ეკა ჭავჭავაძე

მიუხედავად ამისა, ბევრი სუნთქავს არასწორად - ბოლომდე არ იყენებს ფილტვების სასუნთქ ტევადობას და ორგანიზმს საჭირო რაოდენობის ჟანგბადს ვერ აწვდის.

სუნთქვის მაკონტროლებელი ცენტრი

თავის ტვინში, კერძოდ, მოგრძო ტვინში მდებარეობს ავტომატურად მოქმედი სუნთქვის ცენტრი. სწორედ მისგან გამომავალი ნერვული იმპულსების მეშვეობით სუნთქავს ადამიანი ძილში და უგონო მდგომარეობაშიც კი

სუნთქვის ტიპები

არსებობს სამი ტიპის სუნთქვა: მკერდზედა, მკერდქვედა (დიაფრაგმული) და მუცლისმიერი. სამივე ნორმალურია, მაგრამ მათ შორის ფიზიოლოგიურად ყველაზე მეტად მუცლისმიერი სუნთქვაა გამართლებული.

ახალშობილის სუნთქვას თუ დააკვირდებით, დაინახავთ, როგორ ფართოვდება ყოველი ჩასუნთქვისას მისი გულმკერდი, როგორ იწევს ზემოთ მუცელი, ამოსუნთქვისას კი გულმკერდის პარალელურად მუცელიც ეშვება.

მოზრდილი ადამიანის სუნთქვის პროცესზე დაკვირვებისას კი შეამჩნევთ, რომ სუნთქვაში მუცელი თითქმის არ მონაწილეობს, მხოლოდ გულმკერდი მოძრაობს.

ცხოვრების დაძაბული რიტმისა და ხშირი სტრესის გამო მოზრდილთა უმრავლესობა გადაეჩვია სწორ სუნთქვას. ამას ემატება თანამედროვე ცხოვრების წესი - უმრავლესობა დიდ დროს ხელოვნურად შექმნილ ატმოსფეროში, გამათბობლებითა და კონდიციონერებით გამომშრალ გარემოში ატარებს. ტანზე მჭიდროდ მოტმასნილი და სინთეზური ქსოვილისგან დამზადებული სამოსი პრაქტიკულად შეუძლებელს ხდის კანიდან ორგანიზმში ჟანგბადის შეღწევას. საბოლოოდ კი ჟანგბადის დეფიციტი ამა თუ იმ პათოლოგიის მიზეზად იქცევა.

სწორი სუნთქვა

სწორია მშვიდი და ღრმა სუნთქვა, რომელიც სამფაზიანია: წამამდე ხანგრძლივობის ჩასუნთქვა, ნახევარწამიანი პაუზა და ერთწამიანი ამოსუნთქვა.

სწორი სუნთქვა:

• ამშვიდებს ნერვულ სისტემას;
• აუმჯობესებს ნივთიერებათაAცვლას;
• არეგულირებს შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლებისა და საჭმლის მომნელებელი ორგანოების მუშაობას.
• განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მუცლით სუნთქვა, რომელიც:
• აქვეითებს არტერიულ წნევას;
• ამცირებს გულის დატვირთვას;
• ახორციელებს საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის ერთგვარ მასაჟს;
• აქვს ყაბზობის საწინააღმდეგო ეფექტი;
• მუცლის კუნთების მუდმივი მოძრაობის წყალობით ხელს უშლის მუცელსა და თეძოებზე ცხიმის ჩალაგებას და ადამიანს ტანადობის შენარჩუნებაში ეხმარება.

ვისწავლოთ მუცლით სუნთქვა

იმის დასადგენად, სწორად სუნთქავთ თუ არა, დაჯექით მოხერხებულად, მოეშვით და შეიგრძენით, როგორ სუნთქავთ. ნუ ეცდებით, შეგნებულად ჩაერიოთ ამ პროცესში. უმეტესად ადამიანი გულმკერდით ზედაპირულ სუნთქვას სჯერდება და არ ახდენს ფილტვის მწვერვალების ვენტილაციას, რაც მხოლოდ მუცლით სუნთქვით მიიღწევა.

გთავაზობთ ვარჯიშს, რომელიც მუცლით სუნთქვაში დაგეხმარებათ:

1. ვარჯიშის დაწყებამდე მოიხსენით ქამარი და გაიხადეთ ტანსაცმელი, რომელიც თავისუფლად მოძრაობას გიშლით;

2. დაწექით ზურგზე მყარზედაპირიან საწოლზე ან იატაკზე. მუხლები მოხარეთ. თავი ისე დადეთ პატარა ბალიშზე, რომ გულმკერდისა და მუცლის მოძრაობაზე დაკვირვების საშუალება გქონდეთ;

3. მაქსიმალურად ამოისუნთქეთ პირით;

4. ნელა ჩაისუნთქეთ ცხვირით და დააკვირდით, როგორ იწევს ზემოთ მუცელი. ისეთი შეგრძნება უნდა გაგიჩნდეთ, თითქოს ჰაერით ივსებით. მუცლის კუნთები მოადუნეთ, რათა დიაფრაგმა უფრო მეტად დაეშვას მუცლის ღრუში და სუნთქვაც უფრო ეფექტიანი იყოს;

5. ჩვეულებრივ, ჰაერი ყოველთვის რჩება ფილტვებში, დიაფრაგმის ზევით, და ვერ აღწევს მუცლის ღრუში, მაგრამ წარმოიდგინეთ, რომ სხეულის ქვედა ნაწილი, კერძოდ, მუცელი და ქვედა კიდურები, ღრუ ორგანოებია, რომელთა ავსებაც ჩასუნთქვისას უნდა სცადოთ. შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ, რომ იმ ზედაპირის ქვეშ, რომელზეც წევხართ, მოთავსებულია მილებიანი სარდაფი. ღრმა ჩასუნთქვისას ეცადეთ, ჰაერი სწორედ მათგან შეისუნთქოთ. წარმოსახვა დაგეხმარებათ, უფრო მეტად დაძაბოთ სუნთქვა და აამოქმედოთ ამ პროცესისთვის აუცილებელი ყველა კუნთი. განაგრძეთ, ვიდრე არ შეიგრძნობთ, რომ ფილტვები ჰაერით მაქსიმალურად აივსო.

6. შემდეგ ამოისუნთქეთ პირით. ტუჩები ისე მოამრგვალეთ, თითქოს უსტვენთ - ეს ფილტვებსა და დიაფრაგმაზე უკუწნევას იწვევს. შეისვენეთ რამდენიმე წამი და ეს ყველაფერი გაიმეორეთ. ვარჯიში შეასრულეთ 15-ჯერ, თუ შეგიძლიათ, მეტჯერაც, თან თვალი ადევნეთ საკუთარ მდგომარეობას. ერთმანეთის მიყოლებით გაიმეორეთ 6-ვე ეტაპი, ეცადეთ ერთმანეთს შეუნაცვლოთ გულმკერდისმიერი და მუცლისმიერი სუნთქვა.

---

ვარჯიში შეგიძლიათ შეასრულოთ ფეხზე მდგარმაც:

• დაიხარეთ წინ, გააკეთეთ რამდენჯერმე მოკლე და ძლიერი ამოსუნთქვა, როგორც ხველებისას. მაქსიმალური სარგებლობის მისაღებად ვარჯიში 10-15-ჯერ უნდა გაიმეოროთ.
• ჩასუნთქვა მანამდე გააგრძელეთ, ვიდრე მუცელი სანახევროდ არ "აივსება". წამიერად შეყოვნდით და მუცლის კუნთების დახმარებით გამოაძევეთ ჰაერი გულმკერდის ღრუში, ქვედა ნეკნების არემდე. აიძულეთ გულმკერდი, გაფართოვდეს. არავითარ შემთხვევაში არ ამოისუნქოთ არც ცხვირით, არც პირით.
• ამის შემდეგ მუცლის კუნთები მოდუნდება. ისეთი შეგრძნება დაგეუფლებათ, თითქოს ჰაერის ნაწილი მაინც ამოისუნთქეთ.
• შემდგომ დაიწყეთ სუნთქვა მთელი ძალით, მიეცით მუცელს საშუალება, მაქსიმალურად გაფართოვდეს. კუნთები ჯერ დაჭიმეთ, მერე თანამიმდევრობით მოადუნეთ, მაგრამ არ ამოისუნთქოთ, ეცადეთ, ჰაერი გულმკერდის ქვედა ნაწილიდან ზედაში გადაიტანოთ.
• ეცადეთ, ყველაფერი ტალღისებურად აკეთოთ. უფრო და უფრო ძლიერ დააწექით ქვედა სასუნთქ ზონას და მოადუნეთ ზედა ნაწილი - გულმკერდის ღრუ.
• ფილტვები სრულად შეივსეთ და შემდეგ ამოისუნთქეთ პირით ან ცხვირით.
• გაიმეორეთ ეს ვარჯიში 10-ჯერ.

ეს ვარჯიშები უნდა შეასრულოთ დილა-საღამოს 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ რამდენიმე დღე შეისვენოთ და გაიმეოროთ. რამდენიმე კვირის შემდეგ შეამჩნევთ ცვლილებას - თქვენ მიერ ჩასუნთქული ჰაერის მოცულობა საგრძნობლად გაიზრდება. მუცლით სუნთქვას კიდევ ერთი ღირსება აქვს: ღრმა სუნთქვა ცხიმოვანი მარაგის დაწვაში გვეხმარება, ამასთანავე, ფიზიკური ვარჯიშისგან განსხვავებით, არ აძლიერებს შიმშილს და საგრძნობლად ზოგავს გულს.

ბოდიფლექსი

ბოდიფლექსი სწორ სუნთქვაზე დაფუძნებული ვარჯიშთა კომპლექსია, რომლის შედეგადაც ხდება ჟანგბადით უჯრედების სრული გაჯერება, რაც ზედმეტი ცხიმის დაწვის საშუალებას იძლევა. ბოდიფლექსის საფუძველი 5-ეტაპიანი სუნთქვაა: 1. ამოსუნთქვა; 2. ჩასუნთქვა; 3. ძლიერი ამოსუნთქვა; 4. მუცლის დაჭიმვა და სუნთქვის შეჩერება 8-10 თვლაზე; 5. ჩასუნთქვა. სამსახურში შეგიძლიათ ივარჯიშოთ როგორც მჯდომარემ, ისე ფეხზე მდგარმა: 1. პირით ამოისუნთქეთ ფილტვებიდან მთელი ჰაერი.

2. სწრაფადვე ჩაისუნთქეთ ცხვირით.

3. დიაფრაგმიდან პირით მთელი ძალით ამოისუნთქეთ მთელი ჰაერი.

4. შეაჩერეთ სუნთქვა და შესწიეთ მუცელი. ასე გაჩერდით 8-10 თვლამდე.

5. მოდუნდით და ჩაისუნთქეთ.

ვარჯიშის შემდეგ შესაძლოა თავბრუ დაგეხვეთ ან მხედველობა დაგებინდოთ. არ შეშინდეთ - ეს იმაზე მიგვანიშნებს, რომ მიუჩვეველ ორგანიზმში ერთდროულად დიდი რაოდენობით ჟანგბადი მოხვდა და ჟანგვა-აღდგენითი პროცესები გაძლიერდა. უსიამოვნო შეგრძნებები მალე გაქრება. ბოდიფლექსი იკრძალება:

• ფარისებრი ჯირკვლის ჰიპერფუნქციის;
• სხეულის ტემპერატურის მომატების;
• სისხლდენის;
• გლაუკომის;
• ქალასშიდა წნევის მომატების დროს;
• ორსულობისას (ნებისმიერ ვადაზე);
• პოსტოპერაციულ პერიოდში;
• ქრონიკული დაავადებების გამწვავებისას.

ჰაერის აბაზანები

ჯანმრთელობა ადამიანის ყველაზე ძვირფასი განძია, რომელიც ღირებულებით მხოლოდ სიცოცხლეს თუ ჩამოუვარდება. მის შესანარჩუნებლად, უპირველეს ყოვლისა, სუფთა ჰაერია აუცილებელი. პერიოდულად უნდა მიატოვოთ დაბინძურებული ჰაერით გაჟღენთილი დიდი ქალაქი და ჰაერის აბაზანების მისაღებად სუფთა ჰაერზე - ქალაქგარეთ გახვიდეთ. ჰაერის აბაზანები:

• აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას;
• ზრდის კუნთურ და ნერვულ ამტანობას;
• ავარჯიშებს ორგანიზმის თერმოსარეგულაციო სისტემებს;
• ამშვიდებს და აწესრიგებს ემოციურ ფონს;
• აუმჯობესებს გუნება-განწყობას და ზრდის მხნეობას;
• აწესრიგებს არტერიულ წნევას, აჩქარებს სისხლის მიდენას ორგანოებამდე, აუმჯობესებს გულის მუშაობას;
• ზრდის ორგანიზმის დამცველობით შესაძლებლობებს, აქვეითებს დაავადების რისკს;
• აუმჯობესებს კანის სტრუქტურას, ფერსა და ტონუსს.

წელიწადის თბილ დროს - გაზაფხულზე და ზაფხულში - ჰაერის აბაზანები უმჯობესია მიიღოთ ტყეში, მაღალმთიან რაიონებში, შემოდგომაზე და ზამთარში კი დაიწყეთ განიავებულ ოთახში, განაგრძეთ ქუჩაში. გახსოვდეთ: ზამთარ-ზაფხულ განიავებულ ოთახში უნდა იძინოთ. უმჯობესია, საწოლ ოთახში ცივი, ჟანგბადით გაჯერებული ჰაერი იყოს, ვიდრე თბილი და უჟანგბადო. სწორი სუნთქვა მხოლოდ სხეულის კი არა, სულისა და გონების წამალია. ჰაერი სიცოცხლის მომგვრელი გარემოა. მისი გონივრული გამოყენებით ცხოვრებას სულ სხვა გემო ეძლევა.