საშვილოსნოს ყელის ეროზია
მას უმეტესად შემთხვევით, სულ სხვა მიზეზით ჩატარებული დისპანსერული გამოკვლევისას აღმოაჩენენ. როგორია ამ პათოლოგიის სიმპტომები და რა სიახლეებს გვთავაზობს მედიცინა მისი მკურნალობისას, ამის შესახებ აკად. ო. ღუდუშაურის სახელობის ეროვნული სამედიცინო ცენტრის მეან-გინეკოლოგი თამარ მაჩიტაძე გვესაუბრება.
- ქალბატონო თამარ, მოდი, თავდაპირველად ავუხსნათ მკითხველს, რა არის საშვილოსნოს ყელის ეროზია.
- საშვილოსნოს ყელის ეროზია საშვილოსნოს ყელის ლორწოვანი გარსის დეფექტია და მის საშოსმხრივ ნაწილზეა განლაგებული. როდესაც აქ არსებული ბრტყელი მრავალშრიანი ეპითელიუმი ამა თუ იმ მიზეზით დისტროფიულ ცვლილებებს განიცდის და ჩამოიფცქვნება, დაზიანებულ ზედაპირზე ჩნდება დეფექტი, წყლული. სწორედ მას ვუწოდებთ ეროზიას. განასხვავებენ ეროზიის შემდეგ სახეობებს: თანდაყოლილს, ჭეშმარიტს და ფსევდოეროზიას. თანდაყოლილი ეროზია გვხვდება ბავშვებსა და მოზარდებს შორის და მკურნალობის გარეშე უკუვითარდება, თუმცა არ არის გამორიცხული, სქესობრივ სიმწიფემდეც გაჰყვეს გოგონას. ასეთ დროს მოსალოდნელია მისი ინფიცირება და ანთებითი პროცესის ჩამოყალიბება. საშვილოსნოს ყელის ჭეშმარიტი ეროზია შეძენილი პათოლოგიაა. დეფექტი საშვილოსნოს ყელის გარეთა პირის გარშემო, უმეტესად უკანა ბაგის მიდამოში ჩნდება. ჭეშმარიტი ეროზია 1-2 კვირა გრძელდება, შემდეგ კი დაავადების მომდევნო სტადიაში - ფსევდოეროზიაში გადადის. ასე რომ, მკურნალი ექიმი იშვიათად აწყდება ჭეშმარიტ ეროზიას. პროცესის გამოვლენა, როგორც წესი, ფსევდოეროზიის სტადიაში ხდება. ფსევდოეროზია შესაძლოა არსებობდეს დიდხანს, თვეობით, წლობითაც კი, ვიდრე მისი გამომწვევი მიზეზი არ ალაგდება. აქ ერთგვარი მანკიერი წრე იკვრება, რადგან ფსევდოეროზია თვითონვე უწყობს ხელს საშვილოსნოს ყელში ანთებითი პროცესის შენარჩუნებას, რაც გამოწვეულია ეროზირებული ზედაპირის ინფიცირებით. ეროზირებულ კრიპტებში მიკროორგანიზმები დიდხანს არსებობენ.
- რა არის საშვილოსნოს ყელის წყლული და რა განსხვავებაა წყლულსა და ეროზიას შორის?
- წყლულსა და ეროზიას შორის არავითარი განსხვავება არ არის, ორივე ტერმინი ერთსა და იმავე დაავადებას გულისხმობს.
- რას გვეტყვით ეროზიის მიზეზებზე?
- ეროზიის ეტიოპათოგენეზის შესახებ რამდენიმე თეორია არსებობს. მათ შორის ყველაზე სარწმუნოა საშვილოსნოს ყელის ანთებითი დაავადებების ეტიოლოგიური ფაქტორის თეორია. საშვილოსნოს ყელის ანთებას სხვადასხვა მიკროორგანიზმი იწვევს: ტრიქომონა, ქლამიდია, სხვადასხვა მიკრობული ასოციაცია, ვირუსი... ამ დროს წარმოქმნილი პათოლოგიური გამონადენის ზემოქმედებით საშვილოსნოს ყელის საშოსმხრივი ნაწილის მფარავი ეპითელიუმი განიცდის მაცერაციას (იქერცლება), დისტროფიას და შემდგომ დესქვამაციას (ჩამოიფცქვნება). ეროზიის განვითარებაში განსაზღვრულ როლს ასრულებს საშვილოსნოს ყელის სამშობიარო ტრავმაც (ნახეთქები, დეფორმაცია). რაც შეეხება დისჰორმონულ თეორიას, აქ გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება სასქესო სტეროიდული ჰორმონების ბალანსის დარღვევას. მაგალითად, ეროზია ხშირად ახლავს თან ქრონიკულ სალპინგოოოფორიტს, რომელიც საკვერცხეებისა და მისი დანამატების ფუნქციის მოშლით მიმდინარეობს.
- აქვს თუ არა მნიშვნელობა გენეტიკურ განწყობას ამ დაავადების განვითარებისთვის?
- ეროზიის განვითარებასა და ჩამოყალიბებაში გენეტიკური ფაქტორის როლი დადგენილი არ არის.
- უმთავრესად რა ასაკში ვითარდება ეროზია?
- პათოგენეზიდან გამომდინარე, საშვილოსნოს ყელის ეროზია რეპროდუქციული ასაკის დაავადებაა.
- შეიძლება თუ არა, ეროზია მექანიკურმა გამღიზიანებელმა, მაგალითად, უხეშმა სქესობრივმა კონტაქტმა გამოიწვიოს?
- უშუალოდ სქესობრივი აქტი ეროზიის მიზეზი ვერ იქნება, მაგრამ სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები, რომლებიც საშვილოსნოს ლორწოვან გარსს აზიანებენ, რა თქმა უნდა, იოლად შეიძლება ეროზიის მიზეზად იქცნენ.
- საქართველოში ჯერ კიდევ მკაცრად ფასდება ქალიშვილებში ქალური დაავადებების არსებობა, რაც ხშირად საეჭვოს ხდის მათ უბიწოებას, ამიტომ მკითხველები ხშირად გვთხოვენ ავუხსნათ, საშვილოსნოს ყელის ეროზია მხოლოდ იმ ქალებს შეიძლება დაემართოთ, რომლებიც სქესობრივ ცხოვრებას ეწევიან თუ არც ქალწულები არიან მისგან დაზღვეულნი.
- რა თქმა უნდა, მოუწესრიგებელი სქესობრივი ცხოვრება, სქესობრივი პარტნიორის ხშირი ცვლა ხელს უწყობს საშვილოსნოს ყელის დაავადებათა განვითარებას, მაგრამ ჰორმონული თუ ინფექციური ფაქტორებით გამოწვეული ეროზია ქალწულსაც შეიძლება დაემართოს. ეს არის, ქალწულების გინეკოლოგიური გამოკვლევა რამდენადმე პრობლემურია და დაავადების დიაგნოსტიკა მხოლოდ სქესობრივი ცხოვრების დაწყების შემდეგ შეიძლება მოხდეს.
- ახასიათებს თუ არა ტკივილი ეროზიას?
- ეროზიას ტკივილი არ ახასიათებს, თუმცა არ არის გამორიცხული, მან თავი იჩინოს სქესობრივი აქტის დროს და უმნიშვნელო სისხლიანი გამონადენიც მოჰყვეს. გამაღიზიანებელი ფაქტორის მოცილების შემდეგ ტკივილი ქრება, სისხლიანი გამონადენი კი შესაძლოა მცირე ხანს კიდევ დარჩეს.
- მაშ, რა მიანიშნებს ქალს იმაზე, რომ აუცილებლად უნდა მიმართოს გინეკოლოგს?
- საშვილოსნოს ყელის ეროზია კლინიკურად შესაძლოა უსიმპტომოდ მიმდინარეობდეს, თვეობით, წლობით არსებობდეს ისე, რომ ქალი არაფერმა დააეჭვოს. დიაგნოზი უმეტესად სხვა მიზეზით ჩატარებული გინეკოლოგიური გასინჯვის შემდეგ ისმება. ჩივილები უმთავრესად იმ დაავადებაზეა დამოკიდებული, რომელსაც თან ახლავს ეროზია ან ფსევდოეროზია. ერთადერთი, ისიც - იშვიათი ჩივილი კონტაქტური სისხლდენაა და ამ დროს, ბუნებრივია, დაუყოვნებლივ უნდა მივმართოთ გინეკოლოგს.
