აზიანებს თუ არა შამპუნში შემავალი ზოგიერთი ინგრედიენტი თმას და როგორ უნდა შეარჩიოთ შამპუნი
არსებობს შამპუნის სხვადასხვა ფორმულა და ტიპი.
შამპუნი ასევე ასუფთავებს თავის კანს და თმას გარემოს დამაბინძურებლების, მიკრობებისა და სუნისგან.
არსებობს რამდენიმე გავრცელებული ინგრედიენტი, რომლებიც გვხვდება შამპუნების უმეტესობაში. ესენია:
- ზედაპირულად აქტიური ნივთიერებები
შამპუნებში არსებული ძირითადი გამწმენდი საშუალებები, რომლებიც ხელს უწყობენ ცხიმისა და ჭუჭყის დაშლას და ამ ნივთიერებების ჩამორეცხვას.
- კონდიციონერები
ეს ინგრედიენტები ხელს უწყობენ თმის დარბილებას, რაც მის მოვლას აადვილებს.
- გამასქელებლები
ეს ინგრედიენტები შამპუნს სასურველ კონსისტენციას ანიჭებს.
- კონსერვანტები
ხელს უშლიან მიკრობების ზრდას და ახანგრძლივებენ შამპუნის შენახვის ვადას.
- pH-ის რეგულირების საშუალებები
ეს ინგრედიენტები ხელს უწყობენ შამპუნის pH ბალანსის შენარჩუნებას, რაც მნიშვნელოვანია თმისა და თავის კანის ჯანმრთელობისთვის.
- სურნელები და საღებავები
ეს ინგრედიენტები აუცილებელი არ არის, მაგრამ ისინი აუმჯობესებენ მომხმარებლის გამოცდილებას შამპუნისთვის სასიამოვნო იერსახისა და სურნელის მიწოდებით.
- ექსტრაქტები და ზეთები
ეს ინგრედიენტები შეიძლება დამატებით სარგებელს იძლეოდეს, როგორიცაა დამატენიანებელი თვისებები.
ზოგიერთი შამპუნი ასევე შეიცავს ინგრედიენტებს თავის კანის ისეთი დაავადებების სამკურნალოდ, როგორიცაა სებორეული დერმატიტი.
რომელ ინგრედიენტებს არ უნდა შეიცავდეს შამპუნი
შამპუნში ხშირად გამოყენებული ზოგიერთი ინგრედიენტი შეიძლება საზიანო იყოს თქვენი თმისთვის ან თუნდაც თქვენი ჯანმრთელობისთვის.
არსებობს შამპუნის ინგრედიენტები, რომლებმაც შეიძლება დააზიანოს თმა. ექსპერტები გვირჩევენ, რომ არ გამოვიყენოთ ამ ინგრედიენტებით შამპუნები, რადგან ისინი შეიძლება საზიანო იყოს თმისთვის.
- ალკოჰოლი (ზოგიერთი მათგანი)
ალკოჰოლი ხშირად გვხვდება შამპუნებში, კონდიციონერებში, ადგან ის ეხმარება კანს და თმას აქტიური ინგრედიენტების შეწოვაში. თუმცა, მოკლეჯაჭვიან სპირტებს (მათ შორის იზოპროპილის სპირტს) შეუძლიათ კანის გაღიზიანება და თმის გამოშრობა. ეთანოლი კიდევ ერთი მოკლეჯაჭვიანი სპირტია, რომელსაც ასევე შეუძლია თმის სიმშრალისა და მტვრევადობის გამოწვევა.
ხოლო, ცხიმოვან სპირტებს, როგორიცაა ცეტილის სპირტი, სტეარილის სპირტი და ცეტეარილის სპირტი, საპირისპირო ეფექტი აქვთ. ისინი ხელს უწყობენ თმის კონდიცირებას და ტენიანობის შენარჩუნებას.
- პოლიეთილენგლიკოლები
პოლიეთილენგლიკოლები (PEG) ნავთობპროდუქტებია, რომლებიც გამოიყენება თმის მოვლის საშუალებების გასასქელებად.კვლევები აჩვენებს, რომ PEG-ები ზოგადად უსაფრთხოა კოსმეტიკაში გამოყენებისას. თუმცა, მკვლევარები კვლავ იკვლევენ PEG-ებსა და თავის კანის ძლიერ გაღიზიანებასა და კანის დაზიანებას შორის პოტენციურ კავშირს. გარდა ამისა, ზოგიერთი PEG შეიძლება დაბინძურებული იყოს მავნე ნივთიერებებით, როგორიცაა 1,4-დიოქსანი, რომელიც ცნობილი კანცეროგენია.
- სელენის სულფიდი
სელენის სულფიდი, ინფექციის საწინააღმდეგო საშუალება, ხშირად გამოიყენება სამკურნალო შამპუნებში ქერტლთან დაკავშირებული ქავილის და აქერცვლის სამკურნალოდ.თუმცა, ამ ინგრედიენტს შეუძლია თავის კანის გაღიზიანება და თმის მუდმივი ცვენის გამოწვევა, თუ ძალიან ხშირად გამოიყენებთ.
თუ თქვენი თავის კანი მგრძნობიარე ხდება ან შეამჩნევთ თმის გათხელებას, სელენის სულფიდის შამპუნი შეცვალეთ სხვა შამპუნით, რომელიც შეიცავს თუთიის პირითიონს ან ჩაის ხის ზეთს.
- სილიკონები
სილიკონები ემატება თმის მოვლის საშუალებებს, რათა თმა რბილი და გლუვი იყოს. თუმცა, ეს ინგრედიენტები გროვდება განმეორებითი გამოყენებისას, რაც ხელს უშლის ტენიანობის შეღწევას თმის კუტიკულებში. ამან შეიძლება გამოიწვიოს კანის გაღიზიანება, თმის სიმშრალე.
თმის მოვლის საშუალებების ეტიკეტებზე შეამოწმეთ შემდეგი გავრცელებული სილიკონები:
- დიმეთიკონი
- ფენილ ტრიმეთიკონი
- ციკლომეთიკონი
- ციკლოპენტასილოქსანი
- ციკლოჰექსასილოქსანი
შამპუნებში რეგულარულად გვხვდება რამდენიმე პოტენციურად მავნე ინგრედიენტი, მათ შორის:
- ბენზოლი
ბენზოლი არის უფერო თხევადი ქიმიური ნივთიერება, რომელიც ხშირად გამოიყენება თმის საღებავებში. ის შეიძლება იყოს კანცეროგენული ხანგრძლივი გამოყენებისას და შეიძლება ხელი შეუწყოს თანდაყოლილ დეფექტებს, დააზიანოს იმუნური და ნერვული სისტემა ორსულებში.
2022 წლის ოქტომბერში აშშ-ის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაციამ (FDA) აღმოაჩინა ბენზოლის მომატებული დონე მშრალი შამპუნის პროდუქტებში.
იმისათვის, რომ დარწმუნდეთ, რომ თმის პროდუქტი არ შეიცავს ბენზოლს, შეამოწმეთ ეტიკეტი შემდეგი ინგრედიენტების აღმოსაჩენად:
ბენზოლი, ტოლუოლი, მეთილბენზოლი, ფენილმეთანი.
- რეზორცინოლი
რეზორცინოლი არის გამათეთრებელი საშუალება, რომელიც ხშირად გვხვდება თმის საღებავებში, ქერტლისა და თავის კანის ფსორიაზის სამკურნალო საშუალებებში. მან შეიძლება ხელი შეუშალოს ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების გამომუშავებას, იმოქმედოს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციაზე და გაზარდოს ჰიპერთირეოზის რისკი (როდესაც ფარისებრი ჯირკვალი ძალიან ბევრ ჰორმონს გამოიმუშავებს). რეზორცინოლმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს სუნთქვის პრობლემები და დაარღვიოს ნერვული სისტემის ფუნქციონირება.
რეზორცინოლის თავიდან ასაცილებლად, შეამოწმეთ თმის საღებავებსა და პროდუქტებში შემდეგი ინგრედიენტების არსებობა:
რეზორცინოლი, 1,3-ბენზოლდიოლი, რეზორცინი, 1,3-დიჰიდროქსიბენზოლი, დიეთანოლამინი.
დიეთანოლამინი (DEA), რომელიც ხშირად გამოიყენება როგორც ქაფისებრი აგენტი ან თმის პროდუქტებში pH ბალანსის დასარეგულირებლად, შესაძლო კანცეროგენია. ლაბორატორიულ ცხოველებში ჩატარებულმა კვლევებმა დაადგინა კავშირი DEA-სა და კიბოს შორის, მაგრამ არა ადამიანებში. DEA კლასიფიცირებულია, როგორც პოტენციური ალერგენი.
- ტრიკლოზანი
ტრიკლოზანი არის ანტიბაქტერიული აგენტი, რომელიც გამოიყენებოდა საპნებში - სანამ მონაცემები არ დადგინდა, რომ ხანგრძლივმა ზემოქმედებამ შეიძლება დაარღვიოს ჰორმონების ფუნქციონირება. ამან აიძულა FDA 2016 წელს აკრძალა ტრიკლოზანი ანტიბაქტერიული საპნებიდან.თუმცა, ტრიკლოზანი კვლავ გამოიყენება ანტიბაქტერიული აგენტის სახით შამპუნებში.
- ფორმალდეჰიდი და ფორმალდეჰიდის გამომყოფი კონსერვანტები
ფორმალდეჰიდი არის უფერო, მძაფრი სუნის მქონე აირი, რომელიც გვხვდება სიგარეტში, სამშენებლო მასალებსა და სამრეწველო საწმენდ საშუალებებში. ის ასევე პირდაპირ ემატება ან გამოიყოფა შამპუნისა და ქიმიური თმის გასასწორებელი საშუალებების კონსერვანტებიდან და დაკავშირებულია კიბოს განვითარების გაზრდილ რისკთან.
ფორმალდეჰიდმა და ფორმალდეჰიდის გამომყოფმა კონსერვანტებმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს კანის ალერგიული რეაქციები.
შეამოწმეთ შამპუნის, კონდიციონერის და ქიმიური თმის გასასწორებელი საშუალებების ეტიკეტები ფორმალდეჰიდის (ასევე ცნობილია, როგორც მეთილენგლიკოლი და ფორმალინი) და ფორმალდეჰიდის გამომყოფი კონსერვანტების არსებობაზე. ესენია:
კვატერნიუმ-15, იმიდაზოლიდინილ შარდოვანა, დიაზოლიდინილ შარდოვანა, პოლიოქსიმეთილენ შარდოვანა, ნატრიუმის ჰიდროქსიმეთილგლიცინატი, გლიოქსალი
- პარაბენები
არსებობს შეშფოთება, რომ პარაბენებმა, რომლებიც შამპუნის ვარგისიანობის ვადის გახანგრძლივებას უწყობს ხელს, შეიძლება დაარღვიოს ჰორმონალური ბალანსი, რეპროდუქციული ჯანმრთელობა, ნერვული სისტემა და გამოიწვიოს კანის გაღიზიანება.
თუმცა, FDA-ს თქმით, ამჟამად არ არსებობს კვლევა, რომელიც აჩვენებს, რომ პარაბენები გავლენას ახდენენ ადამიანის ჯანმრთელობაზე.
გარდა ამისა, კვლევები აჩვენებს, რომ პარაბენები სხვა კონსერვანტებთან შედარებით ნაკლებად იწვევენ ალერგიულ რეაქციებს.
მიუხედავად ამისა, თუ გსურთ თავი აარიდოთ პარაბენების შემცველ თმის პროდუქტებს, შეამოწმეთ ეტიკეტი ინგრედიენტებისთვის, რომლებიც მთავრდება „პარაბენით“, როგორიცაა:
ბუტილპარაბენი, ეთილპარაბენი, მეთილპარაბენი.
- სინთეტიკური სუნამოები
ბევრი მწარმოებელი იყენებს სუნამოებს შამპუნისა და კონდიციონერის სასიამოვნო სურნელის მისაცემად. თუმცა, ეს სუნამოები ხშირად სინთეტიკურია და შეიძლება შეიქმნას ქიმიკატებით, რომლებიც აზიანებს თქვენს კანს, თმას და ჯანმრთელობას. ამ ქიმიკატებმა შეიძლება ხელი შეუწყონ უნაყოფობას, კანის გაღიზიანებას, თმის ცვენას, ასთმას და კიბოს. სუნამოების ნაზავი ხშირად შეიცავს ათობით არაჩამოთვლილ ქიმიკატს, რაც ართულებს იმის ზუსტად განსაზღვრას, თუ რას ისვამთ თავის კანზე. შესაძლებლობის შემთხვევაში აირჩიეთ უსუნო ან ბუნებრივი სურნელის მქონე შამპუნები, განსაკუთრებით თუ გაქვთ თავის კანის მგრძნობელობა, თმის გათხელება ან ჰორმონალური პრობლემები.
იმის დასადგენად, შეიცავს თუ არა შამპუნი სინთეტიკურ სურნელს, კოპელმანი გვირჩევს, შევამოწმოთ ინგრედიენტების სია ისეთი ტერმინების აღმოსაჩენად, როგორიცაა „სურნელი“ ან „პარფიუმი“.
- ფტალატები
კვლევები აჩვენებს, რომ ფტალატებმა, რომლებიც აძლიერებენ შამპუნის სურნელს, შეიძლება დაარღვიონ ჰორმონების ფუნქცია. ფტალატები აკრძალულია კანადაში. შეამოწმეთ შემდეგი ფტალატები:
ბუტილ ბენზილ ფტალატი (BBP), დიეთილ ფტალატი (DEP), დიიზოდეცილ ფტალატი (DIDP), დიისონონილ ფტალატი (DINP), დიჰექსილ ფტალატი (DHP), დიოქტილ ფტალატი (DNOP).
- სულფატები
სულფატებმა, რომლებიც ქმნიან ქაფს და ბუშტუკებს შამპუნში, შეიძლება გააღიზიანონ კანი, თვალები და გამოიწვიონ ალერგიული რეაქცია. ამ ინგრედიენტებს ასევე შეუძლიათ კანის გამოშრობა.
შამპუნებში ხშირად გამოყენებული სულფატებია:
ამონიუმის ლაურილ სულფატი, ნატრიუმის ლაურილ სულფატი (SLS), ნატრიუმის ლაურეთ სულფატი (SLES).
კერძოდ, SLES შეიძლება შეიცავდეს 1,4-დიოქსანის კვალს, კანცეროგენს, რომელმაც ხელი შეუწყო კიბოს განვითარებას ლაბორატორიულ ცხოველებში.
აზიანებს თუ არა თმას შამპუნის ჭარბი რაოდენობა?
მაშინაც კი, თუ თქვენი შამპუნი არ შეიცავს ზემოთ ჩამოთვლილ მავნე ინგრედიენტებს, მაინც არ უნდა გადააჭარბოთ. შამპუნის ჭარბმა გამოყენებამ ან ძალიან ხშირად დაბანამ შეიძლება გამოიწვიოს მშრალი ან მქრქალი თმა. როდესაც შამპუნს ზედმეტად ისვამთ, თმა და თავის კანი შეიძლება მეტად მშრალი და, შესაბამისად, მეტად გაღიზიანებული გახდეს. ზედმეტმა ბანვამ შეიძლება თმა მტვრევადი გახადოს.
ბუნებრივი ზეთების აღდგენის საუკეთესო გზაა უბრალოდ შესვენება დაბანებს შორის.
ექსპერტების თქმით, თმის დაბანის სიხშირე სხვადასხვა ფაქტორზეა დამოკიდებული, მათ შორის თმის ტიპზე.
რჩევები ჯანსაღი თმის შენარჩუნებისთვის:
- წაიკითხეთ პროდუქტის ეტიკეტები. გადაამოწმეთ შამპუნის ბოთლზე მითითებული ინგრედიენტები. ზოგიერთი ინგრედიენტი, როგორიცაა სულფატები და პარაბენები, შეიძლება ცუდი იყოს თქვენი თმისა და ზოგადი ჯანმრთელობისთვის.
- მოძებნეთ ჯანსაღი ინგრედიენტები. სასარგებლო ინგრედიენტებს შორისაა ბიოტინი თმის გასაძლიერებლად და ზრდის ხელშესაწყობად, კერატინი დაზიანებული თმის აღსადგენად და გასამაგრებლად, პანთენოლი (ვიტამინი B5) დატენიანებისა და ბზინვარების დასამატებლად და ბუნებრივი ზეთები, როგორიცაა არგანის ზეთი, ქოქოსის ზეთი ან ჟოჟობას ზეთი, როგორც ტენიანობისა და ბზინვარების დამატების კიდევ ერთი საშუალება.
- იპოვეთ დაბანის სწორი სიხშირე. არ არსებობს დადასტურებული და სანდო რეკომენდაცია თმის შამპუნით გამოყენების სიხშირესთან დაკავშირებით. სწორი სიხშირე დამოკიდებულია თმის სიმკვრივეზე, სისქესა და ზრდის ტემპზე. მაგალითად, ცხიმიან თმას შეიძლება დასჭირდეს ყოველდღიური ან დღეგამოშვებით დაბანა, ხოლო მშრალ თმას შეიძლება კვირაში მხოლოდ ორჯერ დასჭირდეს დაბანა.