ეკა ჭავჭავაძე

მრავალი მათგანი ცდილობს, ხელი შეუწყოს შვილის სწრაფ ზრდას. რა ახდენს გავლენას ბავშვის სიმაღლეზე?

მემკვიდრეობა

თუ ბავშვის მშობლები დაბლები არიან, ძნელი წარმოსადგენია, მათი შვილი მაღალი იყოს.

სწორი კვება

აუცილებელია, რაციონი დაბალანსებული იყოს რძითა და მისი ნაწარმით, რომლებიც უხვად შეიცავს ძვლების საზრდელ იდეალურ მასალას - მიკროელემენტ კალციუმს. ბავშვი ყოველდღიურად უნდა იღებდეს ხილსა და ბოსტნეულს ვიტამინების მარაგის შესავსებად. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სტაფილო ბეტა-კაროტინის შემცველობის გამო, მის უკეთ ასათვისებლად კი საჭიროა, სტაფილო არაჟან ან ზეთმოსხმული მიირთვას.

ნორმალურ ზრდას განაპირობებს ცილოვანი პროდუქტები, ხორცი და თევზიც.

მოძრაობა

უკეთ იზრდებიან ბავშვები, რომლებიც თანატოლებთან შედარებით მეტ დროს ატარებენ სუფთა ჰაერზე და აქტიურად მისდევენ სპორტს. სიმაღლეში ზრდის ხელშემწყობია სპორტის არაძალოვანი სახეობები: კალათბურთი, ხელბურთი, ჩოგბურთი.

ძილი

იგი განსაკუთრებულ როლს ასრულებს ზრდაში. ტყუილად როდი უთქვამთ, ბავშვი ძილში იზრდებაო - ზრდის ჰორმონის, სომატოტროპინის, 70% სწორედ ღამით გამომუშავდება. როცა ბავშვის ძილი მოუგვარებელია, იგი ხშირად იღვიძებს, მოუსვენრად სძინავს, ეს კი ორგანიზმში სომატოტროპინის პროდუქციას არღვევს და აქვეითებს, ამიტომ აუცილებელია, ბავშვს დროულად მოვუგვაროთ ძილის რეჟიმი

გასულ საუკუნეში ბავშვი-აკრობატების სიმაღლეში ზრდა რომ შეეფერხებინათ, ცირკის მფლობელები მათ შუაღამემდე დაძინების საშუალებას არ აძლევდნენ. შედეგად ძლიერ ირღვეოდა სომატოტროპინის გამომუშავება და აკრობატი ბავშვების ზრდა ფერხდებოდა.

ატმოსფერო ოჯახში

ცნობილია ასეთი ფენომენი - ფსიქოემოციური სიდაბლე. იგი უვითარდებათ არა მხოლოდ დაბალ სოციალურ საფეხურზე მდგომი, არამედ საკმაოდ უზრუნველყოფილი ოჯახის შვილებსაც, რომლებსაც აკლიათ მშობლების ყურადღება და სითბო. სწორედ სიყვარულის დეფიციტი იწვევს ფსიქოემოციურ სიდაბლეს, ანუ სიმაღლეში ზრდის შეფერხებას.

განგაშის დროა

სიცოცხლის პირველ წელს ბავშვი ყველაზე სწრაფად იზრდება და სიმაღლეში დაახლოებით 25 სმ-ს იმატებს. შემდეგ ზრდის ტემპი ეცემა. მეორე წელს ნამატი 8-12 სმ-ია, შემდეგ - ყოველწლიურად 4-6 სმ. თუ მესამე წელს ბავშვმა 4 სმ-ზე ნაკლები მოიმატა, აუცილებელია, იგი ენდოკრინოლოგს ვაჩვენოთ.

ზოგჯერ მშობლები ყურადღებას არ აქცევენ იმ ფაქტს, რომ მათი შვილი თანატოლებზე დაბალია და ამაზე მხოლოდ მაშინ იწყებენ ფიქრს, როდესაც იგი გარდატეხის ასაკს მიაღწევს, ამ დროს კი რამის შეცვლა უკვე ძნელია. საბედნიეროდ, ამ შემთხვევაში ბავშვების უმრავლესობას ზრდის ე.წ. კონსტიტუციურ შეფერხებას უდგენენ, რაც იმით სრულდება, რომ ისინი 16-18 წლის ასაკში ეწევიან თანატოლებს, იშვიათად კი გამოკვლევები ზრდის ჰორმონის დეფიციტს ადასტურებს. ადრე ამ დიაგნოზის მქონე ბავშვების ბედი გადაწყვეტილი იყო - ვაჟები არ იზრდებოდნენ 140, ხოლო გოგონები 130 სმ-ზე მაღლები.

დღეს რეალური დახმარების აღმოჩენა შესაძლებელია. პატარებს უტარდებათ ჰორმონთერაპია ხელოვნურად სინთეზირებული ზრდის ჰორმონით, რომელიც მხოლოდ სპეციალისტის მიერ, მისი მკაცრი კონტროლით უნდა ჩატარდეს. კატეგორიულად აკრძალულია ამ ჰორმონის პრეპარატების თვითნებური მიღება. თერაპიის შემდგომ პირველ წელს შესაძლებელია 8-12 სმ-ის მომატება, მეორე წელს - 6-8, ხოლო მესამე წელს 4-6 სმ-ისა. მკურნალობა გრძელდება რამდენიმე წელი, ზრდის ზონების დახურვამდე, რასაც მტევნის რენტგენული გამოკვლევით ადგენენ.