პალმის ზეთი: რამდენად საზიანოა? - მკურნალი.გე

ენციკლოპედიაგამომთვლელებიფიტნესიმერკის ცნობარიმთავარიკლინიკებიექიმებიჟურნალი მკურნალისიახლეებიქალიმამაკაციპედიატრიასტომატოლოგიაფიტოთერაპიაალერგოლოგიადიეტოლოგიანარკოლოგიაკანი, კუნთები, ძვლებიქირურგიაფსიქონევროლოგიაონკოლოგიაკოსმეტოლოგიადაავადებები, მკურნალობაპროფილაქტიკაექიმები ხუმრობენსხვადასხვაორსულობარჩევებიგინეკოლოგიაუროლოგიაანდროლოგიარჩევებიბავშვის კვებაფიზიკური განვითარებაბავშვთა ინფექციებიბავშვის აღზრდამკურნალობასამკურნალო წერილებიხალხური საშუალებებისამკურნალო მცენარეებიდერმატოლოგიარევმატოლოგიაორთოპედიატრავმატოლოგიაზოგადი ქირურგიაესთეტიკური ქირურგიაფსიქოლოგიანევროლოგიაფსიქიატრიაყელი, ყური, ცხვირითვალიკარდიოლოგიაკარდიოქირურგიაანგიოლოგიაჰემატოლოგიანეფროლოგიასექსოლოგიაპულმონოლოგიაფტიზიატრიაჰეპატოლოგიაგასტროენტეროლოგიაპროქტოლოგიაინფექციურინივთიერებათა ცვლაფიტნესი და სპორტიმასაჟიკურორტოლოგიასხეულის ჰიგიენაფარმაკოლოგიამედიცინის ისტორიაგენეტიკავეტერინარიამცენარეთა მოვლადიასახლისის კუთხემედიცინა და რელიგიარჩევებიეკოლოგიასოციალურიპარაზიტოლოგიაპლასტიკური ქირურგიარჩევები მშობლებსსინდრომიენდოკრინოლოგიასამედიცინო ტესტიტოქსიკოლოგიამკურნალობის მეთოდებიბავშვის ფსიქოლოგიაანესთეზიოლოგიაპირველი დახმარებადიაგნოსტიკაბალნეოლოგიააღდგენითი თერაპიასამედიცინო ენციკლოპედიასანდო რჩევები

პალმის ზეთი: რამდენად საზიანოა?

პალმის ზეთი არის ძალიან გავრცელებული ინგრედიენტი ბევრ საკვებ პროდუქტში, ის გვხვდება კოსმეტიკასა და საყოფაცხოვრებო ქიმიაშიც კი. ხშირად გესმით, რომ ამ ტიპის მცენარეული ზეთი საშიშია ადამიანის ჯანმრთელობისთვის. რამდენად მართებულია ეს შიშები?

რა არის პალმის ზეთი?

პალმის ზეთი მიიღება პალმის ნაყოფიდან. მცენარის სამშობლო დასავლეთ აფრიკაა, მაგრამ ის კარგად იზრდება ნებისმიერ ნოტიო ტროპიკულ კლიმატში და დღეს პალმის ზეთის უმეტესობა (დაახლოებით 85%) იწარმოება ინდონეზიასა და მალაიზიაში.

პალმის ზეთი ფართოდ გამოიყენება კვების და კოსმეტიკური მრეწველობაში შედარებით იაფი და ხანგრძლივი შენახვის ვადის გამო.

რა პროდუქტებში გამოიყენება პალმის ზეთი?

პალმის ზეთი გვხვდება სხვადასხვა პროდუქტში - ძირითადად მზა პროდუქტებში, ფასტფუდში და ნახევარფაბრიკატებში:

• ნამცხვარი, კრეკერი და ა.შ.

• პურის ზოგიერთი სახეობა

• მზა საუზმეები

• მარგარინი, კარაქი, არაქისის კარაქი და ა.შ.

სწრაფი მომზადების მაკარონი

• ცომეული (ფუნთუშები, დონატები, ფენოვანი ნამცხვრები და ა.შ.)

• კარტოფილის ჩიფსები

• საკონდიტრო ნაწარმი: ნაყინი, შოკოლადი, კანფეტები, ნამცხვრები და ა.შ.

• ბავშვის საკვები

ამ ტიპის ზეთი ასევე გვხვდება შამპუნებში, შხაპის გელებში, საპნებში, ჭურჭლის სარეცხი, საწმენდი საშუალებების, კბილის პასტების, დეზოდორანტებისა და სხვადასხვა კოსმეტიკურ საშუალებებში.

რა განსხვავებაა რაფინირებულ და არარაფინირებულ პალმის ზეთს შორის?

არარაფინირებული ზეთი არის პროდუქტი, რომელიც მიიღება უშუალოდ პალმის ნაყოფიდან. მას აქვს მოწითალო ელფერი და სპეციფიკური გემო და სუნი. რაფინირებული ზეთი გადის გაწმენდისა და დამუშავების რამდენიმე ეტაპს და თითქმის არ აქვს გემო და სუნი. კვების მრეწველობაში ყველაზე ხშირად გამოიყენება რაფინირებული პალმის ზეთი.

1 სუფრის კოვზი პალმის ზეთი (15 გრამი) შეიცავს:

• 140 კალორია

• 0 გ ნახშირწყლები

• 0 გ ცილა

• 15 გ ცხიმი, საიდანაც დაახლოებით 50% არის აჯერი ცხიმის სახით და დაახლოებით 40% მონოუჯერი ცხიმოვანი მჟავების სახით. პოლიუჯერი ცხიმოვანი მჟავები მცირე რაოდენობითაა (დაახლოებით 10%).

• კაროტინოიდები (A ვიტამინის წინამორბედები)

• E ჯგუფის ვიტამინები (ტოკოფეროლები და ტოკოტრიენოლები)

პალმის ზეთი: სარგებელი და ზიანი

პალმის ზეთი შეიცავს ჯანსაღ ნივთიერებებს - ანტიოქსიდანტებს (კაროტინოიდები, ტოკოფეროლები და ტოკოტრიენოლები), მაგრამ მათი მნიშვნელოვანი ნაწილი იკარგება გაწმენდის პროცესში.

ის ასევე შეიცავს საკმაოდ ბევრ აჯერ ცხიმს, რომელიც ზრდის "ცუდი" ქოლესტერინის დონეს (დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინები - LDL) და შესაძლოა გაზარდოს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების რისკი.

თავის მხრივ, პალმის ზეთი, როგორც ასეთი, არ შეიცავს ტრანსცხიმებს, რომლებიც ჯანმრთელობისთვის ყველაზე საზიანოა.

მცენარეული ზეთის მრავალი სახეობა კვების მრეწველობაში გამოყენებამდე გადის გადამუშავების პროცესს, რომელსაც ეწოდება ჰიდროგენიზაცია.

ეს საშუალებას აძლევს მათ გარდაქმნას თხევადიდან ნახევრად მყარ ფორმაში. ნაწილობრივი ჰიდროგენიზაცია საგრძნობლად ზრდის ზეთში მავნე ტრანსცხიმების შემცველობას. პალმის ზეთი ნაკლებად განიცდის ასეთ დამუშავებას, რადგან მას თავდაპირველად აქვს ნახევრად მყარი კონსისტენცია ოთახის ტემპერატურაზე.

როგორ მოქმედებს პალმის ზეთი გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე?

პალმის ზეთი შეიცავს დაახლოებით თანაბარი რაოდენობით აჯერ და უჯერ ცხიმოვან მჟავებს. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ნაჯერი ცხიმებით მდიდარმა საკვებმა შეიძლება გაზარდოს ორგანიზმში "ცუდი" ქოლესტერინის (დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინები, LDL) დონე.

LDL-ის მაღალმა დონემ შეიძლება ხელი შეუწყოს გულ-სისხლძარღვთა სისტემის სხვადასხვა დაავადების, პირველ რიგში ათეროსკლეროზის განვითარებას. პალმის ზეთი შეიცავს ნაკლებ აჯერ ცხიმს, ვიდრე, მაგალითად, ქოქოსის ზეთი, რძის ან ცხოველური ცხიმი, მაგრამ მნიშვნელოვნად მეტ ვიდრე ზეითუნის ან მზესუმზირის ზეთი.

ამიტომ ბევრი მეცნიერი და კარდიოლოგი ამტკიცებს, რომ პალმის ზეთის დიდი რაოდენობით მიღება ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს.

მაგრამ ყველა მკვლევარი არ იზიარებს ამ მოსაზრებას. ზოგიერთი მათგანი თვლის, რომ პალმის ზეთი, ანტიოქსიდანტებისა და უჯერი ცხიმების მაღალი შემცველობის გამო, შეიძლება სასარგებლო იყოს გულისა და სისხლძარღვებისთვისაც კი.

როგორ მოქმედებს პალმის ზეთი ტვინისა და ნერვული სისტემის ჯანმრთელობაზე?

პალმის ზეთი შეიცავს დიდი რაოდენობით E ვიტამინს ტოკოტრიენოლების სახით, რომლებსაც აქვთ ძლიერი ანტიოქსიდანტური და ნეიროპროტექტორული მოქმედება.

კვლევებმა აჩვენა, რომ ტოკოტრიენოლს აქვს დამცავი ეფექტი თავის ტვინზე, ამცირებს დემენციის, ინსულტის რისკს და ანელებს გონებრივი შესაძლებლობების დაქვეითებას ასაკთან ერთად.

მოქმედებს თუ არა პალმის ზეთი კიბოს განვითარების რისკზე?

თავად პალმის ზეთი არ ითვლება კანცეროგენად. თუმცა, ზოგიერთი კვლევა აჩვენებს, რომ პალმიტის მჟავა (ნაჯერი ცხიმის ტიპი) ხელს უწყობს მეტასტაზების წარმოქმნას ზოგიერთი სახის კიბოს შემთხვევაში. პალმის მჟავა გვხვდება ბევრ სხვა რძის, ცხოველურ და მცენარეულ ცხიმებში.

დასკვნა

თავად პალმის ზეთს შეუძლია როგორც მავნე, ასევე სასარგებლო გავლენა მოახდინოს სხეულზე. ექსპერტების უმეტესობა თვლის, რომ მისაღებია მისი ზომიერად მოხმარება.

თუმცა, მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ყველაზე ხშირად ჩვენ ვიყენებთ მას, როგორც მაღალ დამუშავებული საკვების ნაწილად (ფასტ-ფუდი, ჩიფსები, შოკოლადის ფილები, მზა კერძები, მყისიერი ნუდლები, მოსახერხებელი საკვები, ბევრი საკონდიტრო ნაწარმი და ა.შ.), რომელიც შეიცავს მნიშვნელოვან საფრთხეს ჩვენი ჯანმრთელობისთვის, რაც დადასტურებულია მრავალი გამოკვლევით

ექიმები და დიეტოლოგები გვირჩევენ მაქსიმალურად შეზღუდოთ მაღალდამუშავებული საკვების მოხმარება, მიუხედავად მათ შემადგენლობაში პალმის ზეთის არსებობისა.