ძილში ლაპარაკი შეიძლება საყურადღებო დაავადებებზე მიუთითებდეს
ძილში ლაპარაკი (სომნილოკია), ფენომენი, როდესაც ადამიანი ძილში წარმოთქვამს ბგერებს, მარცვლებს, სიტყვებს ან ფრაზებს, შეიძლება საკმაოდ სერიოზული დაავადებების სიმპტომი იყოს.
ძილში ლაპარაკი ვლინდება ხმაურით, ერთმანეთთან დაუკავშირებელი სიტყვებით, გრძელი წინადადებებით და ბუტბუტით, რომელსაც ზოგჯერ თან ახლავს სხეულის უნებლიე მოძრაობები და პოზიციის შეცვლა. ადამიანი სძინავს და, რა თქმა უნდა, დილით არაფერი ახსოვს. ხშირად, პაციენტმა არ იცის თავისი მდგომარეობის შესახებ და ექიმს მიმართავს სხვა ადამიანის რჩევით, რომელიც შეიძლება შეშფოთდეს.
- ეს სიმპტომი ყველაზე ხშირია ბავშვებში და შემთხვევათა 50%-ს შეადგენს.
- მოზრდილებში ის შემთხვევათა მხოლოდ 5%-ში გვხვდება.
- ქალები და მამაკაცები თანაბრად ავლენენ ამ სიმპტომს.
ძილში ლაპარაკი კლასიფიცირდება, როგორც პარასომნია (ძილის დარღვევა). თუ ეს იშვიათია, არ არის საჭირო ამაზე აღელვება. თუმცა, თუ საყვარელი ადამიანი ყოველ ღამე საუბრობს ან ძილში აღელვებულად იქცევა, დროა დახმარების ძებნა. ეს სიმპტომი შეიძლება მიუთითებდეს ისეთ მდგომარეობებზე, როგორიცაა ობსტრუქციული ძილის აპნოე (რაც გულისხმობს ძილის დროს სუნთქვის პაუზებს), ფსიქიკურ დაავადებაზე, ნევროზებზე, დეპრესიაზე, ეპილეფსიაზე და ნეიროდეგენერაციულ დაავადებებზე, როგორიცაა ალცჰაიმერი და პარკინსონი.
ეს მდგომარეობები მოითხოვს სავალდებულო სამედიცინო მონიტორინგს და ადეკვატურ მკურნალობას. ამიტომ, თუ თქვენ ან თქვენს ახლობელს შეამჩნევთ ამ სიმპტომს, რომელიც რეგულარულად ვლინდება, უნდა მიმართოთ დახმარებას და ჩაიტაროთ საფუძვლიანი გამოკვლევა.
იდენტიფიცირებულია უძილობისადმი ყველაზე მგრძნობიარე ადამიანის ტიპი.
მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა დაადგინა, რომ გამოხატული ნევროტიზმის და ახალი გამოცდილებისადმი დაბალი გახსნილობის მქონე ადამიანებს უფრო მეტად აღენიშნებათ უძილობის უფრო მძიმე სიმპტომები.
შფოთვა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ამ ურთიერთობაში, რაც მნიშვენლოვანია პიროვნულ თვისებებსა და ძილის დარღვევებს შორის კავშირის თვალსაზრისით. კვლევა გამოქვეყნდა ჟურნალში Journal of Sleep Research (JSR).
უძილობა ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ძილის დარღვევაა. მას შეუძლია გამოვლინდეს ჩაძინების გაძნელებით, ხშირი გამოღვიძებით ან ძალიან ადრე გაღვიძებით, რაც ხელახლა ჩაძინების შეუძლებლობას იწვევს. ხანგრძლივი უძილობა ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, სიმსუქნის და იმუნიტეტის დასუსტების რისკს და სერიოზულად მოქმედებს განწყობაზე, შრომისუნარიანობასა და კოგნიტურ ფუნქციაზე. ნევროტიზმი პიროვნული თვისებაა, რომელიც ასახავს ადამიანის მიდრეკილებას განიცადო ნეგატიური ემოციები: შფოთვა, გაღიზიანება, დეპრესია და ბრაზი.
ნევროტიზმის მაღალი დონის მქონე ადამიანები უფრო მკვეთრად რეაგირებენ სტრესულ სიტუაციებზე, უფრო მეტად გრძნობენ შფოთვას და ნაკლები წარმატებით უმკლავდებიან დაძაბულობას.
მეცნიერებმა, ბარბარა არაუჟო კონვეის ხელმძღვანელობით, შეადარეს უძილობის მქონე 353 და ძილის პრობლემების არმქონე 242 ადამიანის მონაცემები. მონაწილეებმა შეავსეს ონლაინ გამოკითხვები, რომლებიც აფასებდნენ უძილობის სიმძიმეს, პიროვნულ თვისებებს (დიდი ხუთი მოდელის გამოყენებით) და შფოთვისა და დეპრესიის დონეს.
მაღალი ნევროტიზმი ასოცირდებოდა უფრო მძიმე უძილობასთან. მეორეს მხრივ, ახალი გამოცდილებისადმი გახსნილობა და კეთილსინდისიერება (დისციპლინა) ასოცირდებოდა ნაკლებად მძიმე სიმპტომებთან. აღმოჩნდა, რომ შფოთვა და დეპრესია უფრო მჭიდრო კავშირშია უძილობასთან, ვიდრე მხოლოდ პიროვნული თვისებები.
მკვლევარებმა დაასკვნეს, რომ შფოთვა სრულად ხსნის ნევროტიზმსა და უძილობას შორის კავშირს. ნევროტიზმის მაღალი დონის მქონე ადამიანები უფრო მეტად არიან მიდრეკილნი შფოთვის განცდისკენ, რაც ხელს უშლის მათ ძილს.
პიროვნული თვისებების როლის გაგებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ძილის დარღვევის მკურნალობის ინდივიდუალიზაციას. თუმცა, მკვლევრები ხაზს უსვამენ, რომ მათი მონაცემები დაკვირვებითია და პირდაპირი მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის დადგენა ჯერ არ არის შესაძლებელი.