როგორ განვასხვაოთ ჩვეულებრივი დაღლილობა დეპრესიისგან?
ეკონომიკური კეთილდღეობის, წარმატებისა და თვითრეალიზაციის ზრდისკენ მუდმივი სწრაფვისას, ადამიანები სულ უფრო ხშირად განიცდიან დაღლილობას და ძალების დაკარგვას. თუმცა, ხდება ისე, რომ ჩვეულებრივი დაღლილობა, როგორც ჩანს, შეიძლება დეპრესიის დაწყების ნიშანი იყოს. თუ კვირაში შვიდი დღე მუშაობთ, დასვენებისა და შვებულების გარეშე და სახლში დაბრუნებისას კიდევ ასრულებთ საოჯახო საქმეების დიდ ნაწილს, მაშინ დაღლილობა ნორმალურია. ჩვეულებრივი დაღლილობა ადვილად იხსნება: თქვენ უბრალოდ უნდა დაისვენოთ, კარგად გამოიძინოთ, სუფთა ჰაერზე გაისეირნოთ, მეგობრებს შეხვდეთ, შვებულებაში წახვიდეთ.
დეპრესია სრულიად სხვა საკითხია, რომელიც ასე მარტივად არ ქრება. ეს დაავადება სეროტონინის, დოფამინის და ნორადრენალინის გამომუშავების დარღვევაზეა დაფუძნებული, ამიტომ ამ შემთხვევაში დასვენება და ძალების აღდგენა შეუძლებელი იქნება.
დეპრესიისთვის დამახასიათებელ სიმპტომებს შორისაა:
- განწყობის დაქვეითება; სიხარულის გრძნობის დაქვეითება;
- კონცენტრაციის დაქვეითება, გადაწყვეტილების მიღების სირთულე;
- დაბალი თვითშეფასება ან დანაშაულის გრძნობა;
- მომავლის უიმედობა;
- სიკვდილის ან სუიციდური აზრები;
- ძილის დარღვევა;
- მადის ან წონის მნიშვნელოვანი ცვლილება;
- ფსიქომოტორული აგზნება ან ჩამორჩენილობა;
- დაღლილობა/ენერგიის დაკარგვა.
ათიდან ხუთი სიმპტომის არსებობა, თუ ისინი ბოლო ორი კვირის განმავლობაში მაინც გაგრძელდება, შეიძლება დეპრესიაზე მიუთითებდეს.
ასევე ყურადღება მიაქციეთ შემდეგ ნიშნებს: ადრეული გამოღვიძება; მეხსიერების და ყურადღების დაქვეითება; სიხარულისა და სიამოვნების ნაკლებობა ცხოვრებაში (ან ისეთ აქტივობებში, რომლებიც ადრე სიამოვნებას განიჭებდათ); ქრონიკული ტკივილი ნებისმიერ ადგილას.
დეპრესია ხშირად შეუმჩნევლად ვლინდება. თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ ის ადრეულ ეტაპზევე არ გამოგრჩეთ. ამიტომ, თუ გაქვთ მომატებული დაღლილობა, რომელიც ორ კვირაში არ ქრება და მცირე დატვირთვის დროსაც კი ჩნდება და ვერ აღიდგენთ ძალებს, მიმართეთ სპეციალისტს. ამ შემთხვევაში, როგორც ნებისმიერი სხვა დაავადების დროს: რაც უფრო ადრე დაიწყებთ მკურნალობას, მით უფრო სწრაფი და უკეთესი იქნება ეფექტი.
რატომ ჩნდება დეპრესია მენოპაუზის დროს
ჰორმონალურმა დისბალანსმა შეიძლება გამოიწვიოს დეპრესია.
ჰორმონალური ცვლილებები, ალები, უძილობა იწვევს დეპრესიის განვითარებას მენოპაუზის დროს, მაგრამ ამ მდგომარეობასთან გამკლავება შესაძლებელია.
მენოპაუზის დროს დეპრესიის ფიზიოლოგიური საფუძველი, პირველ რიგში, ჰორმონალური რყევებია.
ესტროგენის დონის შემცირება გავლენას ახდენს სეროტონერგული, დოფამინერგული სისტემების ფუნქციონირებაზე. ეს იწვევს განწყობის ცვლილებებს, შფოთვას და უძილობას. გარდა ამისა, ვაზომოტორული სიმპტომები (ცხელება, ღამის ოფლიანობა), ძილის დარღვევები და სომატური ჩივილები ზრდის ემოციურ არასტაბილურობას.
ჰორმონოთერაპია, ანტიდეპრესანტები და კოგნიტურ-ქცევითი თერაპია ეფექტურია მენოპაუზის დროს დეპრესიასთან საბრძოლველად.
პერიმენოპაუზის და პოსტმენოპაუზის დროს ქალები ხშირად უჩივიან დეპრესიას.
ჰორმონოთერაპია, კერძოდ, ესტრადიოლი, აჩვენებს გამოხატულ ანტიდეპრესანტულ ეფექტს.
თუ არსებობს ჰორმონოთერაპიის უკუჩვენებები ან ის არაეფექტურია, მაშინ გამოიყენება SSRI და SNRI ანტიდეპრესანტები. ასევე გამოიყენება კოგნიტურ-ქცევითი თერაპია, განსაკუთრებით თანმხლები შფოთვის, ძილის დარღვევების და ცხოვრების ხარისხის დაქვეითების დროს. მნიშვნელოვანია, რომ ეს მდგომარეობა განვიხილოთ არა როგორც „ასაკობრივი ნორმა“, არამედ როგორც განკურნებადი დარღვევა, რომელიც მოითხოვს მულტიდისციპლინურ მიდგომას.