ინსულტის უჩვეულო ნიშნები
ტიპურები ბევრისთვის ნაცნობია: სახის ასიმეტრია, დახრილი ღიმილი, სისუსტე ხელებსა და ფეხებში, თავის ტკივილი და მეტყველების გაძნელება.
ექიმები ატიპიურ სიმპტომებად აფასებენ:
- გულისრევას,
- ღებინებას,
- გახანგრძლივებულ სლოკინს,
- მხედველობის უეცარ დაქვეითებას სრულ სიბრმავემდე ერთ ან ორივე თვალში,
- სმენის დაქვეითებას,
- ყელის ტკივილს ყლაპვის მცდელობისას.
ასევე დაგაინტერესებთ:
რაზე შეიძლება მიუთითებდეს დღის ძილიანობა
ხდება ისე, რომ ადამიანს დღის განმავლობაში ეძინება, მიუხედავად იმისა, რომ საწოლში 8 საათზე მეტი გაატარა და საკმარისად უნდა გამოეძინა. რასთან შეიძლება იყოს ეს დაკავშირებული?
ექიმები ძილიანობას ყოფენ რამდენიმე ტიპად: ფიზიოლოგიური (უძილობის გამო), სომატური (სხვადასხვა დაავადების გამო), ფარმაკოლოგიური (მედიკამენტების მიღების გამო) და ფსიქოლოგიური (სტრესის გამო).
თუ ვსაუბრობთ სომატურ უძილობაზე, მაშინ უნდა გამოირიცხოს შემდეგი პათოლოგიები: კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები, ღვიძლისა და თირკმელების უკმარისობა, ძილის ობსტრუქციული აპნოე, ენდოკრინოლოგიური პათოლოგიები, ორგანიზმში მინერალების მიწოდების დარღვევა და მრავალი სხვა.
მკურნალობა თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში ინდივიდუალურად უნდა შეირჩეს.
ასევე დაგაინტერესებთ:
ცნობილი გახდა დემენციის თავიდან აცილების გზები
ალცჰაიმერის დაავადების გარდა, არსებობს დემენციის კიდევ რამდენიმე სახეობა.
დემენცია არის ადამიანის შემეცნებითი ფუნქციების მრავალფუნქციური, გამოხატული დარღვევა, რაც იწვევს სოციალურ და ყოველდღიურ დეზადაპტაციას. კლინიკური ნიშნებიდან გამომდინარე, ეს დაავადება იყოფა სამ ტიპად: ორგანული (სისხლძარღვოვანი, ინფექციური, ტრავმული), ატროფიული (ალცჰაიმერის დაავადება, პიკის დაავადება) ან შერეული ტიპის.
რისკ-ფაქტორები
ფაქტორები, რომლებიც ზრდის დემენციის განვითარების რისკს, მოიცავს: ასაკს, ოჯახურ ისტორიას, გენეტიკური მიდრეკილებას და ქალა-ტვინის ტრავმა. კორეგირებადი ფაქტორებია: არტერიული ჰიპერტენზია, ჰიპერლიპიდემია, შაქრიანი დიაბეტი, სიმსუქნე, B ჯგუფის ვიტამინების დეფიციტი, ფიზიკური უმოქმედობა, დაბალი განათლების დონე და ინტელექტი.
სისხლძარღვოვანი დემენცია
ეს დაავადება ითვლება ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტად. სისხლძარღვოვანი დემენცია ვითარდება მეორადად, თავის ტვინის დაზიანების შედეგად. ათეროსკლეროზი არის დაავადება, რომლის დროსაც სისხლძარღვები ვიწროვდება ათეროსკლეროზული ფოლაქების გამო. შედეგად, ნეირონები არ იღებენ საკმარის ჟანგბადს და კვებას და საბოლოოდ იღუპებიან.
მიზეზი შესაძლოა იყოს სერიოზული დაავადებებიც, რომლებიც გავლენას ახდენენ ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე: ვირუსების, გრიპის და სხვა ინფექციური დაავადებების შემდეგ გართულებები. დემენციას ასევე იწვევს ორგანიზმის სხვადასხვა სახის ინტოქსიკაცია ალკოჰოლით და ტოქსიკური ნივთიერებებით, რაც ასევე მოქმედებს ჟანგბადის შიმშილზე და ნეირონების სიკვდილზე.
თავის ტვინის ტრავმული დაზიანება ასევე შეიძლება იყოს დაავადების მიზეზი. ამავდროულად, ქალა-ტვინის ტრავმამ შეიძლება დაუყოვნებლივ არ გამოიწვიოს სერიოზული შედეგები, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში მას შეუძლია ხელი შეუწყოს ტვინის სისხლძარღვების ორგანული დაზიანების განვითარებას.
კლინიკური ნიშნები
ყველაზე ხშირად ცვლილებები იწყება პიროვნების აშლილობით. ადამიანი მიმნდობი ხდება უცხო ადამიანებისადმი, ხოლო ნათესავებისა და მეგობრების მიმართ არის მომთხოვნი და ეჭვიანი. ის განიცდის გაღიზიანების, აღგზნების და ტირილის შეტევებს. შემდგომში ვითარდება:
- დავიწყება;
- კონცენტრაციასთან დაკავშირებული პრობლემები;
- კონფაბულაციები, როდესაც იხსენებენ მოვლენებს, რომლებიც არასოდეს მომხდარა პაციენტის ცხოვრებაში; ფსევდო-რემინისცენციები, როდესაც მომხდარი მოვლენის დრო აღრეულია;
- თუ ახლობელი იწყებს დარწმუნებას, ეს აღიქმება უკიდურესად მტკივნეულად და უარყოფითად.
საბოლოოდ, მეხსიერების და ინტელექტუალური დაქვეითება ვითარდება. ადამიანი იწყებს არათანმიმდევრულად საუბარს, ჩნდება სირთულეები საზოგადოებაში და ყოველდღიურ ცხოვრებაში, იკარგება თვითმოვლის უნარები.
ატროფიული დემენცია
ატროფიული დემენცია მოიცავს აშლილობებს, რომლებშიც ფსიქიკური აშლილობის განვითარება არ არის დაკავშირებული რაიმე გამომწვევ ფაქტორთან. ამ შემთხვევაში პროგნოზი ნაკლებად კეთილსაიმედოა, ვინაიდან ნეირონების სიკვდილის მიზეზი უცნობია. ატროფიული დემენციის განვითარების მრავალი ნაწილობრივ დადასტურებული ჰიპოთეზა არსებობს - მოლეკულური, გენეტიკური, ბიოქიმიური.
ალცჰაიმერის დაავადება
ალცჰაიმერის დაავადების დიაგნოსტირება შესაძლებელია 65 წლამდე ასაკის ადამიანებში. გვიან დაწყება - 65 წლის შემდეგ. დაავადება მიმდინარეობს მწვავე ფორმით და აქვს პროგრესირებადი მიმდინარეობა. ყველა სახის გონებრივი აქტივობის დარღვევა ხდება ადრეულ პერიოდში: ყურადღება, აღქმა, გარემომცველი სამყაროს გაგება.
ალცჰაიმერის დაავადების ადრეულ სტადიაზე შეინიშნება დაბნეულობა, განსაკუთრებით მოტორული კოორდინაციის დროს. სიარულის დროს შეიძლება მოხდეს მოძრაობის არასტაბილურობა. ადამიანი კარგავს მარტივ ყოველდღიურ უნარებს, თითქოს დაავიწყდა ქმედებების შესრულება. პაციენტებს ავიწყდებათ ყოველდღიური საგნების სახელები და არ შეუძლიათ მარტივი აზრების ან სრული წინადადებების გამოთქმა.
ახასიათებს გონებრივი აქტივობის სრული მოშლა, უმწეობა და ტოტალური აფაზია. ასეთ სიტუაციებში პროგნოზი არასახარბიელოა. თუმცა, ალცჰაიმერის დაავადების ადრეულ სტადიაზე მკურნალობა შეიძლება ეფექტური იყოს. დაავადების დამუხრუჭება შესაძლებელია, მაგრამ არა მთლიანად თავიდან აცილება.
დემენცია ლევის სხეულებით
დაავადების ადრეულ სტადიაზე ჩნდება პარკინსონიზმი, მეხსიერების, ინტელექტუალური დაქვეითება და ვიზუალურ-სივრცითი ორიენტაციის (პაციენტმა შეიძლება სახლიდან გასულიყო და მისამართი დაივიწყოს) დარღვევა. ხშირად ჩამოთვლილ სიმპტომებს ერთვის ვიზუალური და სმენითი ჰალუცინაციები და ბოდვითი მდგომარეობა.
პიკის დაავადება
შუბლის წილის დემენცია იწყება ქცევითი დარღვევებით, რაც იწვევს ცხოვრების ჩვეულ წესში ცვლილებებს და სოციალურ დეზადაპტაციას. სხვა შემეცნებითი ფუნქციების დარღვევა ნაკლებად გამოხატულია.
მათი სრული პრევენცია შეუძლებელია, დაავადების განკურნება არ არსებობს. თუმცა, არსებობს ფაქტორები, რომლებიც დაგეხმარებათ დემენციის განვითარების რისკის შემცირებაში. მთავარია აქტიური ცხოვრების წესი (სპორტი და სიარული). ასევე მნიშვნელოვანია კოგნიტური ფუნქციის მაღალი დონის შენარჩუნება: კითხვა, თავსატეხების ამოხსნა, სხვებთან ურთიერთობა და უცხო ენების სწავლა.
მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობის მონიტორინგი: ჰიპერტენზია, დიაბეტი და ქოლესტერინის მაღალი დონე ზრდის სისხლძარღვთა დემენციის განვითარების ალბათობას. ბოსტნეულითა და ჯანსაღი ცხიმებით მდიდარი დიეტა ხელს უწყობს ტვინის ჯანმრთელობის შენარჩუნებას.