მელატონინის გვერდითი ეფექტები და უსაფრთხოება
აუცილებელი ხდება მელატონინის დამატების მიღება ძილის აღსადგენად.
მელატონინი არის ჰორმონი, რომელსაც სხეული ბუნებრივად გამოიმუშავებს. მელატონინის დონე იზრდება ძილის წინ რამდენიმე საათით ადრე, რაც თქვენს სხეულს აძლევს სიგნალს, რომ მოემზადოს დასვენებისთვის. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ მელატონინი არ არის ძილის ინიციატორი, არამედ ძილის მარეგულირებელი. თუმცა, ზოგიერთი ადამიანის ორგანიზმი ვერ აწარმოებს საკმარის მელატონინს და შედეგად, ძილი ადვილად არ მოდის. მიუხედავად იმისა, რომ მელატონინი არის ბუნებრივი ჰორმონი, რომელიც დაგეხმარებათ თქვენი ცირკადული საათის გადატვირთვაში, ორალური მელატონინი ყველასთვის შესაფერისი არ არის.
რა არის მელატონინის გვერდითი მოვლენები?
მელატონინის მოთხოვნილება განსხვავდება სხვადასხვა ადამიანში. საშუალოდ, ადამიანების უმეტესობას სჭირდება 3 მილიგრამზე ნაკლები (მგ) უკეთესი ძილისთვის. თუმცა ზოგიერთი ადამიანი უფრო მეტს იღებს.
მელატონინი ზოგადად უსაფრთხოა მოკლევადიანი გამოყენებისთვის ერთიდან ორ თვემდე უმეტეს ჯანმრთელ მოზრდილებში. მაგრამ, ზოგიერთი ადამიანი უფრო მგრძნობიარეა ორალური ჰორმონის მიმართ და განიცდის გვერდითი ეფექტებს. არასასურველი ეფექტები, როგორც წესი, ვითარდება ხანგრძლივი გამოყენებისას ან ჭარბი დოზის გამოყენებისას. ორალური მელატონინის შესაძლო გვერდითი მოვლენები მოიცავს:
თავის ტკივილს - მსუბუქი და ზომიერი თავის ტკივილი შეიძლება მიუთითებდეს, რომ თქვენ მიიღეთ ძალიან ბევრი ან თქვენი სხეული მგრძნობიარეა ორალური მელატონინის მიმართ.
კუჭის პრობლემებს - მელატონინი ასევე იწვევს კუჭში დისკომფორტს ზოგიერთ ადამიანში. ეს შეიძლება შეიცავდეს კრუნჩხვებს, გულისრევას და დიარეას.
თავბრუსხვევას - ზოგიერთი ადამიანი, რომელიც ღებულობს მელატონინს, ასევე აღნიშნავს მსუბუქ თავბრუსხვევას.
გაღიზიანებას - მელატონინის ზედმეტმა რაოდენობამ ასევე შეიძლება გავლენა მოახდინოს განწყობაზე. შეიძლება გქონდეთ თავბრუსხვევა, შფოთვა ან დეპრესიის პერიოდები.
ძილიანობას - მიუხედავად იმისა, რომ მელატონინი ჩვეულებრივ არ იწვევს „ჰანგოვერის ეფექტს“, ზოგიერთ ადამიანს აქვს დღის ძილიანობა. ამან შეიძლება შეამციროს სიფხიზლე და გაართულოს ავტომობილის მართვა ან მუშაობა. თუ იღებთ მელატონინს, დაელოდეთ მინიმუმ ხუთი საათი, სანამ საჭესთან დაჯდებით.
დაბალ არტერიულ წნევას - ზოგჯერ მელატონინი იწვევს არტერიული წნევის დაქვეითებას. ჩვეულებრივ სიმპტომები, მსუბუქია, თუმცა, არანამკურნალებმა დაბალმა წნევამ შეიძლება გამოიწვიოს გართულებები. დაბალი არტერიული წნევა ნიშნავს, რომ თქვენს სხეულს არ შეუძლია საკმარისი ჟანგბადის გადატანა ორგანოებში. ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს გულისა და ტვინის მუშაობაზე. დაბალი არტერიული წნევის სიმპტომებია თავბრუსხვევა, სისუსტე, ბუნდოვანი მხედველობა, დაბნეულობა და დაღლილობა.
თუ თქვენ გაქვთ პერორალური მელატონინის მსუბუქი გვერდითი მოვლენები, შეამცირეთ დოზა, რათა ნახოთ სიმპტომები უმჯობესდება თუ არა. ესაუბრეთ ექიმს დოზის შესახებ, თუ თქვენი სიმპტომები გრძელდება ან გაუარესდება.
ვის შეუძლია მელატონინის მიღება?
სათანადო გამოყენების შემთხვევაში, ორალური მელატონინი უსაფრთხოა მოზრდილთა უმეტესობისთვის. ვინაიდან დანამატი ძილის რეგულირებას უწყობს ხელს, მისი მიღება შესაძლებელია სხვადასხვა ცირკადული რიტმის პირობებში. მაგალითად: სხვადასხვა დროის სარტყელში მოგზაურობამ შეიძლება გამოიწვიოს ძილის დროებითი პრობლემები, რომლის დროსაც თქვენი სხეულის შიდა საათი სინქრონიზებულია. ამან შეიძლება შეამციროს ძილიანობა ან იმოქმედოს ძილის ხარისხზე.
ძილის დაგვიანებული ფაზის აშლილობა. ამ დარღვევით, ღამის ძილი შეიძლება რამდენიმე საათით დაგვიანდეს. თუ ჩვეულებრივ, თქვენი სხეული ემზადება დასაძინებლად საღამოს 9 საათიდან 11 საათამდე, დარღვევის შემთხვევაში შეიძლება ბუნებრივად არ იგრძნოთ ძილიანობა 2 საათამდე ან უფრო გვიან. შედეგად, მცირდება ძილის რაოდენობა.
ცვლაში მუშაობისას, თუ ღამით მუშაობთ და დღის განმავლობაში გძინავთ, შეიძლება გაგიჭირდეთ დაძინება. მელატონინს შეუძლია გააუმჯობესოს ძილის ხარისხი.
უძილობის გამომწვევი სხვადასხვა მიზეზი არსებობს, როგორიცაა დეპრესია, შფოთვა და ტკივილი. მელატონინი ხელს უწყობს დაძინებას უძილობის დროს.
მელატონინი ბავშვებისთვის
ძილის მწვავე ან ქრონიკული პრობლემები მხოლოდ მოზრდილებს არ აქვთ. მელატონინი ასევე უსაფრთხოა ბავშვებისთვის, რომლებსაც უჭირთ დაძინება ცირკადული რითმის დარღვევების, ყურადღების დეფიციტის/ყურადღების დეფიციტის ჰიპერაქტიურობის აშლილობის (ADD/ADHD), აუტიზმის და სხვა ნევროლოგიური დარღვევების გამო.
დოზირება ბავშვებისთვის განსხვავებულია. მშობლებმა უნდა გაიარონ კონსულტაცია ექიმთან, სანამ ბავშვებსა და მოზარდებს მელატონინს მისცემენ.
ექიმი დაგეხმარებათ გაიგოთ სწორია თუ არა მელატონინი ბავშვისთვის და განიხილავს გვერდითი ეფექტების რისკს. ბავშვებში არსებული გვერდითი მოვლენები მოიცავს გულისრევას, დიარეას, თავის ტკივილს, განწყობის ცვლილებებს, ძილიანობას მეორე დღეს.
ვინ არ უნდა მიიღოს მელატონინი?
ზოგიერთმა მცენარეულმა და დიეტურმა დანამატმა შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს სხვა მედიკამენტებთან ერთად მიღებისას. სანამ ამ დანამატს მიიღებთ ძილის ხარისხის გასაუმჯობესებლად, მიმართეთ ექიმს.
მელატონინი არ ურთიერთქმედებს ყველა წამალთან, მაგრამ მას შეუძლია შეამციროს ზოგიერთი მედიკამენტის ეფექტი, როგორიცაა არტერიული წნევისა და კრუნჩხვების წამალი. მას ასევე შეუძლია გაზარდოს სისხლში შაქრის დონე, ამიტომ არ არის რეკომენდებული დიაბეტის მქონე ადამიანებისთვის.
დანამატს ასევე შეუძლია ურთიერთქმედება სისხლის გამათხელებელ მედიკამენტებთან, იმუნოსუპრესანტებთან და კორტიკოსტეროიდებთან. ასევე არსებობს ძილიანობის გაზრდის რისკი დეპრესანტებთან ან სეროტონინის უკუმიტაცების შერჩევით ინჰიბიტორებთან ერთად მიღებისას.
ეს დანამატი არ არის რეკომენდებული მათთვის, ვისაც აქვს აუტოიმუნური დაავადება, როგორიცაა ლუპუსი ან ართრიტი. მელატონინს შეუძლია იმუნური სისტემის სტიმულირება, ანთებითი პასუხის გაჩენა და ამ დაავადებების გამწვავება.
არ არსებობს საბოლოო კვლევა ორსულობის ან ლაქტაციის დროს მელატონინის გამოყენების უსაფრთხოების შესახებ, ამიტომ ექსპერტები გირჩევენ ესაუბროთ თქვენს ექიმს.
თუ გაქვთ გვერდითი მოვლენები, შეამცირეთ მიღებული რაოდენობა. თუ სიმპტომები გრძელდება, შეწყვიტეთ პერორალური მელატონინის მიღება. ასევე, არ დაგავიწყდეთ ექიმთან კონსულტაციები მელატონინის სხვა მედიკამენტთან ერთად გამოყენების წინ.
როგორც წესი, მელატონინი გამოიყენება, როგორც მოკლევადიანი საშუალება. მიმართეთ ექიმს ან ძილის სპეციალისტს, თუ ძილის პრობლემები გაუარესდება ან არ გაუმჯობესდება რამდენიმე თვის შემდეგ.