რა ფაქტორები ზემოქმედებს ნაყოფის წონაზე
-
გენეტიკა.
ბავშვის წონა შეიძლება დამოკიდებული იყოს მშობლების გენეტიკურ მიდრეკილებასა და მახასიათებლებზე.
-
დედის კვება და ცხოვრების წესი.
ორსული ქალის კვების რეჟიმი უშუალოდ ზემოქმედებს ნაყოფის განვითარებაზე. საკვები ნივთიერებების ნაკლებობა იწვევს ბავშვის წონის დაკლებას, ხოლო ჭარბი – მატებას. ორსული ქალის ფიზიკურმა აქტივობამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს ნაყოფის წონაზე. მაგალითად, მოწევა და ჯანსაღი ომეგა-3 ცხიმების შემცველი დიეტის ნაკლებობა ზრდის დაბალი წონის მქონე ბავშვების გაჩენის შანსს. ხოლო ზომიერი ვარჯიში და დაბალანსებული დიეტა ხელს უწყობს ბავშვის ნორმალურ წონას.
-
დედის ჯანმრთელობის მდგომარეობა.
ზოგიერთი დაავადება იწვევს ნაყოფის არასაკმარისი ან ჭარბი წონის მატებას. მაგალითად, დედის დიაბეტის შემთხვევაში ბავშვმა შეიძლება მიიღოს დიდი რაოდენობით გლუკოზა პლაცენტის მეშვეობით. მისი ასიმილაციის მიზნით, პანკრეასი დაიწყებს დიდი რაოდენობით ინსულინის გამომუშავებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვის გადაჭარბებული ზრდა. ამდენად, მნიშვნელოვანია ორსულობის დროს ნახშირწყლების მეტაბოლიზმის დარღვევების დროული დიაგნოსტიკა და მკურნალობა.
- მრავალნაყოფიანობა.
მრავალნაყოფიანი ორსულობის დროს თითოეული ნაყოფი, ჩვეულებრივ, ნაკლებს იწონის, ვიდრე ერთნაყოფიანი ორსულობისას, რადგან საკვები ნივთიერებები და ჟანგბადი ნაწილდება რამდენიმე ნაყოფზე. მაგრამ არსებობს სხვადასხვა სიტუაცია. გენეტიკის, გადაჭარბებული კვების, ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და სხვა ფაქტორების გამო, საშვილოსნოში ყველა ნაყოფმა შეიძლება მოიმატოს წონა.
-
ორსულობის ვადა.
დღენაკლული ჩვილები დროულ ახალშობილებს ჩამორჩებიან სიმაღლით და წონით.
-
ორსული ქალის ასაკი.
ახალგაზრდა დედებს უფრო პატარა ჩვილები ჰყავთ.
-
ბავშვის სქესი.
ბიჭები უფრო დიდი წონით იბადებიან ვიდრე გოგონები.
-
ორსულობის პათოლოგიები.
ზოგიერთმა პათოლოგიამ შეიძლება გამოიწვიოს ნაყოფის წონის შემცირება, მაგალითად, საშვილოსნოსშიდა ზრდის შეფერხება ან პრეეკლამფსია, ორსულობის გართულება, რომლის დროსაც არტერიული წნევა იზრდება და შინაგანი ორგანოების დაზიანების ნიშნები ჩნდება.
– რატომ არის საშიში ჭარბწონიანი ნაყოფი?
– დიდი ნაყოფი შეიძლება საშიში იყოს დედისთვის. ხშირად მაკროსომიის დროს ექიმები ქალს საკეისრო კვეთას უნიშნავენ, რადგან ბუნებრივი მშობიარობის დროს ტრავმის და მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის საშიშროება არსებობს.
მძიმე წონა საშიშია თავად ბავშვისთვისაც. ამან შეიძლება გამოიწვიოს შემდეგი შედეგები:
- მხრის დისტოცია;
- ლავიწის ძვლის მოტეხილობა;
- ერბის დამბლა – მხრის წნულის დაზიანება, რაც იწვევს მხრისა და მკლავის კუნთების სისუსტეს;
- ჰიპოქსია;
- მეკონიუმის ასპირაცია.
– როგორ ამოწმებენ ექიმები ნაყოფის წონას?
– შესაძლებელია ნაყოფის წონისა და მდგომარეობის დადგენა და შესაძლო რისკების პროგნოზირება.
- საშვილოსნოს ზომების განსაზღვრა;
- ულტრაბგერითი გამოკვლევა (ულტრაბგერითი).
- კარდიოტოკოგრაფია (CTG). ის გამოიყენება ორსულობისა და მშობიარობის დროს ბავშვის მდგომარეობის შესაფასებლად, მათ შორის, ნაყოფის წონის დასადგენად.
- ნაყოფის ბიოფიზიკური პროფილი. ამ მეთოდით ფასდება რამდენიმე პარამეტრი ერთდროულად: ნაყოფის მოძრაობა, კუნთების ტონუსი, რესპირატორული მოძრაობები და ამნიონური სითხის მოცულობა. ამ მონაცემების საფუძველზე ექიმები აკეთებენ დასკვნას ბავშვის მდგომარეობისა და მისი წონის შესახებ.
– შეიძლება თუ არა ნაყოფის დიდი წონა მიუთითებდეს გართულებებზე?
– ჭარბწონიანი ნაყოფი ზოგჯერ დედის ან ბავშვის ჯანმრთელობის პრობლემების სიმპტომია. მაგალითად, ეს შეიძლება იყოს შემდეგი პათოლოგიების შემთხვევაში:
- გესტაციური დიაბეტი;
- პრეეკლამფსია;
- გენეტიკური დარღვევები;
- თანდაყოლილი მანკები.
დიდი ნაყოფი ყოველთვის არ მიუთითებს ჯანმრთელობის პრობლემებზე. რომ არ გამოგვრჩეს გართულებების განვითარება, მნიშვნელოვანია, ორსულმა ჩაიტაროს ყველა საჭირო გამოკვლევა და რეგულარულად ეწვიოს ექიმს.
მაკროსომიის გავრცელება
მაკროსომია გვხვდება ორსულთა დაახლოებით 8-10%-ის შემთხვევაში. თუმცა, ბოლო დროს უფრო ხშირია ჭარბწონიანი ახალშობილების გაჩენა. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს ცხოვრების, კვების ხარისხის გაუმჯობესებით, დედების საშუალო ასაკის მატებით და სხვა ფაქტორებით.
რეკომენდაციები ნაყოფის დიდი წონის თავიდან ასაცილებლად
- ორსულის კვების რაციონი უნდა იყოს დაბალანსებული და შეიცავდეს ყველა საჭირო საკვებ ნივთიერებას: ცილებს, რთულ ნახშირწყლებს, ჯანსაღ ცხიმებს, ბოჭკოებს, ვიტამინებს. სწორი მენიუს საფუძველია მთლიანი მარცვლეული, ბოსტნეული და მაღალი ხარისხის ცილის წყარო (თევზი, ფრინველი).
- ორსულობის დროს არ არის საჭირო ჭამის გაორმაგება, საკმარისია დიეტის კალორიული შემცველობა 200-300 კკალ-ით გაიზარდოს.
- მთელი ორსულობის განმავლობაში მნიშვნელოვანია, რომ ქალმა აკონტროლოს წონა და თავიდან აიცილოს წონის მნიშვნელოვანი მომატება, რამაც შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს ბავშვის წონაზე.
- ორსულობის დროს ზომიერი ფიზიკური აქტივობა ხელს უწყობს ნაყოფის სწორ განვითარებას.