რატომ არის ბავშვის ფიზიკური დასჯა საზიანო და აღზრდის რა ალტერნატივები არსებობს?
თუმცა, გზა ამ მიზნისკენ რთული და სავსეა გამოწვევებით. ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული მომენტია, როდესაც ბავშვი არ გვიჯერებს. ასეთ სიტუაციაში, ბევრი მშობელი განიცდის უძლურებას, რაც ხშირად იწვევს არასწორ და იმპულსურ რეაქციებს, მაგალითად, ფიზიკურ დასჯას.
ფიზიკური დასჯა, იქნება ეს მსუბუქი ჩარტყმა, შეჯანჯღარება თუ სხვა სახის აგრესია, უარყოფითად მოქმედებს ბავშვის ფსიქიკაზე. ის არ არის ეფექტური აღზრდის მეთოდი და გრძელვადიან პერსპექტივაში ბევრ პრობლემას იწვევს.
რატომ არ შეიძლება ფიზიკური დასჯა?
ფიზიკური დასჯა არ ასწავლის ბავშვს, თუ რატომ არის მისი საქციელი არასწორი. ის მხოლოდ იმას აჩვენებს, რომ ძალადობა პრობლემების გადაჭრის გზაა. ბავშვი სწავლობს, რომ ძლიერს შეუძლია სუსტზე ძალადობა, რაც იწვევს შიშს და მშობელთან ემოციური კავშირის გაწყვეტას.
-
ემოციური პრობლემები: ბავშვი, რომელიც ხშირად ისჯება ფიზიკურად, უფრო მეტად არის მიდრეკილი შფოთვისკენ, დეპრესიისკენ და დაბალი თვითშეფასებისკენ.
-
აგრესიის გაზრდა: კვლევები აჩვენებს, რომ ბავშვები, რომლებსაც ფიზიკურად სჯიან, უფრო აგრესიულები არიან სხვების მიმართ.
-
დაზიანებული ურთიერთობა: ფიზიკური დასჯა ანგრევს მშობლისა და შვილის ნდობაზე დამყარებულ ურთიერთობას. ბავშვი ხდება ჩაკეტილი და ნაკლებად გულწრფელი.
რა უნდა გავაკეთოთ ფიზიკური დასჯის ნაცვლად?
ბავშვის აღზრდა გრძელვადიანი პროცესია, რომელიც მოთმინებასა და სიყვარულს მოითხოვს. აუცილებელია, რომ ბავშვის ასაკის შესაბამისი აღზრდის მეთოდები გამოვიყენოთ.
1-3 წლის ასაკი:
ამ ასაკში ბავშვებს ჯერ კიდევ არ აქვთ განვითარებული ლოგიკური აზროვნება და ვერ აცნობიერებენ თავიანთი საქციელის შედეგებს. ფიზიკური დასჯა მათთვის გაუგებარია და მხოლოდ შიშს იწვევს.
-
გადაიტანეთ ყურადღება: თუ ბავშვი რაღაცას არასწორად აკეთებს, მაგალითად, ჭურჭელს ისვრის, მიეცით მას სხვა სათამაშო.
-
„არა“ მკაფიოდ: გამოიყენეთ სიტყვა „არა“ მკაცრად, მაგრამ მშვიდად. აუხსენით მარტივი წინადადებებით, რატომ არ შეიძლება ამის გაკეთება.
-
უსაფრთხო გარემო: დარწმუნდით, რომ ბავშვის გარშემო არსებული სივრცე უსაფრთხოა, რათა თავიდან აირიდოთ არასასურველი ქცევები.
4-6 წლის ასაკი:
ამ ასაკში ბავშვებს უკვე შეუძლიათ გაიგონ ლოგიკური ახსნა. ფიზიკური დასჯის ნაცვლად გამოიყენეთ სიტყვიერი მეთოდები.
-
შედეგები: თუ ბავშვი არ გიჯერებთ, აუხსენით, რა მოჰყვება მის საქციელს. მაგალითად: „თუ სათამაშოებს არ დაალაგებ, ვერ წავალთ სათამაშო მოედანზე.“
-
პოზიტიური წახალისება: შეაქეთ და წაახალისეთ ბავშვი კარგი საქციელის გამო.
-
„დროის გამოყოფა“ (Time-out): თუ ბავშვი ძალიან გაღიზიანებულია ან აგრესიულად იქცევა, მიეცით მას დრო, რომ დამშვიდდეს. დაჯინეთ ცალკე ოთახში ან მშვიდ ადგილას რამდენიმე წუთით (ერთი წუთი ყოველ წელზე).
სკოლის ასაკი (7-12 წელი):
ამ ასაკში ბავშვები უფრო დამოუკიდებლები ხდებიან და უკვე შეუძლიათ საკუთარი თავის კონტროლი.
-
გააქტიურება: მიეცით ბავშვს საშუალება, მონაწილეობა მიიღოს ოჯახურ გადაწყვეტილებებში.
-
დახმარება ემოციების მართვაში: ესაუბრეთ ბავშვს მის ემოციებზე. აუხსენით, რომ ბრაზი ნორმალურია, მაგრამ მისი გამოხატვისთვის არსებობს სწორი და არასწორი გზები.
-
მშვიდი დისკუსია: თუ ბავშვმა რაღაც დააშავა, მშვიდად აუხსენით, რატომ იყო ეს საქციელი არასწორი.
მოზარდობის ასაკი (13+ წელი):
მოზარდობის პერიოდი სავსეა გამოწვევებით, რადგან ბავშვები ეძებენ საკუთარ იდენტობას და დამოუკიდებლობას. ამ ეტაპზე ფიზიკური დასჯა კატეგორიულად დაუშვებელია.
-
პატივისცემა: მოექეცით თქვენს შვილს, როგორც ზრდასრულ ადამიანს. მოუსმინეთ მათ აზრს, შეხედულებებს და არგუმენტებს.
-
დემოკრატიული მიდგომა: დააწესეთ წესები ერთად. მიეცით თქვენს შვილს არჩევნის გაკეთების საშუალება.
-
ემპათია: შეეცადეთ გაუგოთ თქვენს შვილს.
როგორ გავზარდოთ ჭკვიანი და დამჯერი ბავშვი?
-
დამყარეთ წესები: ყველა ოჯახში უნდა იყოს მკაფიო და თანმიმდევრული წესები, რომლებიც ბავშვმა იცის.
-
მიეცით მაგალითი: ბავშვი სწავლობს მშობლების საქციელიდან. თუ გინდათ, რომ თქვენი შვილი პატივისცემით მოგექცეთ, თქვენც პატივი ეცით მას.
-
დრო დაუთმეთ: ხარისხიანი დრო ბავშვთან ერთად აძლიერებს ურთიერთობას და აჩვენებს მას, რომ ის მნიშვნელოვანია.
-
კომუნიკაცია: ესაუბრეთ ბავშვს ყველაფერზე. აუხსენით, რას აკეთებთ, რატომ და როგორ.
ბავშვის აღზრდა რთული სამუშაოა, მაგრამ ფიზიკური დასჯა არასდროს არის გამოსავალი. გახსოვდეთ, რომ თქვენი მოთმინება, სიყვარული და თანმიმდევრულობა საუკეთესო ინვესტიციაა თქვენი შვილის მომავალში.