სხეულის სუნი: რა სიგნალებს გვიგზავნის ორგანიზმი?
მიუხედავად იმისა, რომ ზომიერი, ჩვეული სუნი ნორმალური მოვლენაა, სუნის უეცარი და მკვეთრი ცვლილება ან მისი სპეციფიკური არომატი ხშირად ორგანიზმში მიმდინარე მნიშვნელოვან პროცესებზე, მათ შორის ჯანმრთელობის პრობლემებზე, მიანიშნებს.
მნიშვნელოვანია: თავად ოფლი თითქმის უსუნოა. უსიამოვნო სუნს იწვევს კანზე არსებული ბაქტერიები, რომლებიც შლიან ოფლის შემადგენლობაში არსებულ ცხიმებსა და ცილებს და გამოყოფენ აქროლად ცხიმოვან მჟავებს.
ნორმალური სუნის გამომწვევი ფაქტორები
სანამ პათოლოგიურ მიზეზებზე ვისაუბრებთ, აუცილებელია განვიხილოთ ის ფაქტორები, რომლებიც ყოველდღიურ სუნზე ახდენენ გავლენას:
საოფლე ჯირკვლები - სხეულზე ორი ტიპის საოფლე ჯირკვალია:
-
-
ეკრინული: გვხვდება ყველგან. გამოყოფს ძირითადად წყალსა და მარილს (გაგრილებისთვის).
-
აპოკრინული: განლაგებულია იღლიებში, საზარდულში, თმის ფოლიკულებთან ახლოს. გამოყოფს რძისებრ, ცხიმებითა და ცილებით მდიდარ სითხეს, რომელიც ბაქტერიებთან კონტაქტის შემდეგ ხდება სუნის მთავარი წყარო. აქტიურდება სტრესის ან ჰორმონული ცვლილებების დროს.
-
ჰიგიენა - არასაკმარისი ჰიგიენა იწვევს ბაქტერიების ჭარბ გამრავლებას, რაც აძლიერებს სუნს.
კვება - ნიორი, ხახვი, სანელებლები, წითელი ხორცი, ალკოჰოლი – ამ პროდუქტების დაშლის პროდუქტები გამოიყოფა ოფლთან ერთად და ცვლის სხეულის არომატს.
სტრესი და შფოთვა - სტრესის დროს აქტიურდება აპოკრინული ჯირკვლები, რაც მძაფრი სუნის გაჩენას უწყობს ხელს.
გენეტიკა - ზოგიერთი ადამიანის გენეტიკა განაპირობებს ბაქტერიების განსხვავებულ შემადგენლობას კანზე, რაც უნიკალურ სუნის პროფილს ქმნის.
სხეულის სუნის ცვლილება, როგორც სამედიცინო სიმპტომი
როდესაც სხეულის ჩვეული სუნი უეცრად და უმიზეზოდ იცვლება, ან როდესაც ჰიგიენური ნორმების დაცვის მიუხედავად სუნი მძაფრდება, აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია. სუნის კონკრეტულმა "არომატმა" შეიძლება მიუთითოს შემდეგ სამედიცინო პრობლემებზე:
| სუნის ტიპი | შესაძლო მიზეზი | ახსნა |
| ტკბილი/ხილის ან აცეტონის სუნი | დიაბეტი (კეტოაციდოზი) | უკონტროლო დიაბეტის დროს ორგანიზმი იწყებს ცხიმების წვას ენერგიისთვის, რის შედეგადაც წარმოიქმნება კეტონური სხეულები. კეტონები (რომელთაგან ერთ-ერთია აცეტონი) გამოიყოფა სუნთქვითა და ოფლით. ეს არის სასწრაფო სამედიცინო ჩარევის საჭიროების ნიშანი. |
| თევზის ან დამპალი სუნი | ტრიმეთილამინურია (FMO3 ფერმენტის დეფიციტი) | იშვიათი გენეტიკური აშლილობა, რომლის დროსაც ორგანიზმი ვერ შლის ნივთიერება ტრიმეთილამინს, რომელიც თევზის მსგავს მძაფრ სუნს იწვევს და გამოიყოფა ოფლით, შარდითა და ამონასუნთქი ჰაერით. |
| ამიაკის ან შარდის სუნი | თირკმლის დაავადებები (ურემია) | როდესაც თირკმლები სრულყოფილად ვერ ფილტრავს ტოქსინებს, ნარჩენი ნივთიერება, მათ შორის შარდოვანა, გროვდება სისხლში. შარდოვანა ოფლში გამოიყოფა და გარდაიქმნება ამიაკად. |
| მაწვნის ან მათეთრებლის სუნი | ღვიძლის დაავადებები | ღვიძლის ფუნქციის დაქვეითებისას ორგანიზმში გროვდება ტოქსინები, რაც სხეულის სუნის ცვლილებას იწვევს. |
| ძმრის ან მჟავე სუნი | ენდოკრინული დარღვევები, ტუბერკულოზი | ზოგჯერ შეიძლება მიუთითებდეს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დარღვევაზე ან D ვიტამინის დეფიციტზე. ინფექციების დროს მჟავე სუნი შესაძლოა ბაქტერიების აქტივობას უკავშირდებოდეს. |
სხვა სამედიცინო მიზეზები
სხეულის სუნის ცვლილება ასევე შეიძლება ასოცირებული იყოს სხვა მდგომარეობებთან:
-
ჰორმონული ცვლილებები: მენოპაუზის, ორსულობის ან პუბერტატის (გარდატეხის ასაკი) დროს ჰორმონების მატება/კლება აძლიერებს ოფლიანობას და ცვლის ოფლის შემადგენლობას.
-
ჰიპერჰიდროზი: ჭარბი ოფლიანობა, რომელიც თავისთავად არ იწვევს სუნს, მაგრამ ქმნის იდეალურ ტენიან გარემოს სუნის გამომწვევი ბაქტერიებისთვის.
-
კანის ინფექციები: ბაქტერიული ან სოკოვანი ინფექციები კანის ნაოჭებში (ინტერტრიგო, ტრიქომიკოზი) შეიძლება გამოიწვიოს მძაფრი, უსიამოვნო ლოკალური სუნი.
-
მედიკამენტები: ზოგიერთმა მედიკამენტმა, განსაკუთრებით ანტიდეპრესანტებმა, შეიძლება გაზარდოს ოფლიანობა ან შეცვალოს სხეულის ბიოქიმია, რაც სუნის ცვლილებას გამოიწვევს.
როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?
მიმართეთ ექიმს (ენდოკრინოლოგს, დერმატოლოგს ან თერაპევტს), თუ:
-
სუნი უეცრად შეიცვალა და შეიძინა სპეციფიკური არომატი (აცეტონის, ამიაკის, თევზის).
-
ოფლიანობა ან სუნი მკვეთრად გაიზარდა ჩვეული ჰიგიენური ზომების მიუხედავად.
-
ღამის ოფლიანობა გახდა უმიზეზოდ ხშირი.
სხეულის სუნი, უმეტეს შემთხვევაში, მხოლოდ ჰიგიენის ან კვების საკითხია, მაგრამ მისი მკვეთრი ცვლილება შესაძლოა ორგანიზმის ერთადერთი სიგნალი იყოს, რომ მას დახმარება სჭირდება.