რა იწვევს გაზის აფეთქებას შუქის ანთებისას - მკურნალი.გე

რომლის თავიდან აცილებაც შესაძლებელია უსაფრთხოების წესების დაცვით.

რა გაზი გროვდება და რა ხდება ამ დროს?

როდესაც საცხოვრებელ ფართში ხდება აფეთქება, უმეტესწილად საუბარია ბუნებრივი გაზის, იგივე მეთანის (CH4​) გაჟონვაზე. ვნახოთ, რა პროცესები ხდება ამ დროს:

1. გაზის დაგროვება: მეთანი (ბუნებრივი გაზის ძირითადი კომპონენტი) გაჟონვის შედეგად იწყებს დახურულ სივრცეში დაგროვებას. ის ჰაერზე მსუბუქია, ამიტომ სივრცის ზედა ნაწილში გროვდება.

2. ფეთქებადსაშიში ნარევი: მეთანი თავისთავად არ ფეთქდება. აფეთქებისთვის აუცილებელია მისი ჰაერთან შერევა გარკვეული კონცენტრაციით (ე.წ. ფეთქებადსაშიში კონცენტრაცია). ბუნებრივი გაზისთვის ეს ზღვარი დაახლოებით 5%-დან 15%-მდეა. თუ ოთახში გაზის კონცენტრაცია ამ ზღვარშია, სივრცე მყისიერად ხდება აფეთქებასაშიში.

3. აფეთქების წყარო (ინიცირება): ფეთქებადსაშიში ნარევი აფეთქდება, თუ მას აალების წყარო შეეხება. შუქის ანთება კი სწორედ ასეთი წყაროა.

რატომ არის შუქის ანთება საფრთხე?

შუქის ანთება ან ნებისმიერი ელექტრომოწყობილობის ჩართვა ან გამორთვა აფეთქების მიზეზი ხდება ელექტრული ნაპერწკლის გამო:

• ჩამრთველი (გამომრთველი): როდესაც კედლის ჩამრთველს ვრთავთ ან ვთიშავთ, კონტაქტები ერთმანეთს ეხება ან შორდება. ამ მომენტში, კონტაქტებს შორის ძალიან მცირე, წამიერი ელექტრული ნაპერწკალი წარმოიქმნება.

• ნაპერწკალი აალება: ეს მცირე ნაპერწკალიც კი საკმარისია იმისთვის, რომ დაგროვილი, ფეთქებადსაშიში გაზის ნარევი აანთოს და გამოიწვიოს ძლიერი აფეთქება.

• სხვა ელექტრო რისკები: მსგავს რისკს ქმნის ნებისმიერი ელექტრო მოწყობილობის ჩართვა/გამორთვა (მაცივრის ძრავის ჩართვა, ტელეფონზე ზარის დარეკვა, ლიფტის დაძვრა, დენის გამანაწილებელ ყუთთან შეხება).

გაზის გაჟონვის სხვა რისკები

ბუნებრივი გაზის გაჟონვას ორი ძირითადი, ფატალური საფრთხე აქვს: აფეთქება და მოწამვლა.

1. ნახშირჟანგით ($\text{CO}$) მოწამვლა (მხუთავი აირი)

ეს არის გაზის მოხმარების ყველაზე გავრცელებული და ჩუმი მკვლელი.

• რა არის ნახშირჟანგი? ნახშირჟანგი ($\text{CO}$), ანუ მხუთავი აირი, წარმოიქმნება არა გაჟონვის, არამედ გაზის არასრული წვის შედეგად. ეს ხდება მაშინ, როდესაც გაზის გამათბობელს ან წყალგამაცხელებელს არასწორად აქვს მოწყობილი ან დაზიანებულია გამწოვი სისტემა და ოთახში არ არის საკმარისი ჟანგბადი.

• რატომ არის საშიში? ნახშირჟანგი არის უფერო, უსუნო და უგემო გაზი. ის სწრაფად უკავშირდება სისხლში ჰემოგლობინს და ხელს უშლის ჟანგბადის მიწოდებას ორგანიზმისთვის, რაც მოკლე დროში იწვევს გაგუდვასა და სიკვდილს.

2. ბუნებრივი გაზის გაჟონვა (მეთანი, CH4​)

• რისთვის არის საშიში? ამ შემთხვევაში, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მთავარი რისკი აფეთქებაა.

როგორ გავიგოთ, რომ ბინაში გაზი ჟონავს?

ბუნებრივი გაზი (მეთანი) თავისი ბუნებით უსუნოა, მაგრამ უსაფრთხოებისთვის მას ემატება სპეციალური ნივთიერება - ოდორანტი (ეთილმერკაპტანი), რომელსაც აქვს მკვეთრი, მძაფრი და უსიამოვნო სუნი.

1. სუნის აღქმა

• თუ იგრძნობთ მკვეთრ, უსიამოვნო სუნს (რომელიც გაზის გაჟონვაზე მიუთითებს), დაუყოვნებლივ მიიღეთ ზომები.

2. გაზის დეტექტორი

• საუკეთესო დაცვაა სპეციალური სასიგნალო მოწყობილობის, ე.წ. გაზის დეტექტორის დამონტაჟება, რომელიც ავტომატურად აღრიცხავს მეთანის ან ნახშირჟანგის მინიმალურ რაოდენობას ჰაერში და ხმოვანი სიგნალით გაგაფრთხილებთ.

როგორ დავიცვათ თავი და როგორ მოვიქცეთ საგანგებო სიტუაციაში?

უსაფრთხოების ძირითადი წესები (პრევენცია)

1. გაზზე მომუშავე ნებისმიერი მოწყობილობა (გამათბობელი, წყალგამაცხელებელი) უნდა დაამონტაჟოს კვალიფიციურმა სპეციალისტმა და აუცილებლად უნდა შემოწმდეს გამწოვი და სავენტილაციო სისტემები.

2. დახურულ სივრცეში არასდროს გამოიყენოთ ღია წვის კამერიანი (ე.წ. უკვამლო, უჟანგბადო) მოწყობილობები. აუცილებელია, რომ გაზის აპარატის სივრცე მუდმივად ნიავდებოდეს.

3. დააყენეთ გაზის დეტექტორები მეთანისა და ნახშირჟანგისთვის.

4. სახლიდან ხანგრძლივი დროით გასვლის წინ გადაკეტეთ გაზის ონკანები.

როგორ მოვიქცეთ, თუ გაზის სუნს ვიგრძნობთ (საგანგებო მოქმედების გეგმა)

თუ სახლში გაზის მძაფრი სუნი იგრძენით, იმოქმედეთ დაუყოვნებლივ და მკაცრად დაიცავით შემდეგი წესები: