როდის არის საშიში სისხლიანი გამონადენი ორსულებში - მკურნალი.გე

ნინო ჩარგეიშვილი

ზოგ შემთხვევაში ეს შესაძლოა ბუნებრივი მოვლენაც იყოს, თუმცა ზოგჯერ — სერიოზული გართულების ნიშანია. ამ თემაზე გვესაუბრება კლინიკა პინეოს სამეანო განყოფილების ხელმძღვანელს თამარ მაჩიტაძეს.

- რამდენად ხშირია სისხლიანი გამონადენი ორსულებში?

- სისხლიანი გამონადენი ორსულობის განმავლობაში, განსაკუთრებით პირველ ტრიმესტრში, საკმაოდ ხშირი მოვლენაა. სტატისტიკურად, ის აღინიშნება ორსულთა დაახლოებით 20%-დან 25%-მდე (ანუ, ყოველი მეოთხე ან მეხუთე ქალის შემთხვევაში).

მიუხედავად იმისა, რომ სისხლდენა ყოველთვის საჭიროებს ექიმთან კონსულტაციას, მისი მიზეზები შეიძლება დავყოთ უმნიშვნელო და სერიოზულ კატეგორიებად.

- ორსულობის პირველ ტრიმესტრში რა შეიძლება გახდეს სისხლდენის ნაკლებად საშიში მიზეზი?

- ორსულობის პირველ ტრიმესტრში სისხლიანი გამონადენის ყველაზე გავრცელებული, ნაკლებად საშიში მიზეზებია:

ა) იმპლანტაციის სისხლდენა.

ეს ორსულობის ნორმალური, ფიზიოლოგიური ნიშანია.

ეს არ არის პათოლოგია ან გართულება, არამედ ჯანსაღი ორსულობის ადრეული ეტაპი — განაყოფიერებული კვერცხუჯრედის საშვილოსნოს კედელზე წარმატებით მიმაგრება.

ყველა ორსულ ქალს არ აღენიშნება იმპლანტაციის სისხლდენა. მისი არარსებობა არ ნიშნავს, რომ ორსულობა არასწორად ვითარდება.

იმპლანტაციის სისხლდენა არ საჭიროებს მკურნალობას ან სპეციალურ ჩარევას. ის თავისით წყდება რამდენიმე საათში ან 1-2 დღეში.

გამონადენი ამ დროს არის მცირე, ლაქოვანი და ხშირად მოყავისფრო ან ღია ვარდისფერი ფერის.

ბ) საშვილოსნოს ყელის მგრძნობელობა (სერვიციტი).

საშვილოსნოს ყელის მგრძნობელობის გამო დისცლდენა, რომელსაც ზოგჯერ "კონტაქტურ სისხლდენასაც" უწოდებენ, არის ორსულობისთვის დამახასიათებელი ნორმალური მოვლენა და არა დაავადება.

ორსულობის დროს ჰორმონების ზემოქმედებით საშვილოსნოს ყელის ქსოვილებში სისხლის მიმოქცევა მკვეთრად ძლიერდება. ამის გამო, ყელი უფრო ადვილად ღიზიანდება და ნებისმიერი მექანიკური შეხება (სქესობრივი აქტი, ექიმის მიერ სარკით გასინჯვა, ან ვაგინალური ექოსკოპია) შეიძლება გახდეს მცირე სისხლდენის მიზეზი.

გამონადენი არის მცირე, ლაქოვანი და დროებითი.

თუ ექიმმა დაადასტურა, რომ სისხლდენის ერთადერთი მიზეზი გაზრდილი მგრძნობელობაა, სპეციფიკური მკურნალობა არ არის საჭირო. უბრალოდ, შესაძლოა, ექიმმა გირჩიოთ ფიზიკური და სქესობრივი დასვენება, სანამ მდგომარეობა არ დასტაბილურდება.

გ) მცირე ჰორმონული ცვლილებები.

ორსულობის ადრეულ ეტაპზე ჰორმონული ცვლილებებით გამოწვეული სისხლდენა, როგორც წესი, ნორმის ვარიანტია და არ წარმოადგენს საგანგაშო მდგომარეობას.

ორსულობის დასაწყისში სხეული აქტიურად იწყებს პროგესტერონისა და სხვა ჰორმონების წარმოებას, რათა შეინარჩუნოს და ხელი შეუწყოს ორსულობას. ზოგჯერ ამ ჰორმონების დონის რეგულირებასთან დაკავშირებით საშვილოსნოს ლორწოვანი გარსის ნაწილი შეიძლება მოიქერცლოს.

გამონადენი არის მსუბუქი და გარდამავალი (მალე წყდება).

თუ ექიმმა დაადასტურა, რომგამონადენი მხოლოდ ჰორმონალური რეგულირების შედეგია, სპეციფიკური მკურნალობა საჭირო არ არის.

ზემოთ დასახელებული მიზეზები ხშირად არ იწვევს სერიოზულ გართულებებს და არ საჭიროებს სპეციფიკურ მკურნალობას, მაგრამ ორსული თავად სისხლდენის მიზეზს ვერ განსაზღვრას და ვერ მიხვდება საშიშია თუ არა, ამიტომ სისხლიანი გამონადენის შემთხვევაში დაუყონებლივ უნდა მიმართოს გინეკოლოგს.

- ამ ნაკლებად საშიშ დენებს სხვა რამე სიმპტომი, მაგალითად ტკივილი ახლავს?

- ეს ძალიან კარგი შეკითხვაა, რადგან სწორედ თანმხლები სიმპტომები გვეხმარება იმის გარჩევაში, რამდენად საშიშია გამონადენი.

ზოგადად, სისხლდენის იმ მსუბუქ, უსაფრთხო მიზეზებს, რომლებიც ზემოთ განვიხილეთ (იმპლანტაცია, საშვილოსნოს ყელის მგრძნობელობა, მცირე ჰორმონული ცვლილებები), ტკივილი არ ახლავს ან ახლავს მხოლოდ უმნიშვნელო და გარდამავალი დისკომფორტი.

იმპლანტაციის სისხლდენის დროს ორსულმა შეიძლება იგრძნოს ძალიან მსუბუქი შეკუმშვა ან მცირე დაჭიმულობა მუცლის ქვედა ნაწილში, რაც მენსტრუაციის დაწყების მსგავსია, მაგრამ მალე ქრება.

საშვილოსნოს ყელის მგრძნობელობას არ ახლავს ტკივილი. თუ ტკივილი გაჩნდა ის, სავარაუდოდ, გამოწვეულია იმ მიზეზით, რამაც სისხლდენა გამოიწვია (მაგ., სქესობრივი აქტი).

ჰორმონულ ცვლილებებს შეიძლება თან ახლდეს მცირე სიმძიმის შეგრძნება მუცლის ქვემოთ, როგორც ეს მენსტრუაციამდე ხდება, მაგრამ ეს არ არის ძლიერი, მწვავე ტკივილი.

- როდის არის ტკივილი საგანგაშო?

- თუ სისხლიანი გამონადენი არის ძლიერი, მკვეთრი წითელი და მას თან ახლავს ძლიერი ან მწვავე ტკივილი, ეს შეიძლება მიუთითებდეს სერიოზულ გართულებაზე:

• მუცლის ძლიერი, სპაზმური ტკივილი (მენსტრუალურ ტკივილზე ძლიერი), რომელსაც თან ახლავს წელის ტკივილი და ნათელი წითელი სისხლდენა, შეიძლება იყოს ნაყოფის მოშლის საფრთხის ნიშანი.
• მკვეთრი ტკივილი მუცლის ერთ მხარეს, რომელიც მუდმივად გრძელდება, შეიძლება იყოს გარეორსულობის სიმპტომი.

ამიტომ, გახსოვდეთ: მსუბუქი, უსაფრთხო სისხლდენა ძირითადად უმტკივნეულოა, თუმცა ექიმთან ვიზიტი აუცილებელია, ხოლო ძლიერი ტკივილი ნებისმიერი სახის სისხლდენასთან ერთად საჭიროებს სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას.

- მეორე და მესამე ტრიმესტრში სისხლდენის მსუბუქ მიზეზებზე გესაუბრეთ.

- მიუხედავად იმისა, რომ მეორე და მესამე ტრიმესტრში ნებისმიერი სისხლდენა მოითხოვს ექიმის დაუყოვნებლივ ყურადღებას სერიოზული გართულებების გამოსარიცხად, ზოგიერთი მიზეზი კვლავ უსაფრთხოა და მათ არ ახლავს ტკივილი ან სხვა საგანგაშო ნიშანი.

ა. საშვილოსნოს ყელის მგრძნობელობა (კონტაქტური სისხლდენა)

ორსულობის ბოლოსკენ საშვილოსნოს ყელის სისხლძარღვოვანი ქსელი უფრო მდიდარია. ახასიათებს მცირე, ლაქოვანი სისხლდენა, რომელიც აღინიშნება სქესობრივი აქტის ან გასინჯვის შემდეგ. არ ახლავს ტკივილი ან შეკუმშვა.

სპეციფიკური მკურნალობა არ არის საჭირო. თუ ექიმი გამორიცხავს სხვა მიზეზებს, მან შეიძლება გირჩიოთ სქესობრივი ან ფიზიკური დასვენება.

ბ. საშვილოსნოს ყელის პოლიპები

კეთილთვისებიანი წარმონაქმნებია საშვილოსნოს ყელზე, რომლებიც ორსულობისას უფრო მეტად სისხლმდენია.

ახასიათებს მცირე, ლაქოვანი ან მოყავისფრო გამონადენი. არ ახლავს ტკივილი, შეკუმშვა ან სხვა სისტემური სიმპტომები.

როგორც წესი, არ საჭიროებს მკურნალობას ორსულობის პერიოდში. პოლიპის მოცილება ხშირად მშობიარობის შემდეგ გადაიდება. საჭიროა ექიმის მეთვალყურეობა.

გ. ლორწოვანი საცობის მოცილება (III ტრიმესტრის ბოლოს)

საშვილოსნოს ყელის გახსნის პროცესის დაწყება მშობიარობის წინ (ჩვეულებრივ 37 კვირის შემდეგ).

ახასიათებს ლორწოვანი, ვარდისფერი ან სისხლის ზოლებივუთ გამონადენი. შეიძლება თან ახლდეს მენჯის არეში ზეწოლის შეგრძნება და არარეგულარული, მსუბუქი შეკუმშვები.

არ საჭიროებს მკურნალობას, რადგან ეს მშობიარობის მოახლოების ნორმალური ნიშანია. საჭიროა ექიმის ინფორმირება, რათა მან შეაფასოს საშვილოსნოს ყელის მდგომარეობა და მშობიარობის დაწყების ალბათობა.

II და III ტრიმესტრში ნებისმიერი სისხლდენა უნდა იქნას მიღებული სერიოზულად. ექიმი ყოველთვის ჩაატარებს ულტრაბგერით კვლევას პლაცენტის პოზიციისა და მდგომარეობის შესამოწმებლად, სანამ დაასკვნის, რომ სისხლდენა მსუბუქი, უვნებელი მიზეზითაა გამოწვეული.

- სისხლდენის სერიოზულ, საყურადღებო მიზეზებზე გვესაუბრეთ.

- ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ დეტალურად განვიხილოთ სისხლდენის სერიოზული მიზეზები და მათი მართვა.

სისხლდენის სერიოზული მიზეზები: I, II და III ტრიმესტრში

ა. ნაყოფის მოშლის საფრთხე

ეს გართულება ყველაზე ხშირია I ტრიმესტრში. ხშირად მიზეზი ქრომოსომული ანომალიებია.

სისხლდენა შეიძლება იყოს მსუბუქი (ლაქოვანი) ან საშუალო სიმძიმის, ფერი მერყეობს ღია წითლიდან მუქ ყავისფრამდე. თუ მოშლა დაწყებულია, სისხლდენა ძლიერდება და ჩნდება ქსოვილის ნაწილები ან შედედებული სისხლი.

თანმხლები სიმპტომები: მუცლის ქვედა ნაწილის სპაზმური ტკივილი და წელის ტკივილი, რომელიც მენსტრუალურ ტკივილზე ძლიერია და არ წყდება.

მკურნალობა დამოკიდებულია სიტუაციის სიმძიმეზე.

თუ საფრთხე არსებობს, ექიმი დანიშნავს წოლით რეჟიმს და პროგესტერონის პრეპარატებს (ორსულობის შემანარჩუნებელ თერაპიას).

თუ მოშლა გარდაუვალია, მკურნალობა მოიცავს ნაყოფის და ქსოვილების საშვილოსნოდან სრულად გამოსვლას ან ქირურგიულ ჩარევას.

ბ. საშვილოსნოსგარე (ექტოპიური) ორსულობა

ეს ყოველთვის I ტრიმესტრში (დაახლოებით 6–10 კვირაზე) ვლინდება და სასწრაფო ქირურგიულ ჩარევას მოითხოვს.

მიზეზია განაყოფიერებული კვერცხუჯრედის საშვილოსნოს გარეთ, ყველაზე ხშირად ფალოპის მილში, იმპლანტაცია.

სისხლდენა ხშირად არის მსუბუქი ან ლაქოვანი, მუქი ყავისფერი ან წითელი.

თანმხლები სიმპტომები: მკვეთრი, ძლიერი ტკივილი მუცლის მხოლოდ ერთ მხარეს, რომელიც შეიძლება გადავიდეს მხარში ან კისერში. ასევე, თავბრუსხვევა და სისუსტე (შიდა სისხლდენის გამო).

მკურნალობა გადაუდებელია! მკურნალობა მოიცავს მედიკამენტოზურ ჩარევას (მეტოტრექსატი) ან ლაპაროსკოპიულ ქირურგიულ ოპერაციას ნაყოფის მოსაშორებლად.

გ. პლაცენტის წინმდებარეობა

ვლინდება II და III ტრიმესტრში (20 კვირის შემდეგ).

პლაცენტა მიმაგრებულია საშვილოსნოს ქვედა სეგმენტზე და ნაწილობრივ ან მთლიანად ფარავს საშვილოსნოს ყელის შიდა ხვრელს. სისხლდენა ხდება იმ შემთხვევაში თუ მოხდა საშვილოსნოს ქვედა ნაწილის დაჭიმვა და გათხელება, რის შედეგადაც პლაცენტაზე მიმაგრებული სისხლძარღვები იშლება. ეს არ არის პლაცენტის ნაადრევი აცლა.

ახასიათებს უეცარი, უხვი, ნათელი წითელი სისხლდენა, რომელიც ხშირად იწყება დასვენების დროს.

თანმხლები სიმპტომები: სისხლდენა არის უმტკივნეულო! მუცლის ძლიერი ტკივილის არარსებობა (საშვილოსნოს დაჭიმულობა) განასხვავებს მას პლაცენტის ნაადრევი აცლისგან.

მკურნალობა აუცილებელია! მოითხოვს სასწრაფო ჰოსპიტალიზაციას, ნაყოფის მდგომარეობის მონიტორინგს და მკაცრ წოლით რეჟიმს. მშობიარობა ხშირად ტარდება დაგეგმილი საკეისრო კვეთით.

დ. პლაცენტის ნაადრევი აცლა

ვლინდება II და III ტრიმესტრში.

სუსხლდენის მიზეზია პლაცენტა ნაადრევად სცილდება საშვილოსნოს კედელს მშობიარობამდე.

ახასიათებს უეცარი, მუქი წითელი სისხლდენა, რომელიც შეიძლება იყოს ხილული ან შიდა (სისხლი გროვდება საშვილოსნოში).

თანმხლები სიმპტომები: მკვეთრი, მუდმივი, ძლიერი მუცლის ტკივილი, მუცლის კედელი დაჭიმულია და ტკივილს გრძნობთ შეხებისასაც კი. შეიძლება აღინიშნოს ნაყოფის მოძრაობის შესუსტება.

მკურნალობა გადაუდებელია! საჭიროა სასწრაფო ჰოსპიტალიზაცია, ნაყოფის მდგომარეობის მონიტორინგი და, ხშირად, სასწრაფო საკეისრო კვეთა დედისა და ნაყოფის სიცოცხლის გადასარჩენად.

თუ გაქვთ ეჭვი ამ სიმპტომებზე, გთხოვთ, დაუყოვნებლივ მიმართეთ სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას.

- როგორ შეიძლება ვაგინალური სისხლდენის პრევენცია — რა უნდა გააკეთოს ორსულმა?

- სრულად თავიდან აცილება ყოველთვის არ ხერხდება, მაგრამ რისკების შემცირება შესაძლებელია:

• ფიზიკური გადაღლილობის თავიდან აცილება,
• ინტენსიური ვარჯიშის ან სიმძიმეების აწევისგან თავის შეკავება,
• რეგულარული პრენატალური კონტროლი,
• ინფექციების დროული მკურნალობა,
• სქესობრივი აქტივობის შეზღუდვა ექიმის რეკომენდაციით, თუ ადრე აღინიშნებოდა სისხლდენა.

- ქალბატონო თამარ, დიდი მადლობა საინტეტესო საუბრისთვის.

სპეციალურად საიტისთვის