დაბადებამდე ცხრა თვე და მთელი საუკუნე - მკურნალი.გე

მარიკა დვალი

თანამედროვე ცნობარებისა და ინტერნეტის წყალობით ორსულმა შესაძლოა ნებისმიერ შეგრძნებას უპოვოს ახსნა, მაგრამ საკუთარ ორგანიზმში ახალი სიცოცხლის შეგრძნება კვლავ აუხსნელ სასწაულად რჩება. როგორ ვითარდება პატარა იმ ცხრა თვის განმავლობაში, რომლებიც მისი ხილვის მოლოდინში შეიძლება საუკუნედაც მოგეჩვენოთ?

• პირველი ორი თვე

განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი მესამე კვირის ბოლოს საშვილოსნოს რბილ კედელში ინერგება. ემბრიონის გარეთა უჯრედების ხაოები შეაღწევენ საშვილოსნოს ამომფენი ეპითელიუმის შრეში და დედის სისხლძარღვებს უერთდებიან, რათა შემდგომში პლაცენტა წარმოიქმნას. დედა და შვილი უკვე ერთი არსებაა.

მეხუთე-მეექვსე კვირას ყალიბდება თავის ტვინი, ხერხემალი, ცენტრალური ნერვული და საჭმლის მომნელებელი სისტემები. თავზე უკვე ოთხი ჩაღრმავება შეინიშნება - ეს მომავალი თვალები და ყურებია. მეექვსე კვირის ბოლოს გული ფეთქვას იწყებს. ბავშვს უკვე აქვს კიდურების პაწაწინა ჩანასახები. სხეულის ძირითად მასას ჯერ კიდევ თავი ქმნის.

მეშვიდე კვირისთვის იწყება სახის ფორმირება. თვალები ჯერ კიდევ მაგრად არის დახუჭული. გამოკვლევისას ხელები და ფეხები კარგად გაირჩევა. პატარა გული იწყებს სისხლის გადადევნას მთელ ორგანიზმში. ბავშვს უკვე აქვს ფილტვებიც, ნაწლავებიც, ღვიძლიც, თირკმელებიც, შიგნითა სასქესო ორგანოებიც, უბრალოდ, მათი ფორმირება ჯერ კიდევ არ არის დასრულებული.

მერვე კვირიდან ექიმები თქვენს პატარას ნაყოფს უწოდებენ (აქამდე ის მხოლოდ ემბრიონი იყო). თუ აქამდე თქვენი პაწაწინა მძინარე ცხოველს ჰგავდა (პატარა კუდიც კი ჰქონდა), ამ პერიოდიდან ყველაფერი იცვლება. ტორსი უფრო სწორი ხდება, თავი ზემოთ იწევა, ხდება სახის ფორმირება - ჩნდება ცხვირის წვერი, იხატება ნესტო, წარმოიქმნება პირი, რომელშიც ენაა მოთავსებული. ვითარდება კიდურებიც: უკვე ჩამოყალიბებულია მხრები, იდაყვები, თითები (თუმცა ისინი ჯერ კიდევ აპკით არის დაკავშირებული), მუხლები, პაწაწინა ხელები მუცელზეა მიბჯენილი, ხოლო ფეხები მოხრილია. ჩამოყალიბებულია ყველა შინაგანი ორგანო, თუმცა ისინი ჯერ კიდევ ჩანასახოვან მდგომარეობაშია. პატარა ძალიან მოძრავი ხდება, მაგრამ ამას დედა ჯერ ვერ ამჩნევს - ბავშვი ხომ ძალიან პატარაა, ამიტომ საშვილოსნოს ღრუში მას საკმაო სივრცე აქვს.

ამ ორი თვის განმავლობაში დედამ და შვილმა ძალიან გრძელი გზა გაიარეს - პატარა უჯრედიდან ნამცეცა ადამიანამდე. რა თქმა უნდა, ორგანოთა სრულყოფა უნდა გაგრძელდეს. სწორედ ამის გამოა მეტად მნიშვნელოვანი ახალი სიცოცხლის განვითარების პირველი კვირები. ამ პერიოდში პატარა ძალიან მგრძნობიარეა გარემო ფაქტორების ნებისმიერი ზემოქმედების (ინფექცია, პროფესიული მავნე ფაქტორები, გამოსხივება, ალკოჰოლი, თამბაქო) მიმართ.

• ვის ველოდები?

ბავშვის სქესი მაშინვე განისაზღვრება, როგორც კი კვერცხუჯრედისა და სპერმატოზოიდის ბირთვები ერთმანეთს შეერწყმება, მაგრამ სასქესო ორგანოების გარჩევა მხოლოდ მესამე თვის დამლევისთვის ხდება შესაძლებელი. პატარა სულ უფრო მეტად ემსგავსება ადამიანს, მაგრამ თავი ჯერ კიდევ არაპროპორციულად დიდი აქვს, ხოლო ხელფეხი - მეტისმეტად პატარა. შინაგანი ორგანოები ჩამოყალიბებულია, მრავალი მათგანი უკვე ფუნქციონირებს. პატარას აქვს ქუთუთოები და ყურის ბიბილოები.

ამ პერიოდში აქტიურად ვითარდება კუნთოვანი ქსოვილი, ინტენსიური ხდება მოძრაობა. ბავშვს შეუძლია შეკრას მუშტი, ამოძრაოს ტუჩები, გააღოს და დაკუმოს პირი. მეოთხე თვისთვის ბავშვის გულისცემის სიხშირე ორჯერ აღემატება მოზრდილისას. კანი, რომელიც ნაზი ბუმბულით არის დაფარული, მოწითალო და იმდენად თხელია, რომ სისხლძარღვოვანი ქსელი მკაფიოდ ჩანს.

პატარა ძალიან სწრაფად იზრდება. დროდადრო თითს წოვს, ხოლო მისი გულმკერდი სუნთქვით მოძრაობებს ახორციელებს. ამ პერიოდში ბავშვს შესანიშნავად ესმის თქვენი ხმა და რეაგირებს მასზე - გაირინდება ან პირიქით, უფრო აქტიურ მოძრაობას იწყებს. ეს კარგად უნდა იცოდეს ყველა დედამ და უფრო ხშირად ესაუბროს თავის პატარას, თანაც ხელი მუცელზე დაიდოს, ჩართოს წყნარი, მელოდიური მუსიკა და იმღეროს. ასე სწავლობს პატარა დედის ხმის გამოცნობას დაბადებამდე გაცილებით ადრე.

• კაკ-კუკ!

მეოცე კვირიდან ახალი ეპოქა იწყება - დედა გრძნობს, როგორ მოძრაობს მისი შვილი, თუმცაღა მოძრაობები ჯერ კიდევ ქაოსურია და მას ხანგრძლივი სიმშვიდე მოსდევს. მეხუთე თვიდან ექიმი ჩვეულებრივი სტეთოსკოპით მოსმენისას გრძნობს ბავშვის გულისცემას. ასე რომ, ექიმთან გეგმური ვიზიტისას არა მარტო თქვენ, არამედ თქვენს შვილსაც "გასინჯავენ". ოცდამეოთხე კვირის შემდეგ პატარა აქტიურად იწყებს მოძრაობას. მას კარგად აქვს განვითარებული ხელისა და ფეხის კუნთები და რეგულარულად "ამოწმებს" საკუთარი კიდურების ძალას.

აქტიურობის პერიოდს, რომლის დროსაც ქალი შვილის მოძრაობებს გრძნობს, მოსვენებისა ენაცვლება. ბავშვების უმრავლესობა საღამოობით უფრო აქტიურია - მათ ხომ უკვე საკუთარი ბიორიტმი აქვთ. ბავშვი შეიძლება ახველებდეს და ასლოკინებდეს, რასაც დედა მსუბუქი კაკუნის მსგავსად შეიგრძნობს.

სიცოცხლის ამ ეტაპზე ბავშვის კვება პლაცენტის მეშვეობით ხორციელდება. პატარა თბილი ამნიონური სითხით არის გარემოცული. სითხე ყოველ ოთხ საათში განახლდება. ის არეგულირებს ტემპერატურას და პაწიას ინფექციისგან იცავს. ოცდამერვე კვირიდან ბავშვი თავისი წითელი და დანაოჭებული კანით უკვე გრძნობს ტკივილს. ამ ეტაპზე პატარა თვალებს ახელს და დანახვაც კი შეუძლია! თანაც აღარც ისეთი პაწაწინაა - საშვილოსნოში თავს უკვე ვიწროდ გრძნობს. დიდია ალბათობა, თავით ქვემოთ გადატრიალდეს და დაბადებისათვის ემზადებოდეს. ეს ერთი შეხედვით უცნაური მდებარეობა საშვილოსნოს მსხლისებრ ფორმასაც უკავშირდება.

• როდის ვიხილავთ მას?

მერვე თვიდან ორგანოთა უმრავლესობა (თირკმელები, კუჭი, ნაწლავი) მზად არის დამოუკიდებელი მუშაობისთვის, თუმცა ღვიძლი და თირკმელები ჯერ კიდევ ფორმირების პროცესშია. პაწაწინას გულისცემა ძალიან სწრაფია - წუთში 120-140-ს უტოლდება. განსაკუთრებულ ცვლილებებს განიცდის ბავშვის გარეგნობა - კანი მკრთალი ვარდისფერი ხდება, ხოლო ბუმბული ახალშობილთა საცხით იცვლება. თითებზე ნაზი ფრჩხილები იწყებს ზრდას. მუცლადყოფნის უკანასკნელი თვის განმავლობაში პატარა აქტიურად ემზადება დაბადებისთვის, თუმცაღა მისი ქალა ბოლომდე გაძვალებული არ არის და ძვლებს შორის ორი ფიბროზული სივრცე - ყიფლიბანდი რჩება. ეს სავსებით ბუნებრივი მოვლენაა. ყიფლიბანდი დაბადების შემდეგ იხურება. ბავშვის ყველა ორგანო მზად არის მნიშვნელოვანი გამოცდისთვის - დაბადებისთვის.