A ვიტამინის ხუთი სარგებელი
A ვიტამინი კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ვიტამინია, რომელიც ეხმარება ორგანიზმს სწორად განვითარებასა და ფუნქციონირებაში. არსებობს A ვიტამინის ორი ტიპი, რომლებიც სხვადასხვა წყაროდან მოდის:
- კაროტინოიდები (პროვიტამინი A) გვხვდება მცენარეულ საკვებში, როგორიცაა სტაფილო და ტკბილი კარტოფილი და დანამატებში. კაროტინოიდების მოსანელებლად, თქვენს სხეულს სჭირდება ჯანსაღი ცხიმები, რათა გარდაქმნას ისინი A ვიტამინის სხვა, აქტიურ ფორმად (რეტინოლად). ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული კაროტინოიდი არის ბეტა-კაროტინი, რომელიც მცენარეებს ნარინჯისფერ და წითელ შეფერილობას აძლევს.
- რეტინოიდები (რეტინოლი ან წინასწარ ჩამოყალიბებული ვიტამინი A) გვხვდება ცხოველურ საკვებში, როგორიცაა კვერცხი, თევზი, რძე და ღვიძლი.
ხელს უწყობს ჯანსაღ მხედველობას
A ვიტამინის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი როლი არის მხედველობის შენარჩუნება. უზრუნველყოფს ბადურის სიჯანსაღეს. A ვიტამინის დეფიციტის ადრეული ნიშანია ღამის სიბრმავე რომელსაც, მკურნალობის გარეშე, შეუძლია გამოიწვიოს მხედველობის მუდმივი დაკარგვა.
A ვიტამინით მდიდარმა საკვებმა შესაძლოა შეამციროს კატარაქტის ან ასაკთან დაკავშირებული მაკულარული დეგენერაციის განვითარების რისკი. ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, A ვიტამინმა შესაძლოა აღადგინოს მხედველობის დაქვეითება.
ხელს უწყობს იმუნური სისტემის მუშაობას
A ვიტამინი აძლიერებს იმუნურ სისტემას. აძლიერებს სისხლის თეთრ უჯრედებს და ხელს უწყობს ლორწოვანი გარსების სიჯანსაღის შენარჩუნებას ფილტვებში, ნაწლავებსა და საშარდე გზებში. ეს გეხმარებათ თავიდან აიცილოთ ინფექციები და ტოქსინების მავნე ზემოქმედება.
უნარჩუნებს კანს სიჯანსაღეს
A ვიტამინი ეფექტური საშუალებაა აკნესა და ასაკთან დაკავშირებული კანის ცვლილებების სამკურნალოდ, მათ შორის ნაოჭებისა და ასაკობრივი ლაქების დროს. მაგრამ, მნიშვნელოვანია A ვიტამინის სიფრთხილით გამოყენება კანის ჯანმრთელობისთვის, იქნება ეს A ვიტამინით მდიდარი საკვების მიღება თუ A ვიტამინზე დაფუძნებული კანის სამკურნალო საშუალებები.
A ვიტამინის მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს საოფლე ჯირკვლების დაბლოკვა, რაც ზრდის აკნეს განვითარების რისკს. A ვიტამინის ჭარბმა რაოდენობამ კი (ჰიპერვიტამინოზმა) შეიძლება გამოიწვიოს კანის ფერის ცვლილება და გამოშრობა. ნაჩვენებია, რომ რეტინოლი აუმჯობესებს აკნეს. რეტინოლის პროცედურებმა ასევე შეიძლება გახადოს თქვენი კანი ძალიან მგრძნობიარე მზის მიმართ,ამიტომ, უმჯობესია, დერმატოლოგთან კონსულტაცია და სამკურნალო გეგმის მასთან ერთად შედგენა.
აუმჯობესებს რეპროდუქციულ ჯანმრთელობას
A ვიტამინის ნორმალური რაოდენობა აუცილებელია ჯანსაღი რეპროდუქციული ფუნქციისთვის. A ვიტამინის დეფიციტმა შეიძლება გამოიწვიოს უნაყოფობა, ხოლო ბავშვებში ზრდისა და განვითარების შეფერხება.
მაგრამ, ორსულობის დროს A ვიტამინის გადაჭარბებულმა რაოდენობამ შეიძლება ზიანი მიაყენოს ნაყოფს, გამოიწვიოს თანდაყოლილი დეფექტები და გაზრდილი ინფექციისა და დაავადების რისკი. ორსულებმა თავი უნდა აარიდონ საკვებს, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით A ვიტამინს, ასევე A ვიტამინის დანამატებს. აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია A ვიტამინის რაიმე ფორმით მიღებასთან დაკავშირებით.
უნარჩუნებს ძვლებსა და კბილებს სიძლიერეს
ვიტამინი A ხელს უწყობს ძვლის ზრდას, ამცირებს ტრავმების რისკს. მაგრამ, მნიშვნელოვანია ბალანსის დაცვა. მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ A ვიტამინის ჭარბად მიღება შეიძლება ასევე დაკავშირებული იყოს ძვლების ჯანმრთელობის პრობლემების უფრო მაღალ რისკთან, მათ შორის ბარძაყის მოტეხილობებისა და ოსტეოპოროზის ჩათვლით.
უმეტეს შემთხვევაში, არ გჭირდებათ დანამატების მიღება, თუ საკმარისად იღებთ A ვიტამინს საკვებიდან.
A ვიტამინით მდიდარ საკვებს მიეკუთვნება ხილი, ბოსტნეული, რძის ნაწარმი, ხორცი, თევზი და თხილი. საკმაოდ ადვილია A ვიტამინის დოზის მიღება დანამატების გარეშე.
A ვიტამინის კარგი წყაროა:
- რძის პროდუქტები;
- კვერცხი - ერთი მოხარშული კვერცხი შეიცავს 75 მიკროგრამს, ანუ A ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზის 8%-ს. კვერცხი ასევე შეიცავს კაროტინოიდებს ლუტეინს და ზეაქსანტინს, რაც დაგეხმარებათ მხედველობის დაცვაში;
- თევზი;
- ღვიძლი (მიიღეთ კვირაში არა უმეტეს ერთხელ);
- ხილი და ბოსტნეული - მათ შორისაა: გარგარი, ატამი, ბროკოლი, გრეიფრუტი, გოგრა, საზამთრო და ისპანახი