერების შემთხვევაში აგზნება თანდათან სუსტდება, ფართოვდება სასქესო ორგანოს ვენები, ძლიერდება სისხლის უკუდენა, ასო რბილდება, პატარავდება. მოძრაობის განახლების შემთხვევაში ერექცია კვლავ ძლიერდება. ამრიგად, მამაკაცს ფრიქციების შეჩერებით და განახლებით შეუძლია გაახანგრძლივოს სქესობრივი აქტი, მაგრამ მხოლოდ გარკვეულ დრომდე. დგება მომენტი, როდესაც მას უკვე აღარ შეუძლია აკონტროლოს აგზნება და ხდება ეაკულაცია.

აგზნების ფაზაში ქალის ორგანიზმშიც ხდება სისხლის მიწოლა სასქესო ორგანოებისკენ, ამის გამო მცირე ბაგეები განივკვეთში 2-3-ჯერ დიდდება და სქესობრივი აქტის გაძლიერებასთან ერთად მუქ წითელ ფერს იღებს. ქალების 50%-ს აგზნების ფაზაში უდიდდება კლიტორიც. სქესობრივი აგზნების დაწყებიდან 10-15 წამის შემდეგ ქალის სასქესო ორგანოები სველდება. ეს საპოხი ჩნდება საშოს კარიბჭის დიდი და მცირე ჯირკვლების მიერ გამოყოფილი ლორწოს და საშოს კედლების ამომფენი ვენური სისხლძარღვებიდან გამონაჟონი სითხის ხარჯზე.

სქესობრივი აგზნებისას გრძელდება და ფართოვდება საშოს შიგნითა მესამედი, საშვილოსნოს სხეული და ყელი რამდენამდე იჭიმება ზემოთ და უკან. საშოს დიამეტრი საშვილოსნოს ყელთან ახლოს დიდდება, რითაც იქმნება სპერმის ერთგვარი სათავსი. ფრიქციის გავლენით ძლიერდება ნერვული დაბოლოებების რიტმული გაღიზიანება, იმატებს სქესობივი აგზნება და იწყება პლატო ფაზა.

---

პლატო ფაზა

ამ სტადიაში ხდება საშოსა და მამაკაცის სასქესო ორგანოს უშუალო კონტაქტი. საშოს გარეთა მესამედი სასქესო ორგანოსთვის ერთგვარ ორგასტულ სამაჯურს ქმნის და აფერხებს საშოდან ეაკულაციის დროს მოხვედრილი სპერმის უკუდენას, რასაც უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ჩასახვისთვის.

პლატო ფაზაზე დიდდება სარძევე ჯირკვლები, ორივე სქესის წარმომადგენლებში იმატებს განივზოლიანი კუნთების ტონუსი (ზოგჯერ ეს ვლინდება ხელის მტევნების ან ტერფების უნებლიე კუმშვით), მკვეთრად ძლიერდება სუნთქვა, მაჯისცემა, იმატებს არტერიული წნევა. სქესობრივი აგზნების შემდგომ გაძლიერებას მოსდევს ორგაზმი.

ორგაზმი

ორგაზმი უმაღლესი ხორციელი ტკბობის შეგრძნებაა, რომელიც ჩნდება სქესობრივი აქტის დასასრულს და მის ლოგიკურ ფინალს წარმოადგენს. იგი შეიგრძნობა კუნთოვანი დაძაბულობისგან გათავისუფლების მომენტში, როცა სასქესო ორგანოებში სისხლის მოზღვავება წყდება.

ორგაზმის დროს მაქსიმალურად იმატებს არტერიული წნევა, განსაკუთრებით - მამაკაცებში: იგი საშუალოდ 200/160 მმ ვწყ.სვ-ს აღწევს. ხშირდება სუნთქვა და გულის შეკუმშვა.

ქალებში ორგაზმი საშოსა და საშვილოსნოს კუნთების რიტმული შეკუმშვის შედეგია. 8-წამიანი ინტერვალით მიმდინარე შეკუმშვების რაოდენობა განსაზღვრავს ორგაზმის ხარისხს: 3-5 შეკუმშვისას სუსტია, 6-8 შეკუმშვისას - საშუალო სიძლიერისა, ხოლო 9-12 შეკუმშვისას - ძლიერი.

მამაკაცის ორგაზმს მჭიდრო კავშირი აქვს ეაკულაციასთან. იგი იწყება თესლგამომტანი, თესლგამომტყორცნი სადინარებისა და სათესლე პარკების რიტმულ შეკუმშვასთან ერთად. შეკუმშვების დროს მამაკაცი ხვდება, რომ ეაკულაცია გარდაუვალია. ამ დროს წინამდებარე ჯირკვლის 8-10-წამიანი 3-5 შეკუმშვით სპერმა წნევით გამოიტყორცნება შარდსადენში და შემდეგ გარეთ.

მამაკაცებში, ისევე როგორც ქალებში, ორგაზმის ხანგრძლივობა და სიძლიერე წინამდებარე ჯირკვლის შეკუმშვათა რაოდენობასა და ძალაზეა დამოკიდებული. შეკუმშვები თანდათან იშვიათდება, სუსტდება და მათ შეწყვეტასთან ერთად ორგაზმიც მთავრდება.

უკუგანვითარების პერიოდი

ორგაზმს მოსდევს უკუგანვითარების - დეტუმენსცენციის პერიოდი, იწყება სასქესო ორგანოების სისხლით მომარაგების შემცირება. მამაკაცებში რამდენიმე წამის შემდეგ ერექცია შესამჩნევად სუსტდება, სასქესო ასო რბილდება, დაახლოებით 25%-ით იკლებს ზომას და მამაკაცი თანდათან კარგავს სქესობრივი აქტის გაგრძელების უნარს.

იწყება რეფრაქტერიული - სქესობრივად არააგზნებადი - პერიოდი. ამ დროს მამაკაცში ეროტიკული სტიმული, ალერსი, უკვე ვეღარ იწვევს სქესობრივ აგზნებას. მისი გამოწვევა ვერც ძალდატანებით ხერხდება. განმეორებითი ერექცია წარმოიშობა, ჩვეულებრივ, 30-40 წუთის შემდეგ, ზოგიერთ მამაკაცში კი გაცილებით გვიან.

ქალებს ორგაზმის შემდეგ ასევე უმცირდებათ სასქესო ორგანოების სისხლით ავსება. ეს პროცესი მათში უფრო ხანგრძლივად მიმდინარეობს, ვიდრე მამაკაცებში - ჩვეულებრივ, 15-20 წუთი სჭირდება. თუ ქალმა ორგაზმი არ განიცადა, დეტუმენსცენცია გაცილებით გვიან, 30-60 წუთის შემდეგ ხდება.

ქალებს რეფრაქტერიული პერიოდი უმეტესად გაცილებით ხანგრძლივი აქვთ, ვიდრე მამაკაცებს - რამდენიმე საათიდან დღე-ღამემდე, თუმცა ზოგიერთ ქალს აქვს განმეორებითი ორგაზმის უნარი და მათში რეფრაქტერიული პერიოდი ერთი წუთის ან ცოტა მეტი ხნის შემდეგ შეიძლება დასრულდეს.

განაყოფიერების თვალსაზრისით დიდი მნიშვნელობა აქვს უკუგანვითარების ფაზას. როდესაც ქალი ორგაზმს არ განიცდის, მის ორგანიზმში საშოს შევიწროება და ორგასტული სამაჯური 20-30 წუთი ნარჩუნდება, რითაც იზრდება განაყოფიერების ალბათობა. აუცილებელი არ არის, უკუგანვითარებისთვის დამახასიათებელი მოვლენები მხოლოდ ორგაზმის ან ეაკულაციის შემდეგ მოხდეს. მათი წარმოშობა მოსალოდნელია სქესობრივი აქტის ყოველ ფაზაში, მისი უცაბედი შეწყვეტისას ან სქესობრივი აქტისას რაიმე მოულოდნელობით გამოწვეული შეფერხების შემთხვევაში.

საინტერესო ფაქტები

წყვილებს საშუალოდ ასეთი სიხშირით აქვთ სქესობრივი ურთიერთობა:

• 20 წლამდე - წელიწადში 220-250-ჯერ;
• 20-დან 25-ამდე - 180-200-ჯერ;
• 26-დან 30-ამდე - 120-150-ჯერ;
• 31-დან 35-ამდე - 120-125-ჯერ;
• 36-დან 40-ამდე - 100-110-ჯერ;
• 41-დან 50-ამდე - 80-90-ჯერ;
• 51-დან 55-ამდე - 50-60-ჯერ;
• 56-დან 60-ამდე - 20-25-ჯერ.

სქესობრივი აქტის საშუალო ხანგრძლივობა 5-6 წუთია. ეს დრო ასაკისა და ეთნიკური წარმომავლობის მიხედვით ვარირებს. მაგალითად, ბრიტანელებში სქესობრივი აქტი 7,6 წუთი გრძელდება. მათ ოდნავ ჩამორჩებიან ამერიკელები - 7 წუთი, ესპანელები - 5,8 წუთი, დანიელები - 5 წუთი. ეს მამაკაცთა უმრავლესობის ზღვარია. რაც შეეხება თურქ მამაკაცებს, ისინი ამ საქმეს 3,7 წუთს ანდომებენ.

ასაკთან ერთად სქესობრივი აქტის ხანგრძლივობა, რა თქმა უნდა, იცვლება. მაგალითად 18-30 წლის მამაკაცებისთვის საშუალო ხანგრძლივობა 6,5 წუთია, 30-45 წლის მამაკაცებში - 5-5,5, 50-ს გადაცილებულებში კი 4,3 წუთი.

სქესობრივი კონტაქტების ინტენსივობა ოჯახური ცხოვრების ხანგრძლივობის შესაბამისადაც იცვლება: ქორწინების პირველ თვეს (ან პირველ თვეებში) ცოლ-ქმარს სქესობრივი კონტაქტი ყოველდღე აქვს, მომდევნო რამდენიმე თვე - კვირაში 3-4-ჯერ, შემდგომ - კვირაში 2-3-ჯერ და უფრო იშვიათად, რამდენიმე წლის შემდეგ კი 2 კვირაში 1-2-ჯერ.

სქესობრივი აქტი ურთულესი ფსიქოფიზიოლოგიური პროცესია, იგი წყვილის ინდივიდუალურ თავისებურებათა შესაბამისად მიმდინარეობს და იმ ფიზიოლოგიურ მოვლენათა რიცხვს ეკუთვნის, სადაც ნორმების დადგენა ძალიან ძნელია.