სახელშეკრულებო სამართლებრივი ურთიერთობები - მკურნალი.გე

ენციკლოპედიაგამომთვლელებიფიტნესიმერკის ცნობარიმთავარიკლინიკებიექიმებიჟურნალი მკურნალისიახლეებიქალიმამაკაციპედიატრიასტომატოლოგიაფიტოთერაპიაალერგოლოგიადიეტოლოგიანარკოლოგიაკანი, კუნთები, ძვლებიქირურგიაფსიქონევროლოგიაონკოლოგიაკოსმეტოლოგიადაავადებები, მკურნალობაპროფილაქტიკაექიმები ხუმრობენსხვადასხვაორსულობარჩევებიგინეკოლოგიაუროლოგიაანდროლოგიარჩევებიბავშვის კვებაფიზიკური განვითარებაბავშვთა ინფექციებიბავშვის აღზრდამკურნალობასამკურნალო წერილებიხალხური საშუალებებისამკურნალო მცენარეებიდერმატოლოგიარევმატოლოგიაორთოპედიატრავმატოლოგიაზოგადი ქირურგიაესთეტიკური ქირურგიაფსიქოლოგიანევროლოგიაფსიქიატრიაყელი, ყური, ცხვირითვალიკარდიოლოგიაკარდიოქირურგიაანგიოლოგიაჰემატოლოგიანეფროლოგიასექსოლოგიაპულმონოლოგიაფტიზიატრიაჰეპატოლოგიაგასტროენტეროლოგიაპროქტოლოგიაინფექციურინივთიერებათა ცვლაფიტნესი და სპორტიმასაჟიკურორტოლოგიასხეულის ჰიგიენაფარმაკოლოგიამედიცინის ისტორიაგენეტიკავეტერინარიამცენარეთა მოვლადიასახლისის კუთხემედიცინა და რელიგიარჩევებიეკოლოგიასოციალურიპარაზიტოლოგიაპლასტიკური ქირურგიარჩევები მშობლებსსინდრომიენდოკრინოლოგიასამედიცინო ტესტიტოქსიკოლოგიამკურნალობის მეთოდებიბავშვის ფსიქოლოგიაანესთეზიოლოგიაპირველი დახმარებადიაგნოსტიკაბალნეოლოგიააღდგენითი თერაპიასამედიცინო ენციკლოპედიასანდო რჩევები

სახელშეკრულებო სამართლებრივი ურთიერთობები

ტურისტულ მომსახურებასთან, ბარგის გადაზიდვასთან, მგზავრთა გადაყვანასთან, საკუთრების მინდობასთან, მიბარებასთან, დაზღვევასთან, საბანკო კრედიტთან, თავდებობასთან, უსაფუძვლო გამდიდრებასა და ზოგიერთ სხვა სახელშეკრულებო ურთიერთობასთან დაკავშირებულ საკითხებზე.  ტურისტული ხელშეკრულებით მოგზაურობის მომწყობი (ტურისტული საწარმო) მოვალეა გაუწიოს ტურისტს (მოგზაურს) შეთანხმებული მომსახურება, ხოლო ტურისტი ვალდებულია მოგზაურობის მომწყობს გადაუხადოს შეპირებული ანაზღაურება გაწეული მომსახურებისათვის.

- რას წარმოადგენს ტურისტული მომსახურების პაკეტი?

-  ტურისტული მომსახურების პაკეტი მომსახურების ორი ან მეტი კომპონენტისაგან (კვება, ღამისთევა, სატრანსპორტო მომსახურება და სხვა) შემდგარი კომპლექსია, რომელთა ღირებულებაც შედის პაკეტის ფასში. მოგზაურობასთან (პაკეტთან) დაკავშირებული ნებისმიერი აღწერილობითი ფორმა, ღირებულება და ხელშეკრულების სხვა პირობები, რომლითაც ტურისტი უზრუნველყოფილია მოგზაურობის მომწყობის მიერ, არ უნდა შეიცავდეს ყალბ, არასათანადო და შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას (28.04.2006 წ. #2946). ტურისტს მოგზაურობასთან (პაკეტთან) დაკავშირებით ხელშეკრულების დადებამდე, წერილობით ან ტურისტისთვის მისაღები სხვა ფორმით, უნდა მიეწოდოს დაწვრილებითი ინფორმაცია: ღირებულების, მისი გადახდის მეთოდებისა და განრიგის შესახებ; დანიშნულების ადგილისა და მიზნების, გამოსაყენებელი სატრანსპორტო საშუალებებისა და მათი დახასიათების შესახებ; განთავსების ტიპის, მდგომარეობის, კატეგორიის, მომსახურების ხარისხის, მისი კლასიფიკაციისა და სხვა ძირითადი მახასიათებლების, კვების, მარშრუტის, პასპორტთან და ვიზასთან, აგრეთვე მოგზაურობისათვის აუცილებელ ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებული მოთხოვნების, პაკეტის ღირებულებაში შესული ვიზიტების, ექსკურსიებისა და სხვა მომსახურების, ტურისტული მოგზაურობის მოსაწყობად აუცილებელი ტურისტთა გარკვეული რაოდენობის შეუგროვებლობის გამო ხელშეკრულების შეწყვეტის თაობაზე ტურისტის ინფორმირების უკანასკნელი ვადის შესახებ და სხვა (28.04.2006 წ. #2946). თუ ტურისტი მოგზაურობის დაწყებამდე წყვეტს ხელშეკრულებას, პაკეტი უქმდება და მოგზაურობის მომწყობი ვალდებულია ტურისტს შესთავაზოს თავდაპირველის ეკვივალენტური პაკეტი, აანაზღაუროს ფასში განსხვავება, როცა ახალი პაკეტი არის ნაკლები ღირებულების ან დაუყოვნებლივ დაუბრუნოს ხელშეკრულების თანახმად გადახდილი თანხა. როდესაც მოგზაურობის მომწყობი მისგან დამოუკიდებელი მიზეზებით იძულებულია გამგზავრებამდე მნიშვნელოვნად შეცვალოს ხელშეკრულების არსებული პირობები, იგი ვალდებულია აღნიშნულის შესახებ შეატყობინოს ტურისტს, რათა ამ უკანასკნელმა მიიღოს გადაწყვეტილება ხელშეკრულების შეწყვეტის ან მისი შეცვლილი პირობების მიღების თაობაზე, რის შესახებაც დროულად უნდა აცნობოს მოგზაურობის მომწყობს.

- აქვს თუ არა ტურისტს უფლება მოითხოვოს მის ნაცვლად მოგზაურობაში მესამე პირის მონაწილეობა?

-  საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 658-ე მუხლის შესაბამისად, მოგზაურობის დაწყებამდე ტურისტს უფლება აქვს მოითხოვოს მის ნაცვლად მოგზაურობაში მესამე პირის მონაწილეობა, მაგრამ აქვე გასათვალისწინებელია, რომ მოგზაურობის მომწყობს შეუძლია უარი განაცხადოს მესამე პირის მონაწილეობაზე, თუ იგი არ აკმაყოფილებს მოგზაურობისათვის აუცილებელ პირობებს. საპატიო მიზეზების არსებობისას ტურისტის მიერ ხელშეკრულების შეწყვეტა დასაშვებია იმ შემთხვევაში, როცა მოგზაურობის მომწყობი პირი არ აღმოფხვრის ხარვეზებს დადგენილ ვადაში. ტურისტის მიერ ვადის განსაზღვრა არ არის აუცილებელი, თუ ხარვეზების გამოსწორება შეუძლებელია ან მოგზაურობის მომწყობი პირი უარს იტყვის მათ აღმოფხვრაზე, ან ხელშეკრულების შეწყვეტა გამართლებულია ტურისტის განსაკუთრებული ინტერესებით. თუ მოგზაურობა ჩაიშალა ან იგი არაჯეროვნად იყო ორგანიზებული, ტურისტს შეუძლია მოითხოვოს ასევე შვებულების უსარგებლოდ დაკარგვით გამოწვეული შესაბამისი ფულადი ანაზღაურება. იმ შემთხვევაში, როცა ხელშეკრულება, ტურისტის ბრალის გარეშე, მოგზაურობის დაწყებამდე შეწყდა, მას უფლება აქვს მოითხოვოს შეუსრულებლობით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ: ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველია მოგზაურობის მოსაწყობად აუცილებელ პირთა რაოდენობის სიმცირე, რის შესახებაც ტურისტს წერილობითი ფორმით ეცნობება იმ ვადის განმავლობაში, რომელიც მითითებულია მოგზაურობის (პაკეტის) აღწერილობაში; ხელშეკრულების შეწყვეტის მიზეზია დაუძლეველი ძალა. აღსანიშნავია, რომ მოგზაურობის მომწყობი ან მისი წარმომადგენელი ვალდებულია სწრაფი რეაგირება მოახდინოს ტურისტის საჩივარზე და მიიღოს სათანადო გადაწყვეტილება (28.04.2006 #2946).


- როგორც გავიგეთ, ტურისტს მოგზაურობის დაწყებამდე ნებისმიერ დროს შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე. რა უფლებით სარგებლობს ამ შემთხვევაში მოგზაურობის მომწყობი?

-  მსგავს შემთხვევაში მოგზაურობის მომწყობი კარგავს შეთანხმებული ანაზღაურების მიღების უფლებას, მაგრამ ამ დროს მას შეუძლია მოითხოვოს შესაბამისი ანაზღაურება, რომლის ოდენობაც განისაზღვრება შეთანხმებული ანაზღაურების საფუძველზე იმ თანხის გამოკლებით, რომლის მიღებაც მას შეეძლო თავისი მომსახურების სხვაგვარად გამოყენების შედეგად (საფუძველი: საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 665-ე მუხლი). პირი, რომელიც საჯაროდ სთავაზობს ტვირთის გადაზიდვასა და მგზავრთა გადაყვანას, ვალდებულია დადოს გადაყვანა-გადაზიდვის ხელშეკრულება, თუ არ არსებობს უარის თქმის საფუძველი. გადაზიდვის ხელშეკრულებით, გადამზიდველი ვალდებულია, შეთანხმებული საზღაურის გადახდით გადაიტანოს ტვირთი ან გადაიყვანოს მგზავრი დანიშნულების ადგილზე. გადამზიდველი პასუხს აგებს მგზავრისათვის მიყენებული ზიანისთვის, ასევე მისი ბარგის დაზიანების ან დაკარგვისათვის. გადაზიდვის ხელშეკრულება ფორმდება ზედნადების (ან სხვა დოკუმენტის) სახით.

- რა ვალდებულება აკისრია გადამზიდველს ტვირთის მიღების დროს?

-  ტვირთის მიღებისას გადამზიდველი ვალდებულია შეამოწმოს ტვირთის რაოდენობა, მათი ნიშნებისა და ნორმების შესახებ ზედნადებში აღნიშნულ მონაცემთა სისწორე; ტვირთისა და მისი შეფუთვის გარეგნული მდგომარეობა. აქვე გასათვალისწინებელია, რომ თუ გადამზიდველს არ აქვს სათანადო საშუალება იმისთვის, რომ შეამოწმოს ზემოაღნიშნული მონაცემები, მან ზედნადებში უნდა შეიტანოს პირობები, რომლებიც უნდა შესრულდეს. მოქმედი კანონის თანახმად, გამგზავნს შეუძლია გადამზიდველს მოსთხოვოს, რომ მან გადაამოწმოს ტვირთის წონა ან მისი სხვაგვარად მოცემული რაოდენობა. მას უფლება აქვს ასევე მოითხოვოს, რომ გადამზიდველმა შეამოწმოს გადასაზიდი ტვირთის შემცველობა. თავის მხრივ, გადამზიდველს უფლება აქვს მოითხოვოს ამ შემოწმებასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურება. გადამოწმების შედეგი უნდა აღინიშნოს ზედნადებში. საპირისპიროს დამტკიცებამდე ზედნადები არის მტკიცებულება იმისა, რომ დადებულია გადაზიდვის ხელშეკრულება, განსაზღვრულია მისი შინაარსი და ტვირთი გადამზიდველს მიღებული აქვს. ტვირთის გადაცემისათვის გათვალისწინებულ ადგილზე ტვირთის მიტანისთანავე, მიმღები უფლებამოსილია გადამზიდველს მოსთხოვოს ტვირთის მიღების დადასტურებით ზედნადების მეორე პირისთვის გადაცემა, რის შემდეგ ტვირთი ჩაითვლება გადაცემულად. თუ დანიშნულების ადგილზე ტვირთის მისვლის შემდეგ წარმოიშვა ტვირთის გადაცემის ხელშემშლელი გარემოებები, გადამზიდველმა უნდა მოითხოვოს გამგზავნის მითითებები. თუ მიმღები უარს ამბობს ტვირთის მიღებაზე, გამგზავნი უფლებამოსილია თვითონ განკარგოს ტვირთი ზედნადების პირველი პირის წარდგენის გარეშეც.

- რა შემთხვევაში აქვს გადამზიდველს უფლება გაყიდოს ტვირთი უფლებამოსილი პირის მითითების გარეშე?

-  გადამზიდველს შეუძლია გაყიდოს ტვირთი უფლებამოსილი პირის მითითების დალოდების გარეშე, თუ საქონელი მალფუჭებადია ან თუ ტვირთის მდგომარეობა ამართლებს ამგვარ მოქმედებას, ანდა როცა შენახვის ხარჯები აღემატება ტვირთის ღირებულებას. მას შეუძლია სხვა შემთხვევაშიც გაყიდოს, თუ განსაზღვრული დროის განმავლობაში იგი არ მიიღებს მითითებებს არც ერთი მხარისგან. მოქმედი კანონის თანახმად, გადამზიდველი პასუხს აგებს ტვირთის მთლიანად ან ნაწილობრივ დაკარგვისა და დაზიანებისათვის, თუ ტვირთი დაზიანდა ან დაიკარგა მისი მიღებიდან ჩაბარებამდე დროის შუალედში, ასევე - მიტანის ვადის გადაცილებისათვის. ზიანის ანაზღაურების დროს ტვირთის ღირებულება განისაზღვრება საბირჟო ფასით, ხოლო ასეთი ფასის არარსებობისას - საბაზრო ფასით, მაგრამ თუ არც ასეთი ფასი არსებობს, - მსგავსი სახეობისა და ღირებულების ტვირთების ანალოგიურად. ტვირთზე უფლებამოსილ პირს შეუძლია მისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურებაზე მოითხოვოს წლიური 5 პროცენტი. პროცენტის ათვლა იწყება გადამზიდველის მიმართ რეკლამაციის წარდგენის დღიდან ან თუ რეკლამაცია არ იყო წარდგენილი - სარჩელის შეტანის დღიდან. თუ მიმღები ისე მიიღებს ტვირთს, რომ მის მდგომარეობას არ ამოწმებს გადამზიდველთან ერთად და არ უყენებს გადამზიდველს ზოგადი ხასიათის პრეტენზიას დანაკარგებისა და დაზიანების შესახებ, საპირისპიროს დამტკიცებამდე ივარაუდება, რომ მიმღებმა ტვირთი ჩაიბარა ზედნადებში მითითებულ მდგომარეობაში; აღნიშნული პრეტენზია უნდა წარედგინოს ტვირთის ჩაბარების დღესვე, თუ საქმე ეხება გარეგნულად შესამჩნევ დანაკარგებსა და დაზიანებებს, ხოლო გარეგნულად შეუმჩნეველი დანაკარგებისა და დაზიანებების შემთხვევაში - ჩაბარებიდან არა უგვიანეს შვიდი დღისა. ამასთან, როცა საქმე ეხება გარეგნულად შეუმჩნეველ დანაკარგებსა და დაზიანებებს, პრეტენზია აუცილებლად წერილობითი სახით უნდა იქნეს წარდგენილი.