ფსორიაზი - გამომწვევი მიზეზები და რისკ-ფაქტორები
ამ მდგომარეობამ კი შეიძლება გამოიწვიოს ქავილი ან დისკომფორტი. შეერთებულ შტატებში 8 მილიონზე მეტი ადამიანი ებრძვის ამ დაავადებას. ფსორიაზის სხვადასხვა ტიპი არსებობს, ისინი განსხვავდება კანზე გარეგნული ფორმისა და სხეულზე მისი მდებარეობის მიხედვით. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ეკოლოგიური ფაქტორები დიდ გავლენას ახდენს ფსორიაზზე.
მართალია, ფსორიაზის სრულიად განკურნება შუძლებელია, მაგრამ მისი ინტენსივობის შემცირება და მორიგი გამწვავების თავიდან აცილება შეგვიძლია.
სტატიაში განხილულია ამ დაავადების სხვადასხვა ტიპები, სიმპტომები და მკურნალობა.
სიმპტომები
როგორც დასაწყისში აღვნიშნეთ, ფსორიაზი იწვევს კანის უჯრედების გადაჭარბებულ ზრდას, რომელიც შემდგომში ასევე იწვევს კანის ქერცლიან ლაქებს. როგორც წესი, უჯრედებს 1 თვე მაინც სჭირდებათ განახლებისთვის, ხოლო ფსორიაზის მქონე ადამიანებს 3-4 დღეში ეზრდებათ ახალი უჯრედები. მათ, ვისაც შედარებით ღია ტანის ფერი აქვთ, ფსორიაზი დიდწილად წითელი, ან ვარდისფერი ლაქებით უვლინდებათ.
ფსორიაზი შეიძლება იყოს მძიმე, საშუალო ან მსუბუქი, ეს დამოკიდებულია მის ტიპზე.
მსუბუქი ფსორიაზი მოიცავს სხეულის 3%-ზე ნაკლებს.
საშუალო სიმძიმის ფსორიაზი მოიცავს სხეულის 3-10%-ს.
მძიმე ფსორიაზი მოიცავს სხეულის 10%-ზე მეტს.
ლაქები შეიძლება განვითარდეს ყველგან, მაგრამ ისინი ჩვეულებრივ გვხვდება იდაყვებზე, მუხლებზე, ზურგსა და თავის კანზე.
გამომწვევი მიზეზები
მეცნიერებმა სრულად ჯერ კიდევ ვერ დაადგინეს ამ დაავადების გამომწვევი მიზეზები, მაგრამ ეს შეიძლება იყოს:
- სტრესი და შფოთვა
- კანის დაავადებები
- ინფექციები
- ჰორმონალური ცვლილებები/დარღვევები
- მედიკამენტები, რომლებსაც შეუძლიათ ფსორიაზის გამწვავება გამოიწვიოს, მაგალითად: ლითიუმი, მალარიის საწინააღმდეგო საშუალებები, ქინიდინი, ინდომეტაცინი.
ამ დაავადების მქონე ადამიანებს ხშირად სოციალიზაციის პრობლემა ან კომპლექსები აღენიშნებათ. მნიშნველოვანია, აგრეთვე, ის ფაქტი, რომ ფსორიაზი არ არის გადამდები.
ფსორიაზის განვითარების რისკ-ფაქტორები:
- გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები
- ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები
- ჰიპერტენზია
- შაქრიანი დიაბეტი
- ინფექცია
- სიმსუქნე
ახალგაზრდებში ფსორიაზი შესაძლოა გაჩნდეს ინფექციის შემდეგ. ეს შეიძლება იყოს ზოგიერთი გავრცელებული რესპირატორული ინფექცია, სტრეპტოკოკს, ბრონქიტსა და ტონზილიტს.
ფსორიაზი თანაბრად გავრცელებულია მამაკაცებსა და ქალებში. ის შეიძლება დაიწყოს ნებისმიერ ასაკში, მაგრამ ყველაზე ხშირია 15-25 წლის ადამიანებში. ამაზე დაყრდნობით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ფსორიაზით დაავადებული ადამიანების დაახლოებით მესამედს დაავადება უვითარდება ბავშვობაში.
დიეტა
რა თქმა უნდა, არ არსებობს ისეთი დიეტა, რომელიც ფსორიაზს სრულიად განკურნავს, მაგრამ თუ დაიცავთ ჯანსაღი ცხოვრების წესს, ეს დაგეხმარებათ სიმპტომების მართვაში, აგრეთვე ის ხელს შეუწყობს რისკ ფაქტორების შემცირებას.
- შეამცირეთ ან საერთოდ ამოიღეთ ალკოჰოლი თქვენი რაციონიდან;
- მიიღეთ მჭლე ხორცი, როგორიცაა, მაგალითად, ქათმის მკერდი;
- ხშირად მიირთვით თევზი;
- მოერიდეთ ცხიმიანი საკვების მიღებას;
- მიირთვით მეტი ბოსტნეული.
ავტორი ია რომანაძე